Phicus – Liquid

Tripticks Tapes, 2021

Vanuit de Catalaanse hoofdstad Barcelona opereert het trio Phicus, dat bestaat uit Ferran Fages (elektrische gitaar), Àlex Reviriego (contrabas) en Vasco Trilla (drums). Het zijn in de Catalaanse en Europese vrije improscene inmiddels geen onbekende namen meer. Fages heeft sinds begin jaren negentig op verschillende labels meer dan vijftig releases op zijn naam staan, zowel als solo-artiest als met uiteenlopende muzikanten. Ook Reviriego heeft ervaring in verschillende ensembles, bands en genres, waaronder black metal en folk. Drummer en percussionist Trilla heeft ook met een keur aan muzikanten gewerkt. Onlangs verscheen zijn tweede solo-album, het fraaie Unmoved Mover.

Hoewel we hier niet te maken hebben met stokoude muzikanten, herbergt het trio de nodige ervaring. Toch hebben de bandleden ook gemeen dat ze nog steeds een jonge honden-mentaliteit hebben. Het enthousiasme en de wil om te onderzoeken en te ontdekken, om nieuwe muzikale wegen te verkennen en om de mogelijkheden van de instrumenten – individueel en in samenhang – te exploreren, is hoorbaar aanwezig. Als trio bracht Phicus tot nu toe twee albums uit: Plom (Multikulti Project 2017) en Solid (Astral Spirits 2020) en daarnaast verschenen K(nó)t (Intonema 2018) met Illia Belorukov en Sumpflegende (Fundacja Sluchaj 2019) met Martin Küchen.

De nieuwste uitgave is getiteld Liquid en is verschenen bij het Amerikaanse label Tripticks Tapes. Het album kan worden gezien als de tegenhanger van Solid, dat een dag eerder is opgenomen dan de nu verschenen cassette. Op Solid liet Phicus zich van zijn robuuste kant horen en maakte het drietal een soort freejazz/noise/rock. Op Liquid wordt de focus verlegd naar meer verkennend spel met minder noise, minder jazz en minder rock. Uiteraard gaat het nog steeds om vrije improvisatie, maar meer gericht op de introspectieve kant daarvan dan op de stevige variant die op het vorige album hoorbaar was.

Fages, Reviriego en Trilla hebben alle drie hun individuele stem, maar de nadruk ligt op Liquid niet daarop. Elkaar aftastend, zorgvuldig luisterend en met behulp van onconventionele vondsten wordt een creatief geluidslandschap neergelegd waarin veel gebeurt, maar dat tegelijkertijd als één entiteit voortbeweegt. En voortbewegen doet de muziek zeker in de twee stukken die het album telt. Opvallend is dat de eerste gezamenlijke improvisatie ‘Hg’ maar liefst achtendertig minuten in beslag neemt, waar ‘Br’ het met ruim vijf minuten moet doen.

Uiteraard klinken de individuele stemmen van de drie muzikanten wel door in de muziek en doordat zij zich van een weliswaar contemplatieve maar zeker ook inventieve kant laten horen, vallen die stemmen ook wel degelijk op. Het samenspel is echter leidend, waarbij het soms lastig is te onderscheiden wie van de muzikanten welk geluid produceert. Het draagt bij aan de intense maar ook spannende luisterervaring die met name ‘Hg’ is. Met mallets bespeelde cimbalen zijn hoorbaar in het begin, maar ook percussieve klanken die aan krekels doen denken. Een strakke, maar hard en kil klinkende gestreken toon van de bas krijgt gezelschap van een gitaar waarvan de kapotte versterker lijkt te worden gerepareerd. Er is een onderzoek van en met klanken gaande waarvan de uitkomst nog ongewis is.

Phicus voorkomt dat het samenspel in fragmenten uiteenvalt. ‘Hg’ is echt een geheel, weliswaar opgebouwd uit verschillende en wisselende muzikale vondsten, maar zich bewegend over een muzikaal pad dat regelmatig kronkelt maar niet wordt verlaten. De concentratie van de muzikanten is voelbaar en hoorbaar. Het klankenonderzoek is tevens het doel. Het trio streeft niet naar braaf harmoniërende klanken. Integendeel: de muziek mag schuren, wringen, ongemakkelijk klinken. Hoge klanken die aan feedback doen denken, geluiden die doen denken aan het blazen in een mondstuk van een saxofoon of klarinet, een doordringende drone: alles dient het onderzoek en dat kan niet tot stand komen zonder experiment.

Het mooie van Liquid is dat, hoewel de stevige aanpak van Solid achterwege wordt gelaten, de muziek op beide albums toch hoorbaar van dezelfde drie muzikanten afkomstig is. In de geluiden op het nieuwe album schuilt ook de vrije robuustheid van de vorige plaat. De jazz, noise en rock zijn wel degelijk aanwezig, maar nu niet in vaste vorm maar vloeibaar. De muziek kan ook nu noisy vormen aannemen, veelal voortkomend uit experimenteel spel dat nu eenmaal zo uitpakt. Het is geen doel op zich. De muziek is ook niet rustig. Je komt als luisteraar oren tekort om alle details en nuances te kunnen horen. Dat maakt ook dat de muziek bij elke nieuwe luisterbeurt nieuwe geheimen prijsgeeft.

Zowel in het lange ‘Hg’ als in het kortere ‘Br’ is het een komen en gaan van muzikale vondsten terwijl de muzikale route en de focus op beschouwing intact blijven. Er is geen op voorhand bepaalde rolverdeling; elke stem is even belangrijk in het muzikale geheel. Het leidt tot twee uitermate boeiende improvisaties. Het is geen makkelijke kost, maar wie de moeite neemt wordt beloond met een flinke dosis experimentele pracht. Liquid is een bijzonder album van een even bijzonder trio.