De Russische, in het Duitse Keulen wonende pianist Simon Nabatov laat er geen gras over groeien. Begin van dit jaar verscheen de uitstekende cd Equal Poise, een trio-cd van Nabatov, bassist Mark Dresser en drummer Dominik Mahnig. Een paar maanden later is Nabatovs discografie met nog eens drie titels uitgebreid. De drie cd’s tonen de veelzijdigheid van de pianist, terwijl tegelijkertijd het spel van Nabatov herkenbaar blijft.
Oğuz Büyükberber and Simon Nabatov – Wobbly Strata
TryTone, 2016
Oğuz Büyükberber is een van oorsprong Turkse klarinettist en basklarinettist, die zich toelegt op moderne compositie, vrije improvisatie en Turkse muziek. Naast muzikant is hij beeldend kunstenaar en hij wil zijn beide disciplines ook wel eens combineren. Het is de eerste keer dat Büyükberber en Nabatov een duoplaat uitbrengen. Evenals Nabatovs vorige twee cd’s, is het album opgenomen in de LOFT te Keulen, op 26 oktober 2014.
Wobbly Strata is een speelse en levendige improvisatieplaat. De improvisaties zijn kleurrijk, springerig en soms stormachtig. De muzikanten spelen niet alleen, ze converseren met elkaar door middel van hun spel op (bas)klarinet en piano. Nabatovs pianospel cirkelt meermaals om dat van Büyükberber heen, maar geen van de muzikanten neemt daadwerkelijk het voortouw; het spel van beiden is even belangrijk.
Een mooi voorbeeld van hoe beeldend de improvisaties van Büyükberber en Nabatov kunnen zijn is ‘Calm Waters’. Het stuk doet aanvankelijk zijn naam geen eer aan; eerder is sprake van een snelle stroming in ondiep water waarin kleine visjes vlug door elkaar heen zwemmen. Na dik anderhalve minuut wordt dat kalme water toch bereikt, maar er loert gevaar in een muzikaal aftastend gedeelte waarin spanning wordt opgebouwd. Het snelle spel wordt na vier minuten weer hervat en de interactie daarin zorgt voor een opwindend luisteravontuur.
Schijnbare rust wordt ook gevonden in afsluiter ‘Atempause’, waarin Nabatov spaarzame noten speelt terwijl Büyükberber basklarinet speelt zonder daadwerkelijk een geblazen toon te produceren: alleen de door het instrument geblazen lucht en het beroeren van de kleppen zorgen voor een spannend effect. Het zorgt voor beweging en vormt een mooi contrast met Nabatovs langzame pianospel.
Het zijn slechts schetsen van twee stukken die te vinden zijn op deze vrije improvisatieplaat die barst van de positieve energie. Zowel Büyükberber als Nabatov is in staat in een handomdraai om te schakelen van voorzichtig verkennend spel naar een onstuimige frase. Voorspelbaar is het spel van deze improvisatoren niet, wel herkenbaar. Het speelplezier spat bovendien van iedere gespeelde noot af en dat maakt Wobbly Strata tot een opgewekt en uitdagend improvisatie-album.
Gareth Lubbe / Simon Nabatov – Lubatov
Leo Records, 2016
Van een geheel andere orde is de cd die Nabatov laat horen in samenwerking met altviolist/vocalist Gareth Lubbe. De speelse vrije improvisatiesfeer wordt ingeruild voor muziek die meer raakvlakken heeft met modern klassiek gecomponeerde muziek. Dat is niet vreemd, want de Zuid-Afrikaan Lubbe is een klassiek opgeleide violist die met diverse orkesten heeft geconcerteerd.
Naast (alt)violist is Lubbe ook zanger, gespecialiseerd in het zingen van boventonen en mulitphonics, en dat heeft weer geleid tot samenwerkingen met onder andere Hayden Chisholm, Rebecca Horn en het Finse ensemble Pipoka. Dat Lubbe evenals Nabatov in Keulen resideert, zal ook wel aan de totstandkoming van de samenwerking, die al in 2009 startte, hebben bijgedragen.
