Waar de Belgische gitarist Dirk Serries als ambient/drone/noise-muzikant zijn klanken tot in de perfectie controleerde, daar is hij als improvisator een eeuwige zoeker, hoorbaar en zichtbaar bezig om nieuwe wegen en geluiden – hoe klein ook – te vinden en direct weer te geven. In zijn eerste vrije improvisatiejaren deed hij dat op de elektrische gitaar, maar al enige tijd is een akoestische gitaar zijn trouwste muzikale vriend. Ook uit dat instrument probeert Serries geluiden te puren die hij nog niet eerder heeft ontdekt, met de vingers of handen maar ook met hulpstukken als de muziek daarom vraagt.
Onlangs zijn twee cd’s verschenen waarop Serries te horen is in duoverband. De eerste betreft een live-opname van de gitarist in samenwerking met drummer George Hadow, de tweede een opname met de Belgische contrabassist Peter Jacquemyn. Ook dat betreft een registratie van een live-optreden. De beide uitgaven laten horen hoe goed Serries’ eeuwige zoektocht in combinatie met twee heel verschillende muzikanten werkt.
George Hadow & Dirk Serries – Chapel
Creative Sources, 2021
George Hadow is afkomstig uit Engeland maar hij opereert vanuit Amsterdam. Hij studeerde met Han Bennink en Michael Moore en hij is onder andere lid van het Blue Lines Trio, The Bertch Quartet, het Xavier Pamplona Septet, Zwerv en Kuhn Fu. Chapel is niet de eerste samenwerking met Serries, want drie jaar geleden verscheen Ideal Principle van een kwintet dat naast Hadow en Serries bestond uit John Dikeman, Luís Vicente en Martina Verhoeven. Het is ook niet de eerste duo-cd van de twee, want in 2017 verscheen al Outermission, waarop Serries elektrische gitaar speelde.
Dat is nu niet het geval en dat heeft een grote invloed op de sound van het duo. Een ander verschil met het vorige duo-album is dat de muziek nu niet is opgedeeld in elf vrij korte improvisaties, maar één lange improvisatie bevat. De muziek van het tweetal is niet groot, maar bevindt zich in de kleine ruimte en komt ook goed tot zijn recht in een kleine ruimte. Serries is zoals altijd zoekende. Dat zoeken is waar het om draait. Daarbij heeft de gitarist een geoefend oor voor kleine nuances.
Hadow is, zoals op dit album goed te horen is, een ideale sparringpartner. Ook hij denkt niet groot maar in klanken, kleine geluiden die het verschil kunnen maken. De muziek is dan ook niet altijd luid. Dat betekent overigens niet de muziek braaf is. Zeker niet. Ook op een laag volume kan het er weerbarstig en hoekig aan toe gaan. De muziek is niet voor iedereen en er is het nodige lef voor nodig om zo te musiceren, al zullen de muzikanten het niet als lef maar als een pure noodzaak beschouwen. Zij móeten deze muziek maken; het is urgent. Dat is wat deze muziek in de kleine ruimte uitstraalt en in die zin groot maakt.
Het album is opgenomen in de Groels Kapel in het Belgische Bocholt en als de opname representatief is voor hoe het live-optreden klonk, dan heeft die kapel een mooie akoestiek. Opduvel heeft vaak een voorkeur voor de elektrische gitaar boven de akoestische, maar bij Serries is het precies andersom. De verschillende klanken lijken akoestisch beter te onderscheiden en zodoende beter tot hun recht te komen.
Serries is nog steeds groeiende als gitarist en hij weet steeds meer variatie aan te brengen in zijn spel, waarbij het lijkt dat hij de tonen wat vaker iets langer laat doorklinken. Wellicht is dat ook de invloed die het klaterende en inventieve drumspel van Hadow op zijn manier van spelen heeft. De drummer speelt vrij, vrijwel zonder herhalingen en met gebruikmaking van zijn hele drumkit. Mooi is zijn spel met brushes, wat Serries uitnodigt om korte experimentele klanken te fabriceren op zijn gitaar, wat mooi contrasteert met het ruisende geluid van de drums. Op andere momenten vinden de twee muzikanten elkaar in heftiger passages, waarin de gitarist krast en schaaft en de drummer over zijn toms scheert en randen raakt.
