Het jaar loopt op zijn eind en dus is het tijd voor de jaarlijst.
Het maken van de eindejaarslijst was dit jaar moeilijker dan ooit. Het kostte al moeite om tot een lijst van vijftig titels te komen en om die terug te brengen naar twintig, zorgde voor de nodige hoofdbrekens. En voor extra luisterbeurten. Het is uiteindelijk gelukt, maar zoals elk jaar geldt: dit is een momentopname. Opduvel staat echter achter zijn keuzes.
Het komt niet zo vaak voor dat de tuba als hoofdinstrument wordt gebruikt en al helemaal niet zoals Sam Underwood dat doet in zijn project ORE. Doom en drone zijn de aanduidingen die passen bij de muziek op ‘Belatedly’, een dubbelelpee met op schijf 1 ORE in oervorm en op schijf 2 ORE met muzikale gasten. De sfeer is donker en somber, de muziek origineel en warmbloedig. Een werkelijk grandioos album.
2. Dead Neanderthals – Womb Of God
Inmiddels vaste gasten in Opduvels jaarlijst: het Nijmeegse duo Dead Neanderthals. Zij brachten dit jaar liefst vier albums uit, waarvan dit de laatste is. Saxofonist Otto Kokke en drummer René Aquarius krijgen op dit album versterking van saxofonist Colin Webster. In twee lange stukken wordt met beperkte muzikale middelen een maximum aan intensiteit gecreëerd. Womb Of God is een overweldigende, verpletterende muzikale trip.
Mésange bestaat uit violiste Agathe Max (Kuro) en gitarist Luke Mawdsley (Cavalier Song). Het tweetal weet op Heliotrope binnen het ambient- en dronestramien een eigen stem te vinden en een gevoelige snaar te raken. De muziek is dynamisch, meeslepend, barst van de eerlijke emotie en maakt grote indruk door het samenspel van Max en Mawdsley, die hun klanken op fantastische wijze samenvoegen.
Zu verlegt zijn koers radicaal. Weg zijn de op het vorige album te horen gewelddadige mokerslagen, ronkende baritonsax en overstuurde basgitaar. Wat ervoor in de plaats komt, is echter net zo overdonderend. Jhator is een glorieus album dat atmosferisch is en tegelijkertijd vol zit met kleine muzikale details.
5. Josué Amador / Arvind Ganga / Dirar Kalash – Fading Ground
Ongepolijste muzikaliteit in vijf vrij geïmproviseerde noisy stukken voor twee elektrische gitaren, objecten, elektrische viool en elektronica. De drie muzikanten vinden elkaar in het experiment, in het spelen met geluid en texturen en het onderzoeken van klanken en technische mogelijkheden. Het levert muziek op die invloeden uit freejazz, free rock, noise en drone combineert tot een eigengereid geheel dat door de niet-alledaagse combinatie van instrumenten nog een extra eigenzinnig tintje wordt meegegeven.
Het tweede studio-album van dit toptrio bestaande uit Colin Webster (altsax), Dirk Serries (gitaar) en Andrew Lisle (drums). De drie improvisatoren voelen elkaar perfect aan, waardoor ieder zijn individuele en eigenwijze spel kan spelen zonder dat dit in de weg staat aan de expressiemogelijkheden van de andere twee muzikanten. De vrije muziek is opwindend, spannend, inventief en intens.
7. Mette Rasmussen / Tashi Dorji / Tyler Damon – To The Animal Kingdom
Altsaxofoniste Mette Rasmussen, gitarist Tashi Dorji en drummer/percussionist Tyler Damon brengen een brok krachtige en opwindende freejazz. Het trio imponeert door het natuurlijke maar vaak tegendraadse samenspel, de ruwe sound en de individuele vondsten. De muziek is hoekig, weerbarstig en eigenzinnig en juist daarom wonderschoon.
Een ontzagwekkende en eigenwijze kruising tussen doom metal en freejazz: het Spaanse duo Orthodox presteerde het eerder dit jaar op ‘Supreme’, maar de opnieuw met saxofonist Achilleas Polychronidis uitgebreide band weet met nagenoeg dezelfde ingrediënten zichzelf te overtreffen op Κρέας. Ronkende bas, met zware weipalen bespeelde drums en gierende sax.
9. Demonic Death Judge – Seaweed
Sludge/doom/stoner-metal uit Finland. Het is ruim vier jaar geleden dat de vorige plaat verscheen, maar Seaweed is het wachten meer dan waard geweest. Het is niet alleen maar beuken: er is post-rock en ook worden akoestische gitaren en zelfs een banjo(!) verweven in de loodzware sound.
