Aspen Edities, 2017
Het nieuwe label Aspen Edities is toe aan zijn tweede release, na het uitstekende begin met Mono No Aware van Linus + Økland/Van Heertum/Zach. Twee van de muzikanten op dat album vinden we terug op Evergreen van Veder: euphoniumspeler Niels van Heertum en gitarist/banjospeler Ruben Machtelinckx. Het kwartet wordt gecompleteerd door klarinetist/saxofonist Joachim Badenhorst en trompettist Eivind Lønning. Daarmee is Veder net als Linus + Økland/Van Heertum/Zach een Belgisch/Noors gezelschap.
Er zijn meer overeenkomsten, zoals het ingetogen en behoedzame spel, maar er zijn ook duidelijke verschillen. Zo is er geen rol voor slagwerk, want dat ontbreekt in dit kwartet. Ook is de rol van de blazers nog veel groter, wat weer komt doordat er een blazer meer te vinden is in Veder en de rol van de hardanger viool op Mono No Aware vrij groot is. De klankkleur van het gezelschap onder leiding van Van Heertum wijkt daardoor aanzienlijk af van die van het kwintet Linus + Økland/Van Heertum/Zach.
Maar genoeg vergelijkingen nu, Veder staat op zichzelf en dient als zodanig te worden beoordeeld. Dat pakt positief uit, want de vier heren weten zonder een moment aan aandachttrekkerij te doen verbluffend mooie muziek te maken. Machtelinckx weet met zijn ronde, vloeiende en fijngevoelige spel op akoestische gitaar een fraaie basis te leggen voor het spel van de drie blazers. Die houden zich niet bezig met het produceren van bronstige solo’s, maar verweven hun spel op subtiele wijze, waarbij er alleen ruimte is voor solo’s die perfect passen binnen de algehele sfeer die wordt geschapen.
De stemming van de muziek is kalm en bedaard en het tempo is laag, maar het leidt allerminst tot slaapverwekkende resultaten. Daarvoor is het samenspel simpelweg te mooi. Soms zijn daar slechts een paar noten voor nodig, zoals in het begin van ‘Fern’, waar na een intro van Machtelinckx de blazers aanvankelijk slechts een paar van elkaar gescheiden noten spelen, voordat overgegaan wordt tot het verweven van fijnzinnige melodieën. De trompet van Lønning klinkt zelfs in de hoogte zoetgevooisd, de euphonium van Van Heertum speelt basic noten en de klarinet van Badenhorst vindt met veel souplesse een weg tussen het spel van de overige muzikanten door.
Iets meer bite heeft het geïmproviseerd klinkende ‘Hemlock’, door het gebroken ritme van Machtelinckx. Het spel blijft overigens delicaat. ‘Sedum’ is pure minimale pracht. Machtelinckx speelt banjo en zorgt daarmee voor beweeglijkheid, Van Heertum en Lønning spelen unisono of bijna unisono en Badenhorst zorgt voor een lichte ontregeling door slechts lucht te blazen door zijn instrument. Het zorgt ervoor dat ‘Sedum’ een aangename spanning meekrijgt. Badenhorst en Machtelinckx openen vervolgens ‘Klauwier’ op bijna idyllische wijze, waarna Lønning de melodische partij overneemt en Badenhorst subtiel meebeweegt. Van Heertum horen we nu voor het eerst als solist, met een schitterende, ietwat hese toon. Het is boeiend om te horen hoe het individuele spel steeds meer op elkaar aansluit.
Jazzier klinken trompet en klarinet in ‘Doven’, dat wat spitsvondige speldenprikjes bevat door het geijkte stramien even los te laten en vrij te spelen. Het is maar kort, maar een mooie variatie in het langzame, ingetogen stuk. De samenklank is subliem. Spannend is ‘Die Immergrüne’, door subtiel percussief spel op gitaar en blaasinstrumenten en de licht onheilspellende klanken van euphonium, klarinet en trompet. Tot slot is er ‘Lage Zwaluw’, dat een eenvoudige en langzame melodie van euphonium en trompet kent waar de klarinet tussendoor laveert. Lønning imponeert met zijn ingehouden hoge tonen. Machtelinckx legt een solide melodieuze basis samen met Badenhorst, terwijl Van Heertum voor het spanningselement zorgt.
Veder musiceert op Evergreen op uiterst subtiele en genuanceerde wijze. Individueel spel staat in dienst van het gezamenlijke klankenonderzoek dat op het eerste gehoor gelijkmatig klinkt maar onderweg veel meer scherpzinnigheid en finesses herbergt dan je zou verwachten. De vier muzikanten vinden elkaar feilloos op een album waarop ingetogenheid de boventoon voert en dat zodoende langzaam een steeds diepere indruk achterlaat.
Opduvel 