Plus Timbre, 2017
Giacomo Salis en Paolo Sanna zijn twee percussionisten, afkomstig van Sardinië, die veelvuldig samen optreden. Dat doen zij als duo, maar regelmatig ook met andere muzikanten. Recentelijk verscheen werk van het tweetal met de eveneens Sardijnse gitarist Elia Casu (Live Al Nuovo Panaficio) en met de Amerikaanse geluidskunstenaar Jeph Jerman (Kio Ge). Op beide releases wordt ingehouden gemusiceerd, maar zowel de inbreng van de derde muzikant als de muzikale aanpak (één lang stuk versus twaalf korte improvisaties) zorgen voor de broodnodige afwisseling.
Bij het Griekse label Plus Timbre, een netlabel gespecaliseerd in experimentele en geïmproviseerde muziek, is nu Live at Cavallerizza Irreale verschenen, een weergave van het concert dat Salis en Sanna als duo in Turijn gaven op 10 november 2016. Beide muzikanten (be)spelen percussie en objecten en daarnaast neemt Sanna de snaredrum voor zijn rekening en Salis de basdrum. De conventionele instrumenten voeren op het album niet de boventoon, al ontbreekt het visuele aspect om dat te checken.
Salis en Sanna slagen er in om met ingetogen spel spanning op te roepen, niet op een onheilspellende manier maar louter door onder je huid te kruipen en daar te blijven. Soms wordt de suggestie gewekt dat naar een climax wordt toegewerkt, maar die blijft vaak uit. Op deze release is na een spannend maar tempoloos begin wel steeds een beweging voorwaarts aanwezig. Dat gebeurt niet door een steady tempo, een vastomlijnd ritme of een repeterend motief, maar doordat het spel met klanken dat de percussionisten opvoeren de beweging voorwaarts in het hoofd van de luisteraar plant. Er is zelden een echte puls, maar die wordt wel gesuggereerd.
Om op het gebodene op Live at Cavallerizza Irreale een goede analyse te kunnen loslaten, moet je eigenlijk kunnen aanschouwen wat de twee muzikanten met de drums, percussie en allerhande objecten uitspoken. Het letterlijk ontbreken van zicht op de muzikale gebeurtenissen heeft echter ook zijn charme. Met de ogen dicht is het niet moeilijk je te laten meevoeren op de enerverende klanken die het duo produceert. Door de constante beweging en de vindingrijke manieren om geluid voort te brengen, weten Salis en Sanna suspense en opwinding te veroorzaken, een vreemde maar prettige sensatie die toeneemt naarmate het stuk vordert.
Er gebeurt veel op dit album, heel veel. De spanning wordt niet langzaam opgevoerd, die is vanaf de eerste seconde aanwezig. Wat volgt is een traject dat zich uitstrekt over ruim vierendertig minuten, waarin de spanning op verschillende wijzen wordt vastgehouden of opnieuw gecreëerd, zonder de spanning ooit helemaal los te laten. Aanvankelijk is de muzikale sfeer donker, alsof je je in een kelder bevindt. Heel in de verte klinkt gezang, vanuit de onbereikbare buitenwereld. Binnen worden met verschillende materialen geluiden gemaakt die zowel goedgezind als vijandig kunnen zijn. De onzekerheid doet je de oren spitsen en naar de punt van de stoel verplaatsen.
Salis en Sanna spelen nauwgezet en geconcentreerd; iedere percussieve klank valt daar waar die gepland is, of die klank nu voortkomt uit slaan, wrijven, schuren, draaien, krassen, aaien of tikken. Het duo voorkomt een te grote dichtheid van het geluid, waardoor de muziek steeds transparant blijft klinken. Daarnaast blijkt de ervaring van het duo uit het welhaast perfecte samenspel; de muzikanten gaan nergens hun eigen weg maar spelen constant op elkaar in, zorgvuldig samen het muzikale pad bewandelend.
Live at Cavallerizza Irreale is een percussie-album dat de nieuwsgierigheid prikkelt en ook de fantasie aan het werk zet. Je vraagt je af hoe het tweetal de klanken voortbrengt en tegelijkertijd wordt je meegezogen in een avontuurlijk verhaal dat je, door de abstractie die de muziek kenmerkt, mede zelf invult. De muziek geeft zijn geheimen ook na meerdere luisterbeurten nog niet prijs, waardoor het album blijft boeien. Het maakt ook nieuwsgierig naar de live-ervaring. Kan iemand dit duo eens naar de Lage Landen halen?
Opduvel 