Rune Grammofon, 2018
De tijd vliegt. Het is alweer twee jaar geleden dat She Sleeps, She Sleeps van het trio Fire! verscheen. Het album is nog lang niet in de vergetelheid geraakt, want het schijfje draait nog regelmatig rondjes in huize Opduvel. De wat lome aanpak die de drie Zweden kozen op dat album werkte bijzonder goed en was een welkome afwisseling na het meer op harde bas- en drumgrooves gebaseerde (without noticing) uit 2013. Sinds kort is het nieuwe album The Hands op de markt en de vraag is of de muziek van het drietal nog evenveel impact heeft.
Waar bassist Johan Berthling op (without noticing) basgitaar speelde en op She Sleeps, She Sleeps contrabas, is hij op de nieuwe plaat met beide instrumenten in de weer. Andreas Werliin is uiteraard verantwoordelijk voor drums en percussie en Mats Gustafsson voor de saxen, deze keer tenor-, bariton- en bassax. De sound op The Hands grijpt terug naar de vette grooves van het voorlaatste album, al heeft het trio ook wat kenmerken meegenomen van de vorige plaat.
Er is ook wat elektronica te horen op The Hands, waar dat op het vorige album achterwege werd gelaten. Die elektronica wordt overigens spaarzaam ingezet, af en toe in een song en twee keer kort als wat gefröbel tussendoor, waarbij wat vervormde stemmen zijn te horen. Voor het overige is het de vertrouwde bas-drums-saxsound die bepalend is voor de klankkleur van de muziek.
Eigenlijk is er dus helemaal niets nieuws onder de zon. De ritmesectie legt keer op keer een verslavende groove neer en Gustafsson legt daar zijn typerende agressieve, vaak uit lange noten bestaande saxspel overheen, daarbij soms gierend uithalend op het zware instrument. Het is een beproefd recept, maar het is er een die werkt, keer op keer. Verschil ten opzichte van de vorige plaat is dat de echt lange stukken achterwege blijven, al klokt ‘to shave the leaves. in red. in black.’ nog altijd over de negen minuten. Dat is de uitzondering op de regel dat Fire! het op The Hands redelijk compact houdt.
Nu we het toch over dat lange stuk hebben: dat is net het stuk waarin het Zweedse trio enigszins het vorige album benadert. Het lange hoogtepunt van die plaat was ‘she penetrates the distant silence. slowly’ en de muziek daarin was gestript tot op het bot, slechts gebaseerd op een simpele, langzame baslijn. Zo elementair pakt Fire! het hier echter niet aan. Een baslijn is ook bepalend op ‘to shave the leaves. in red. in black.’, maar hier gaat het om basgitaar in plaats van contrabas. Het hele zaakje wordt behoorlijk zwaar aangezet. De traagheid en soberheid van de baslijn geven Werliin en vooral Gustafsson alle ruimte. Laatstgenoemde verrast niet maar imponeert wel met zijn krachtige spel. Van de drummer is werkelijk iedere klap essentieel.
De muziek van Fire! als jazz bestempelen, gaat eigenlijk wat te ver. Werliin en Berthling weten immers vette rockgrooves (of noem het voor mijn part riffs) neer te leggen waar menige noiserockgroep of doom metalband jaloers op zou zijn. Het komt het hardst aan als Berthling zijn basgitaar omhangt, al is het effect van de songs waarin hij contrabas speelt uiteindelijk even groot. Fire! onderscheidt zich met de repeterende en soms ook slepende grooves ook van dat andere trio waarin Gustafsson speelt, The Thing, waarin de ritmesectie veel vrijer opereert.
In de titeltrack is de basgroove op zijn stevigst, maar onderschat het drumwerk niet, Werliins spel op hihat en bekkens, bijvoorbeeld, is weergaloos. De lange lijnen van Gustafsson klinken bekend, maar doen hun harde werk als altijd. Fire! maakt echter nog meer indruk als het tempo naar beneden gaat in ‘when her lips collapsed’, de sound nog kaler is en de sax nog zwaarder. Ingehouden spannend is vervolgens ‘touches me with the tips of wonder’, het enige stuk op het album waarin Berthlings groove niet de constante is.
In ‘washing your heart in filth’, met Berthling op een heerlijk diep klinkende contrabas, excelleert Werliin met drums en onnavolgbare percussie, waardoor het stuk veel speelser overkomt dan rest van het album. Ook in ‘up. and down.’ gaat de drummer tekeer, maar is er Berthlings basgitaar die ervoor zorgt dat een strak stramien wordt gehanteerd. De contrabas wordt voor een tweede keer tevoorschijn gehaald voor de afsluiter ‘i guard her to rest. declaring silence.’, een prachtig ingetogen slot.
Dus ja: de muziek van Fire! heeft nog evenveel impact als voorheen. Het trio hoeft geen nieuwe wegen te bewandelen om indruk te maken. Gewoon bas-sax-drums en een vette groove, dat is alles wat deze Zweden nodig hebben om weer een dijk van een plaat te maken.
Opduvel 