De muziek kan een drukte van belang opleveren, maar beide muzikanten zijn ook bedreven in het creëren van onderhuidse spanning, als het volume wordt getemperd, het tempo zakt en vanuit stilte lijkt te worden gemusiceerd. Je weet dat de muzikale stemming elk moment kan omslaan, alleen weet je niet wanneer. Zo zijn Hadow en Serries constant in de weer om niet alleen elkaar, maar ook de luisteraar uit te dagen met nieuwe vondsten, nieuwe klankkleuren en verandering van intensiteit. Zelfs op het einde, op een moment dat je zou denken dat de ideeën een keer op raken of de vermoeidheid bij de muzikanten toeslaat, verrast het duo met een paar hoge pieptonen, nieuwe geluiden die spontaan opkomen en als slot uitstekend dienst doen. Zo eindigt de enerverende improvisatie, die kan worden beschouwd als een klankenonderzoek barstensvol ideeën.
Jacquemyn/Serries – Live at Lokerse Jazzclub
Raw Tonk, 2021
Peter Jacquemyn is een beeldend kunstenaar en contrabassist die woonachtig is in het Belgische Brakel. Hij heeft een lange staat van dienst en in de loop der jaren samengewerkt met niet de minste namen, waaronder Peter Kowald, William Parker, Gunda Gottschalk, André Goudbeek, Fred van Hove, Bart Maris, Phil Minton, Chris Corsano, Mark Sanders, Roy Campbell en Evan Parker. Jacquemyn is een vrije improvisator die eerder dit jaar te bewonderen was tijdens het JazzBlazzt Festival in een kwartet waarvan ook Serries deel uitmaakte, naast Patrick de Groote en Martina Verhoeven.
Live at Lokerse Jazzclub is opgenomen op 5 september 2020 en uitgebracht door het Engelse Raw Tonk Records. Dat is een label dat grossiert in rauwe vrije improvisatie-uitgaven en op die regel is de de muziek van het Belgische duo geen uitzondering. Nu Serries in gezelschap verkeert van een contrabassist in plaats van een drummer, verandert er direct iets in de klankkleur van zijn eigen instrument. Het gitaargeluid krijgt door de geluiden van de contrabas meer body, wat zijn weerslag heeft op Serries’ manier van improviseren.
In het eerste gedeelte gaat het er vrij robuust aan toe. Jacquemyn is een zeer aanwezige muzikant die zijn eigen ideeën niet laat ondersneeuwen door die van zijn medemuzikant, maar die ook razendsnel reageert op het spel van de ander. Het uitdagende element van de muziek komt goed naar voren en het is mooi om te horen hoe de muzikanten in hun eigen manier van spelen overeenkomsten vinden, wegen om elkaar tegemoet te komen om van daaruit weer individueel te excelleren. Net als op de cd met Hadow, vinden ook Jacquemyn en Serries ruimte voor contemplatiever passages, die soms uitmonden in potiger spel of in opvallend eensgezind samenspel.
Van dat laatste is vooral sprake als beide muzikanten een strijkstok gebruiken en ze samen strijken, schaven en schuren. Let wel: het is eensgezind, niet unisono. Ook als de techniek hetzelfde lijkt, klinkt het individu er dwars doorheen. Jacquemyn verrijkt het spel zo nu en dan met keel- en stemklanken, wat de muziek weer een nieuwe dimensie geeft. Mooi is ook het moment waarop de bassist zijn instrument zachtjes laat ronken en Serries volstaat met enkele goed getimede noten. Het is een van die momenten waarop de twee muzikanten, tussen al hun bedrijvigheid in, even rust weten te vinden.
Serries’ uit de buik van de gitaar komende klanken zijn niet alleen inventief maar soms ook echt mooi. Het akoestische instrument heeft een fraaie klank en die komt regelmatig goed tot zijn recht. Uiteraard staan daar staccato experimentele klanken tegenover, evenals enkele schrapende geluiden, die echter weer net even anders worden gebracht dan we van Serries gewend zijn. Jacquemyn heeft overal antwoord op en toont zich in zijn spel de soepelheid zelve, zij het op een ruwe en eigengereide manier.
Live at Lokerse Jazzclub bevat een improvisatie van circa drie kwartier, plus een toegift van acht minuten. Elke klank is geïmproviseerd maar alles lijkt op ongepolijste wijze op zijn plaats te vallen op een album van twee muzikanten die hun spontane ingevingen, spitsvondigheden en muzikaliteit weten te vangen in muziek die prikkelt en stimuleert, soms ook even bijt, en in zijn spontaniteit stemmingverhogend werkt.
Opduvel 