Consouling Sounds, 2021
Warped Dreamer is een improvisatiekwartet dat bestaat uit twee Belgische en twee Noorse muzikanten. Het Belgische deel betreft drummer Teun Verbruggen en Fender Rhodes-speler Jozef Dumoulin, terwijl de Noorse inbreng bestaat uit trompettist Arve Henriksen en gitarist Stian Westerhus. Het zijn muzikanten die stuk voor stuk vooruitstrevend mogen worden genoemd en op hun eigen wijze de nodige ervaring hebben opgedaan in improvisatie-, jazz- en avant-gardemuziek. In Warped Dreamer is elk van de muzikanten ook met elektronica in de weer.
Eerder deed het gezelschap al van zich spreken met Lomahongva (2016), een live-opname van een concert dat het kwartet gaf op 17 januari 2015 in Het Bos in Antwerpen. Het was een plaat vol geïmproviseerde muziek waarin invloeden uit jazz, ambient, noise en rock waren te ontdekken. Geen hapklare brokken, maar een onorthodox en experimenteel brouwsel dat zijn ware kracht pas na een paar draaibeurten toonde. Een kleine anderhalf jaar na het concert in Antwerpen speelde Warped Dreamer in het Amsterdamse Bimhuis, op 9 juni 2016. Ook daarvan zijn opnamen gemaakt, resulterend in het nu bij Consouling Sounds uitgebrachte Live at Bimhuis. Het is een muzikaal avontuur van een kwartet dat het woord ‘voorspelbaarheid’ uit zijn vocabulaire heeft geschrapt.
In ‘Ixwele’ gaat het er nog redelijk voorzichtig aan toe. Henriksens kenmerkende fluisterende trompetspel wordt zachtjes begeleid door subtiele Fender Rhodes-klanken, lange gitaarklanken en ingetogen drumspel. Er hangt een spanning in de lucht en die zoekt een uitweg. Gaandeweg wordt het spel bedrijviger, rustelozer ook, waarbij het melodieuze spel van Henriksen steeds meer tegengas krijgt van geluiden en ritmes die de muziek een andere kant op duwen. Het spel met klanken en met texturen zet zich door en de muzikale ruimte wordt steeds meer opgevuld.
Het eerste stuk is nog maar de opmaat voor wat komen gaat. In ‘Golden Geek Award’ wordt het muzikale potentieel ten volle benut. Dat wil zeggen dat nu ook de elektronische component voluit wordt uitgespeeld. Jazz klinkt door in de ritmiek, maar wat er verder gebeurt in het stuk laat zich niet in een hokje vangen. In de energieke improvisatie wordt het instrumentarium uitgepakt, uitgeprobeerd en ondersteboven gekeerd, zonder rem erop. Het doet soms denken aan een langsdenderende goederentrein met een onbekende vracht die vanuit de wagons vervaarlijke geluiden maakt. Dumoulins Fender Rhodes klinkt rauw en intens, Verbruggens ritmische patronen zijn gedreven maar ook hoekig en Westerhus’ gitaar is niet meer als zodanig te herkennen. Het stuwt en het stoomt en als luisteraar wordt je heen en weer geslingerd tussen alle nieuwe klanken die je oren te verstouwen krijgen. Als herkenningspunt is er de trompet die de menselijke maat der dingen vertegenwoordigt.
‘Lights Out – Darkness’ is een stuk waarin ook de vocalen van Henriksen zijn te horen. Het opent als een avant-gardistische improvisatie, een experiment met de menselijke stem en verstorende elektronica. De muziek stottert, veegt, dondert, zuigt en rammelt in een traag tempo en een onregelmatig ritme. De klanken zijn hard, bars en confronterend en de verschillende elementen krioelen langs, over en door elkaar. Toch voorkomt Warped Dreamer dat de muziek een brij wordt. Hoe impulsief en rauw ook geïmproviseerd wordt: er zit een idee achter. Als geheel klinkt ‘Lights Out -Darkness’ dan ook coherent, ondanks alle hectiek en chaos. Tegen het einde worden een paar salvo’s afgevuurd die in een stevige rockband niet zouden misstaan, maar ritmisch en dynamisch steekt de muziek van de Belgen en Noren veel te complex in elkaar om echt in de buurt van rockmuziek te kunnen komen. De intensiteit is er wel.
De drukte wordt even losgelaten aan het begin van ‘Umgaba’, maar daarvoor in de plaats komt een zekere nervositeit waarmee het viertal zijn klankonderzoek verricht. Waar je af en toe verwacht dat de muzikanten elkaar gaan vinden in een groove of een vastomlijnd ritme, daar neemt het kwartet steeds een andere route, weg van het voorspelbare en steevast afkoersend op de moeilijke en experimentele weg. Dat levert een spanningsveld op, dat steeds weer met nieuwe elementen wordt gevuld. Futuristisch aandoende klanken doen hun intrede, de muziek klinkt luid en bezit een zekere agressie. Verbruggen is met zijn onnavolgbaar ritmisch spel de motor, al is het spel complex en is de motor er een met haperingen. Ook de andere leden van het kwartet dragen bij aan de complexiteit van het geheel. Klinisch klinkt het ondanks de grote elektronische inbreng niet; de muzikale bezieling spat er aan alle kanten vanaf.
Henriksens vocalen zijn duidelijk aanwezig in het eerste gedeelte van ‘Camphor Bush’. De falsetstem is lichtjes vervormd en wordt ondersteund door – zowaar – een behoorlijk rechte ritmiek en zalvende gitaarklanken. Westerhus neemt vervolgens de ruimte om zijn heldere gitaarspel bovenop te leggen. Ambientachtige texturen nemen het roer over, met een weldaad aan ruwe geluiden, langzaam toewerkend naar een luide climax, maar afbuigend voordat de top wordt bereikt. Zo creëert het kwartet een lang aanhoudende spanning, die op het einde langzaam oplost, als het volume wordt getemperd en de dichtheid van het stuk afneemt.
Live at Bimhuis is een indrukwekkend album met muziek waar moeilijk een stempel op te drukken valt. Hier wordt niet zomaar jazz gespeeld; er wordt mee gestoeid, evenals met ambient, noise en avant-garde. Anarchistische trekjes zijn waarneembaar, maar structuurloos is de muziek niet; de muzikanten voelen feilloos aan hoe de muziek een weliswaar complexe maar ook aantrekkelijke vorm te geven waarbinnen de vrije improvisaties plaatsvinden. Het spel met geluiden is belangrijk, de onderlinge samenhang komt regelmatig op fabelachtige wijze tot stand. Warped Dreamer is een uniek kwartet waar we hopelijk nog veel vaker van gaan horen.
Opduvel 