Lubatov bestaat uit drie stukken: twee suites, opgenomen in 2010 en 2014 en het afsluitende ‘Psalm’. De cd opent in het eerste deel van het vijfdelige ‘Plush Suite’op modern klassieke wijze. Ook Nabatov heeft aanvankelijk het klassieke pad afgelegd en dat is te horen, zowel in zijn naadloos op Lubbes altvioolspel aansluitende spel als in de passages waarin hij solo speelt. Het klassieke karakter wordt ietwat verstoord in het tweede deel, waarin Lubbe voor het eerst zijn indrukwekkende zangtechniek in stelling brengt. De verschillende manieren waarop Lubbe zijn stem gebruikt zorgen voor een vrijere sfeer, hoewel de instrumentatie van altviool en piano nog steeds de klassieke achtergrond verraden.
‘Suite in Be’, bestaande uit drie delen, heeft in het eerste deel een wat levendiger karakter. Vooral Nabatov speelt minder ingetogen, maar ook Lubbe weet aan zijn altviool wat grimmiger klanken te ontlokken. Het meest klassiek klinkt het tweede deel: een langzaam stuk waarin de twee instrumenten fraai melodieus samengaan en waarin een climax ligt tussen de vierde en vijfde minuut die daarna weer wordt afgebouwd. Het slotdeel is het meest bedrijvige stuk, waarin soms dissonante klanken niet worden geschuwd.
Het mooiste wordt echter voor het laatst bewaard, want ‘Psalm’ is een atmosferisch werk waarin, naast het ingetogen pianospel van Nabatov, met name de stem/keelklanken van Lubbe grote indruk maken. Het stuk beëindigt een cd die qua muzikale inhoud en temperament ver af staat van Wobbly Strata, wat de muzikale veelzijdigheid van Nabatov nog maar eens benadrukt.
Simon Nabatov Trio – Picking Order
Leo Records, 2016
En dan is het nog het recent verschenen album van het Simon Nabatov Trio, waarin de pianist samenwerkt met de Duitse bassist Stefan Schönegg en de Zwitserse drummer Dominik Mahnig. Beide jonge muzikanten wonen ook in Keulen en Mahnig was al te horen op Equal Poise. Waar Wobbly Strata een vrije improvisatieplaat is en Lubatov modern klassiek terrein verkent, ligt Picking Order daar tussenin: het is onmiskenbaar een jazzplaat, maar wel met geschreven stukken als basis.
De plaat opent met het negentien minuten durende ‘Fill In The Blanks’, dat een vrij ingewikkelde opbouw kent en daardoor niet bij de eerste luisterbeurt pakt. Het blijkt echter een knap geconstrueerd werk te zijn bestaande uit meerdere delen, al behoudt het stuk een wat fragmentarisch karakter. ‘Aria’ klinkt wat vertrouwder en is een mooie mix van lyrische en tegendraadse stukken, waarin bas en drums het snelle pianospel volgen.
Minder is de inzet van een kinder xylofoon in het titelstuk. De kinderlijke klank zit de muziek van piano, bas en drums in de weg. Gelukkkig zet het tweede, energiekere gedeelte de zaken enigszins recht. Het met een gestreken bassolo beginnende en in bluesy jazz uitmondende ‘Growing a Soul Patch’ is het meest uitgesproken en straight forward-stuk van de plaat.
Veel vrijer gaat het er aan toe in het speelse ‘Turning Point’, waarin improvisatie de overhand heeft ten opzichte van compositie. ‘It’s a Given’ opent met een pianosolo waarin Nabatovs technische en melodische vernuft goed naar voren komen. Het stuk heeft een positieve uitstraling, ook – of misschien wel juist – in de speelsere gedeelten waarin met ritmiek en timbre wordt gegoocheld. Het korte ‘Chrystal Clear’ sluit het enerverende album af.
Drie keer Simon Nabatov dus, op drie verschillende cd’s die elk een andere kant van zijn muzikale spectrum belichten. De pianist voelt zich als een vis in het water als vrij improvisator maar ook in gecomponeerde muziek. Hij is een fraaie stylist en een handige ontregelaar. Daarnaast zijn de muzikanten met wie hij samenwerkt steevast aan hem gewaagd en dat maakt de muziek kleurrijk en spannend.
Opduvel 