Neither/Nor, 2021
Sean Ali is een oorspronkelijk uit Dayton, Ohio, afkomstige maar tegenwoordig in New York residerende contrabassist, improvisator en componist. Hij maakt deel uit van Natura Morta (met Frantz Loriot en Carlo Costa), PascAli (met Pascal Niggenkemper), While We Still Have Bodies (met Michael Foster, Ben Gerstein en Flin van Hemmen), Hag (met Brad Henkel en David Grollman) en een strijktrio met Joanna Mattrey en Leila Bordreuil. Daarnaast is Ali deelnemer aan multidisciplinaire projecten, zoals Phantom Circuit (met fotograaf/videokunstenaar Wenxin Zhang) en Impulsive Instrument (met Butoh-danseres Azumi Oe). In januari 2017 verscheen zijn eerste solo-album My Tongue Crumbles After.
Naast muzikant, componist en improvisator is Ali ook dichter. In hetzelfde jaar als zijn debuutalbum verscheen het boek Awake Afar Off bij uitgeverij The Bodily Press. Teksten die in dat boek zijn gepubliceerd, krijgen nu een bewerking op Ali’s begin deze maand verschenen tweede album A Blink in the Sun, net als het debuut verschenen bij Neither/Nor Records. Ali spreekt zijn teksten zelf uit en de wisselwerking tussen het gesproken woord en het contrabasspel, zorgt voor een intrigerend album dat twee disciplines laat samenvloeien.
Wat Ali met zijn voordracht wil doen, is de gesproken woorden de gelegenheid geven om hun eigen muzikaliteit te tonen zonder melodie. Voordat hij de muziek voor contrabas schiep, schreef hij alle tekst die te horen moest worden gebracht op het album. Daarbij dacht hij aan zijn publiek als luisteraars in plaats van als lezers. Andersom is Ali geïnteresseerd in de verhalende kwaliteiten van instrumentale muziek. Zo is een album ontstaan dat bestaat uit vele lagen bas en gesproken woord, vormgegeven in zeven muziekstukken die een innerlijke reis verbeelden, volgens eigen zeggen ‘een vreugdevolle duik in het innerlijke konijnenhol’.
Daarbij gaat Ali zowel in zijn contrabasspel als in zijn declamatie intuïtief en speels te werk, maar ook constructief en serieus. Verschillende aspecten van de menselijke spraak, zoals spreken, fluisteren en ademen, worden verkend en de mogelijkheden van de bas worden geëxploreerd door het instrument op verschillende wijzen te bespelen en door een gelaagdheid aan te brengen. Door te editen heeft de Amerikaan de muziek zijn uiteindelijke vorm gegeven.
‘Salutations II’ (het eerste deel staat op het debuut) lijkt de uitzondering op de regel, want er is geen sprake van gesproken woord. Het stuk is echter niet helemaal instrumentaal. Er is geen stem te horen, maar wel de ademhaling van Ali die als instrument wordt ingezet. Verder bestaat het stuk uit verschillende lagen contrabas, klanken die dissonant wringen en schuren en een flinke dosis spanning creëren. Het lijkt soms wel een ronddraaiende mortelmolen. In ‘The Same Brisk Pace’ worden de woorden van Ali door ijle of juist lage klanken, of een combinatie van beide, omringd, waarbij de klanken soms venijnig kunnen uitpakken. Ali’s voordracht is helder en duidelijk en zijn stem heeft een aangenaam timbre, waardoor de woorden goed overkomen.
Tegen het einde van het stuk gaat Ali zijn stem dubbelen, waarbij de tweede stem net achter de eerste aanloopt. Dat spel met meerdere stemmen zet zich voort in ‘Out Of-‘, waarin de tekst door twee stemmen wordt gebracht, aanvankelijk unisono. De laatste zin van elke strofe wordt niet afgemaakt. De contrabas vult de ruimte met schurende, wrijvende en percussieve klanken. Ali weet zijn bas zelfs te laten kreunen. De stemmen gaan uit elkaar lopen, hoewel ze dezelfde tekst voordragen en samen met het nu tegelijkertijd klinkende contrabasspel levert dat een indringend stuk muziek op. In het korte ‘Something Wrong Here’ refereert Ali aan de roman How It Is van Samuel Beckett. Fluisterende stemmen en een rustig de tekst reciterende spreekstem die uiteenvalt in verschillende stemmen, zorgen voor een ritmisch en gelaagd stuk waar geen instrument behalve de menselijke stem aan te pas komt.
De contrabas kreunt vervaarlijk aan het begin van ‘The Backs of Eyelids’. Het is alsof het instrument zijn ogen opendoet en wakker wordt uit een diepe slaap. Van daaruit krijgen de ruwe klanken steeds meer een levendig karakter. Daarna volgen ritmisch schuivende klanken waar Ali zijn voordracht overheen legt, rustig en vastbesloten, zonder pathos maar niet zonder temperament. In het daaropvolgende instrumentale gedeelte weet de muzikant de snaren van zijn instrument zodanig in snelle bewegingen en met kleine objecten te beroeren, dat het instrument bijna als een cimbalom klinkt. Met ‘And Danced’ brengt Ali met fluisterende stem en hijgende contrabas een hallucinante trip, totdat de spreekstem je weer met beide benen op de grond zet.
Het langste stuk op het album duurt maar liefst eenentwintig minuten. In ‘Dialogue’ gaat Ali een tweegesprek aan met zichzelf en luisterend naar de woorden is hij het niet altijd met zichzelf eens. Zo is de ene stem van mening dat allebei de actoren zich in het bos bevinden, waar de ander beweert dat ze zich op een toendra bevinden. De woorden worden niet door muziek begeleid, want die muziek zit in de woorden zelf, in de ritmiek en in de betekenis ervan. De contrabas scheidt de verschillende fasen van de dialoog. Soms gebeurt dat sober en soms met een behoorlijke densiteit. ‘Dialogue’ is het sluitstuk van de cd, maar de digitale versie van het album bevat nog een bonustrack, inclusief video. ‘The Reptilian Throat’ bestaat uit nerveuze contrabasbewegingen en percussieve accenten. Er is geen gesproken woord, maar wel een tekst die op de video te zien is.
Ali weet op A Blink in the Sun het gesproken woord en instrumentale muziek op experimentele wijze bij elkaar te brengen, waarbij de twee disciplines elkaar aanvullen, versterken of juist in contrast tot elkaar staan. Hij doet dat in zeven (met bonustrack acht) stukken die onderling verschillen maar door de heldere muzikale aanpak en ideeën tezamen een coherente indruk maken. De woorden van Ali blijven in dit stuk overigens wat onderbelicht en verdienen meer aandacht; ze stemmen tot nadenken en bevatten een sterke poëtische kracht. Een exceptioneel en bijzonder fraai album.
Opduvel 