Esc.rec, 2021
Twee muzikanten uit verschillende hoeken van het muzikale spectrum gaan jammen om zo uiteindelijk tot composities te komen die meer behelzen dan de som der delen. Dat is zo’n beetje wat er gebeurt in de samenwerking van Martijn Comes (piano, orgel, synth, elektronica) en Lukas Simonis (gitaar, effecten, synth). Het resultaat is onder de titel Regering uitgebracht door het Deventerse Esc.rec-label.
Comes heeft een achtergrond in film-scores en hij deed onderzoek naar populaire, moderne en klassieke muziek. Zijn eigen muziek is vaak te scharen onder ambient en drone, maar in feite werkt hij aan een heterogeen oeuvre, waarbij hij in zijn soundscapes ook melodieën of aanzetten daartoe verwerkt, hoewel hij soms ook voor gelaagde minimalisme gaat, zoals op het geweldige Interrogation Of The Crystelline Sublime. Simonis is een gitarist die thuis is in geïmproviseerde en experimentele muziek en alternatieve stromingen binnen de rock. Hij was te horen bij onder andere Dull Schicksal, Trespassers W, AA Kismet, Coolhaven en Ig WItzelsucht. En bij Zoikle, waarvan vorig jaar pas het sterke debuutalbum verscheen.
De twee muzikanten troffen elkaar meerdere keren in de periode 2018 – 2020 en namen hun muziek op in de L6S Studio en de WORM Studio in Rotterdam. De albumtitel en de titels van de zes stukken die dat album telt, zijn gebaseerd op werk van B. Traven, een in het Duits publicerende schrijver die hoogstwaarschijnlijk ook onder het pseudoniem Red Marut heeft geschreven. Veel van de levenswandel van de schrijver is in nevelen gehuld en hij hielp zelf ook niet echt mee door nooit interviews te geven. Als hij inderdaad degene is die hij wordt vermoed te zijn, dan is het mogelijk dat hij in 1919 heeft deelgenomen aan de Beierse revolutie, ter dood is veroordeeld, is ontsnapt en gevlucht naar Keulen.
Het raadselachtige dat om de schrijver heen hangt, zit ook een beetje in de muziek van Comes en Simonis. Er zijn duidelijk elementen uit ambient en drone aanwezig, maar de muziek van het tweetal bevat daarnaast zoveel aspecten die op andere genres duiden, of juist helemaal niet in een hokje zijn te plaatsen, dat elke aanduiding schromelijk tekort schiet. Het maakt de muziek niet eenvoudig te doorgronden, maar dat is niet erg, want Regering is ook zonder je af te vragen waar je precies naar luistert een feest voor de oren. De zes stukken verschillen onderling en er is geen zwakke broeder te ontdekken. De muziek klinkt avontuurlijk en tegelijkertijd doelbewust.
Ergen tussen lichtheid en zwaarte bivakkeert het duo in ‘Opstand der Aanhangigen’. Een zwevende toon, die zo nu en dan een zwiep richting een andere toonhoogte krijgt, neutraliseert de speelsheid die het stuk in zich draagt (prettig ritme, tingelend vrij gitaarspel). Na een paar minuten verdwijnen de meeste geluiden. Het ritme blijft intact en wordt nu van meer elementen voorzien. Dat aanhoudende patroon heeft een tranceopwekkend effect. Met subtiele klanken wordt variatie aangebracht, zonder het patroon te verstoren.
‘Laffe Epicus’ begint fluisterzacht en spannend. Over een zachte drone en eveneens zacht en ook langzaam ritmisch patroon op de achtergrond worden vreemde geluiden gedrapeerd, schijnbaar willekeurig. Het volume neemt al snel toe, evenals het aantal lagen, en daarmee wordt de spanning tot een kookpunt gebracht. Er zit iets bozigs in de muziek, die recht op je afkomt. Ronddraaiende bewegingen komen in verschillende tempi voorbij en er klinkt een drone bestaande uit een volle orgelklank. Het duo heeft de luisteraar te pakken en laat niet meer los.
Zeer avontuurlijk gaat het er aan toe in ‘Ouverture voor een Einde’. Net als in ‘Opstand der Aanhangigen’ klinkt een lichtvoetig ritme, waar nu gitaarfratsen, glijdende synthklanken en drones overheen worden gelegd. Die zouden bij elkaar een futuristisch aandoende geheel kunnen vormen, maar dat steeds aanwezige ritme plaatst de muziek in het hier en nu, met beide voeten op de grond. Een melodie doemt op, vakkundig ontregeld door het gitaarspel van Simonis. Gaandeweg verandert de koers, verdwijnt het ritme naar de achtergrond en voert een orgeltoon de boventoon. De ontregeling wordt vervolgens steeds heviger.
Een aardedonkere toon zet ‘IJzingwekkende Weegschaal’ in gang. Die drone pulseert, terwijl in de diepte geluidjes plagerig rondvliegen. Uit de duisternis ontstaan nieuwe elementen: een bewegend motief, als donderwolken opkomende en weer verdwijnende klanken, als vreemde wezens onvoorspelbaar voortbewegende geluiden, een als een langzaam rijdende trein klinkend ritme, elektronische klanken die aan natuurgeluiden uit de jungle doen denken, lange gitaarklanken, een machinaal aangedreven ritme, etc. Ieder zal er met zijn eigen fantasie andere beelden bij hebben. Dat de muziek een sterke verbeeldingskracht heeft, staat buiten kijf. Het stuk is spannend bovendien.
In ‘Er is maar één Nergens’ wordt de basis gevormd door een uit twee bewegingen bestaand, enigszins vervormd pianomotief. Daaromheen weten Comes en Simonis een scala aan geluiden te creëren, zoals percussieve klanken en geluiden die doen denken aan een cirkelzaag in de timmerwerkplaats of ongeïdentificeerde vliegende objecten. Het duo speelt met dichtheid: soms is het totaalgeluid redelijk kaal, op andere momenten wordt de ruimte die geboden wordt meer ingevuld. Het pianomotief is de ideale voedingsbodem voor allerhande experimentele vondsten en de rijkdom aan klanken en bewegingen is dan ook groot.
Slotstuk ‘De Verloren Zaak’ klinkt vervolgens alsof het tweetal zich van het juk van het pianomotief heeft bevrijd: uit alle hoeken en gaten doemen klanken op, samen een onsamenhangende ritmiek creërend, vrij en speels. Het stuk is een en al beweging en beweegt alle richtingen op behalve recht vooruit. De muziek is veelkleurig en de dadendrang is groot. Gaandeweg worden elementen ingebracht die de nervositeit wat temperen, vallen wat puzzelstukjes op hun plaats, terwijl andere ongrijpbaar in het rond blijven vliegen. Het is een muziekstuk waarin zoveel gebeurt dat je er simpelweg niet op uitgeluisterd kunt raken.
Die laatste opmerking geldt eigenlijk het hele album. Regering is een festival van geluiden dat grote indruk maakt in zijn oorspronkelijkheid, diversiteit, creativiteit en kwaliteit.
Opduvel 