10. Akipo – Locked Inside A Hungry Horse
Tweede soloplaat van de vanuit Málaga opererende saxofonist Achilleas Polychronidis (akipo). Op ‘Locked Inside A Hungry Horse’ zijn – naast het saxspel – galm, ruis, stilte en feedback belangrijke muzikale ingrediënten. Akipo verkent daarmee de mogelijkheden van sax, objecten, techniek, ruimte en akoestiek.
11. Gonçalo Almeida / Rodrigo Amado / Marco Franco – The Attic
Bassist Gonçalo Almeida, tenorsaxofonist Rodrigo Amado en drummer Marco Franco halen het beste in elkaar naar boven en dat levert deze overweldigend mooie vrije jazz-cd op. Het vrije spel van de drie Portugezen kleurt prachtig bij elkaar, waarbij ieder van de muzikanten de ruimte heeft (en neemt) om zijn individuele stempel op het geheel te drukken.
12. Dead Neanderthals – Craters
Ook op dit album krijgt Dead Neanderthals (nu met bassist Maxime Petit in de gelederen) het voor elkaar: een plaat maken die volkomen anders klinkt dan de vorige, maar die net zo bol staat van de intensiteit. Met het bij elkaar komende samenspel wordt een geluidssculptuur geboetseerd die hard binnenkomt. Constante dreiging en verschuivende texturen maken dat Craters blijft intrigeren, vanaf de eerste seconde totdat het stuk helemaal uit is.
13. Spinifex – Amphibian Ardour
Een knappe en speelse plaat van dit geweldige sextet. De muziek wordt gekenschetst door optimistische energie, muzikale gekte, soepele muzikaliteit en onverwachte wendingen. Goed voor een grote glimlach en een van de leukste jazzplaten van dit jaar.
14. Patrick Shiroishi – Tulean Dispatch
Op dit indrukwekkende solo-album worden de gevoelens die saxofonist Patrick Shiroishi had in de periode net voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen, waarin het aantal haatmisdrijven toenam, omgezet in persoonlijke muziek, geladen met spanning en pure, rauwe emoties.
15. Angles 9 – Disappeared Behind The Sun
Angles 9 is hecht en losbandig tegelijk. Dit Zweedse jazzensemble koppelt simpele basisideeën aan complex samenspel en inventieve improvisaties. Na de vorige releases is dit album geen echte verrassing meer, maar platen van dit kaliber mag Angles 9 nog heel vaak maken.
Een lp waarop de contrabas schittert, zowel wat betreft het leggen van muzikale lagen als in de functie van melodie-instrument. Otto Lindholm weet een fraai elektro-akoestisch geheel te smeden, dat voornamelijk somber klinkt maar ook van een adembenemende schoonheid is.
17. Mia Zabelka – Cellular Resonance
De Oostenrijkse violiste Mia Zabelka durft extreem te zijn en zoekt de grenzen op van rock, vrije improvisatie, drone en noise – veel noise. Als het gaat om het geluid van de (elektrische) viool, is het verstandig om je verwachtingspatroon opzij te schuiven en met een open geest naar de muziek te luisteren. De meerlagige muziek kan een aanslag zijn op het zenuwgestel, maar voor wie even doorzet is lawaaiige muzikale schoonheid de uiteindelijke beloning.
18. Meriheini Luoto – Metsänpeitto
De Finse violiste Meriheini Luoto liet zich inspireren door een volksgeloof dat je in het bos kunt verdwalen en dan getransporteerd wordt naar een andere realiteit. In haar muziek met kenmerken uit avant-garde, Scandinavische folk en improvisatie schetst de violiste die andere werkelijkheid op sublieme wijze.
19. De Beren Gieren – Dug Out Skyscrapers
Een album waarop het Belgische jazztrio De Beren Gieren inventiviteit, avontuur en experiment verpakt in composities en improvisaties met een hart en een ziel, waarin muzikaliteit en gevoel samengaan en esthetiek niet ondersneeuwt. Het drietal gaat speels en subtiel om met elektronica maar blijft bovenal een pianotrio.
20. Protomartyr – Relatives In Descent
De beste plaat tot nu toe van deze post-punkband uit Detroit. Stevige rock met een donkere rand, flink uithalende gitaren, venijnige vocalen, kritische en intelligente teksten en bovenal sterke songs.
Opduvel 