Edition Wandelweiser, 2021
Anisixia van het Griekse ensemble Eventless Plot verschijnt bij Edition Wandelweiser Records. Wandelweiser, dan weet je dat het om spaarzame muziek gaat waarin datgene wat niet gespeeld wordt even belangrijk is (soms zelfs belangrijker) dan de noten die je daadwerkelijk hoort. De minimalistische en vaak zelfs reductionistische muziek is kalm, kent vaak een intellectuele benadering en moet het hebben van het spanningsveld dat met een spaarzaam aantal noten en stilte wordt gecreëerd.
Eventless Plot beperkt zich overigens doorgaans niet tot een genre, maar gebruikt elementen uit verschillende genres om zijn eigen hybride sound te scheppen. Het gezelschap uit Thessaloniki is in 2002 opgericht door Vasilis Liolios, Aris Giatas en Yiannis Tsirikoglou, maar de bezetting wordt uitgebreid naar gelang waar de muziek om vraagt. De compositie waar het hier om draait wordt gespeeld door een sextet bestaande uit Liolios op psalterium (bespeeld met een e-bow), Giatas op analoge synthesizer, Tsirikoglou op elektronica (Max/MSP) en daarnaast Nefeli Sani op piano, Chris Cundy op basklarinet en Eva Matsigou op fluit.
Het is een vrij groot instrumentarium om spaarzame muziek mee te maken, maar het Griekse gezelschap toont zich daar zeer bedreven in. Voor Wandelweiser-begrippen toont Eventless Plot zich best bedrijvig, maar ook hier kun je als het ware tussen de regels (noten) door lezen, om zo het muzikale verhaal dat in abstracte lijnen wordt neergelegd mede te construeren. Maar laten we niet vergeten wat er daadwerkelijk gespeeld wordt. Het gaat daarbij beslist niet om louter spaarzame tonen, maar ook samenspel, samenklanken, subtiele harmonieën en ook dissonanten. Er is zelfs een voorzichtig melodisch aspect aanwezig in de muziek, die zich mede daardoor beweegt in de ruimte tussen modern klassiek, minimalisme en reductionisme.
Het gevaar bij dit soort muziek is dat de spanningsboog knapt of zelfs helemaal niet aanwezig is. Beluistering wordt dan een opgave van het onaangename soort. Dit risico openbaart zich bij Eventless Plot niet, ten eerste omdat er voldoende gebeurt, instrumentaal en non-muzikaal, en ten tweede omdat de muziek daadwerkelijk spannend is, regelmatig schuurt en ondanks de trage bewegingen een ontwikkeling doormaakt. Die ontwikkeling wordt niet panklaar opgediend, maar die moet je willen horen. Gedeeltelijk kun je de ontwikkeling zelf invullen. Aandachtige beluistering is dus vereist. Dat is overigens niet moeilijk, dankzij het intrigerende spel van het ensemble.
Waar veel werken in het speelveld waarin Eventless Plot zich begeeft bedacht en klinisch overkomen (wat ook zijn waarde heeft), daar spelen de Grieken ook in op het gevoel; met name de samenklanken stralen melancholie uit. Anisixia manifesteert zich op elk gewenst volume, maar beluistering op zacht volume in een stille kamer wordt van harte aanbevolen. Ook fluisterzacht komt elke klank goed tot zijn recht, valt op zijn plaats en maakt hoorbaar onderdeel uit van het breekbare maar ook doelbewuste muziekwerk.
De verschillende instrumenten zijn goed te onderscheiden, waarbij met name piano en fluit de meest directe weg naar het gehoor vinden. De elektronische inbreng leek Opduvel op voorhand wat problematisch, maar valt mooi op zijn plek als je het gehele stuk in ogenschouw neemt. Met name in het laatste gedeelte voegt de elektronica een dimensie, een spanningslaag toe aan de muziek, bijna klinkend als een zacht ruisende wind of een kalme golfslag. De muziek doet een beroep op de fantasie van de luisteraar.
Anisixia is een werk dat ondanks de spaarzame manier van musiceren op een of andere manier toch levendig klinkt. De melancholie die wordt opgeroepen maakt niet zwaarmoedig, maar is een aangename melancholie waarin je kunt zwelgen. De schoonheid van de muziek openbaart zich vrij snel en groeit naarmate het stuk vaker wordt beluisterd. Elke toon en elk detail doet ertoe in deze muziek die met ogenschijnlijk gemak en op natuurlijke wijze bezit van je neemt.
Opduvel 