Faux Amis, 2018
Achter de namen Spelonk en RvD gaan twee eigenzinnige Utrechtse muzikanten schuil: violiste Violet Spelonk (Violet Meerdink) en bassist/trombonist Rutger van Driel. Eerstgenoemde speelt in This Leo Sunrise en Gilbert & Violet en voorheen ook in Zapperdeck. Van Driel is vooral bekend van Lärmschutz, een zeer productief impro/noise gezelschap, waarvan onlangs een paar fraaie tapes verschenen op verschillende labels.
Een van die labels is het eigen Faux Amis, waarop in december 2017 ook de cassette Black Red van Graeae is uitgebracht. Dat is een kwartet waarvan zowel Spelonk als Van Driel deel uitmaken. Dat album bestaat uit twee lange soundscapes, ontstaan uit studio-opnamen en live-improvisaties. Ook Spelonk vs RvD bestaat uit twee lange stukken, maar die zijn het resultaat van één avond gezamenlijk improviseren.
De namen die het duo aan zijn geïmproviseerde stukken heeft gegeven, zijn ontleend aan de Griekse mythologie. ‘Charybdis’ en ‘Scylla’ zijn twee tegenover elkaar huizende zeemonsters, oorspronkelijk nimfen. Die wetenschap kan bijdragen aan het verhaal dat je als luisteraar kunt destilleren uit de klanken die Spelonk en Van Driel produceren, maar noodzakelijk is het niet; de klanken op je in laten werken en alleen je eigen fantasie gebruiken, kan natuurlijk ook.
Van Driel speelt op de tape geen trombone; hij beperkt zich tot bas en elektronica. Ook Spelonk is met elektronica in de weer, naast haar vertrouwde viool. Waar Graeae in zijn soundscapes ook (flarden van) songs verwerkt en Lärmschutz erg noisy kan uitpakken, ligt de muziek van Spelonk en Van Driel ergens in het midden. Met name ‘Charybdis’ pakt lawaaiig uit, maar op spannende en gecontroleerde wijze, niet als een extremiteit. ‘Scylla’ is het meer bedachtzame werk, al is dat stuk gemener dan je zou vermoeden.
‘Charybdis’ opent met een als drone fungerende en op feedback lijkende klank en een paar basnoten. Het stuk is onrustig, geluiden duiken van alle kanten op, zich herhalend of incidenteel, en steeds ervaar je als luisteraar dreiging. Verderop zijn ook lange klanken te horen, die zich verbuigen, glijden als een trombone, waarmee de onheilspellende sfeer wordt versterkt. Vioolklanken zijn met moeite te herkennen, als even een paar pizzicato noten worden gespeeld of gestreken spel te horen is met veel galm. Meestal is het vioolspel onderdeel van een elektronisch krachtenveld. De bas van Van Driel is duidelijk te herkennen na ruim zeven minuten, als hij een paar keer stevig uithaalt. Ook hier is de klank elektronisch vervormd. De spanning wordt geen moment losgelaten, blijft constant hangen. De dreiging ligt niet alleen in de diepte, maar is ook aan de oppervlakte voelbaar.
Dreiging is er ook in ‘Scylla’, maar die is van een heel andere orde. Het stuk opent aardedonker, met diepe en zware klanken. Daar overheen kraakt en pruttelt de elektronica. Het monster is niet zichtbaar, maar lijkt zich traag over de bodem van de zee voort te bewegen, klaar voor de aanval. Die aanval komt niet, want Spelonk en Van Driel kiezen voor een behoedzame aanpak die veel beter werkt: langzaam maar zeker wordt je ingepakt door de toenemende en afnemende dreiging. Na ruim vier minuten wordt het lichter en klinkt de muziek minder onheilspellend. Er is een repeterend motief van de viool en de donkerte wijkt voor treurnis. Op bas levert Van Driel weerwerk tegen de lange klanken door een een paar staccato noten te spelen.
Halverwege ‘Scylla’ wordt nogmaals van klankkleur veranderd: weg is het trage motief van de viool en daarvoor komen ritmische, percussieve elektronische klanken, flarden van melodieën en ontregelende geluiden. Wat blijft is de sombere sfeer. In het laatste gedeelte klinkt de bas langzaam maar dwingend. Helemaal op het eind lijk je je op een heel ander plek te bevinden dan waar het stuk startte: in een grot met een meer, waarin enkele druppels vallen. Het tweetal heeft je nietsvermoedend meegenomen op een reis waarvan het einddoel onbestemd was.
Spelonk vs RvD is een tape met twee gedetailleerde, fantasierijke en spannende stukken muziek. De soundscapes zijn abstract maar ook levendig en zetten de verbeelding van de luisteraar aan het werk. Spelonk en Van Driel maken avontuurlijke geïmproviseerde muziek met karakter.
Opduvel 