Utech, 2021

Massacre is een bandnaam die niet de geschiedenis in zal gaan als de meest originele. Er zijn er verschillende, waarvan waarschijnlijk de interessantste het trio van Fred Frith, Bill Laswell en Charles Hayward is. Maar die bestaat al een tijdje niet meer. Gelukkig is er een ander Massacre en dat is er eentje die net zo de moeite waard is. Het betreft hier het duo Anton Ponomarev (saxofoon, flügelhorn, electronica) en Anton Obraneeza (gitaar, effecten en mes).

Ponomarev komt uit Moskou en hij speelt alt- en baritonsaxofoon. Hoewel zijn muzikale interesse aanvankelijk in de metal- en grindcorehoek lag, raakte de saxofonist steeds meer geïnteresseerd in jazz. Zijn eigen muziek moeten we zoeken in vrije improvisatie, experimentele muziek en punkjazz, waarbij hij het gebruik van objecten en elektronica niet uit de weg gaat. Obraneeza is gitarist en vocalist van de Moskouse band JARS, die een een mengeling van noiserock, garagerock, metal en punk speelt en sinds de oprichting in 2011 vijf studio-albums en evenzovele live-albums het licht heeft laten zien.

Het mag duidelijk zijn dat het er bij dit tweetal ruig aan toe kan gaan, en dat doet het ook op Massacre, dat na de live-uitgave Live at Model T de tweede release is van Ponomarev en Obrazeena als duo. Op het bij het Amerikaanse label Utech Records verschenen album is de gitaar van Obraneeza aangesloten op twee gitaar-stacks en een bas-stack, wat een schuddend en rommelend geluid oplevert. Ponomarev stuurt zijn saxofoon door twee afzonderlijke ketens van elektronica, waarvan onder andere pedalen, Moog-processors, spring reverb, octavers en drone-effecten deel uitmaken, die onafhankelijk door de linker- en rechterkanalen van het PA-systeem bewegen. Daarnaast wordt een kanaal gebruikt om alleen de saxofoon weer te geven, dus zonder effecten.

Het album telt twee tracks die allebei iets meer dan twintig minuten duren. Vanaf de eerste seconde van ‘Bhola’ voel je de elektrische lading die uitgaat van de muziek, al begint het muzikale pad relatief ingetogen. De baritonsax en de elektrische gitaar zijn duidelijk herkenbaar en nog niet helemaal omringd door een elektronisch circuit. De sax lijkt qua geluid al wel rondjes te draaien, op een racecircuit. Een pulserende klank op de achtergrond doet zijn intrede, maar is slechts een voorbode voor wat komen gaat. Hetzelfde geldt voor enkele noisy geluiden. Langzaam maar zeker pakken Ponomarev en Obrazeena je in met harde noise. De gitaar blijft aanvankelijk experimenteel maar redelijk rustig zijn werk doen, maar de sax staat al hoorbaar klaar om over de top te gaan. Zo wordt de spanning opgevoerd, helemaal als een tweede, elektronisch gemanipuleerde saxklank wordt toegevoegd.

Nadat de zevenminutengrens gepasseerd is, gaat het duo all-in. Een stevige saxdrone is hoorbaar, de gitaar is zijn rust verloren en doet nu aan a-ritmische ontregeling. Het duo heeft beet en laat niet meer los; met een muur van elektronisch geluid worden de duimschroeven verder aangedraaid. De intensiteit is enorm en steeds als je denkt dat de geluidsclimax is bereikt, rekken Ponomarev en Obrazeena de grens nog iets verder op. De dikke atmosfeer pulseert, een ijzige wind lijkt er doorheen te blazen, de toonzetting is agressief en er lijkt haast geen ruimte meer om adem te halen. Toch wordt nog een gierende sax van stal gehaald, waarmee de gewelddadige inslag van de muziek extra wordt benadrukt.

‘Ajkai’ zet de elektronische hel in alle hevigheid voort en heeft daarvoor een kortere aanloop nodig dan ‘Bhola’. Elektronische klanken, waarvan sommige een los contact doen vermoeden, zoemen, zweven, kraken en gonzen langs, om en vooral ook door je heen. Het ondergaan van de muziek van Massacre is een fysieke beleving die je op het juiste volume met je hele lijf ervaart. Waar in het eerste stuk sax en gitaar duidelijk en in natuurlijke vorm te horen waren, daar worden de klanken van die instrumenten in ‘Ajkai’ volledig door de elektronische mangel gehaald. Het levert een stuk op dat zo mogelijk nog intenser is dan het eerste werk. Plots duikt de altsax van Ponomarev op, met effecten omgeven maar duidelijk herkenbaar. De agressieve stijl van spelen past in het woeste klanklandschap dat elektronisch is gecreëerd.

Hoe langer het stuk duurt, des te meedogenlozer klinkt de muziek, niet doordat de muur van geluid constant verandert maar omdat de intensiteit constant zo hoog is dat er geen ontkomen aan is. Nuances zijn er echter ook; er vinden wel degelijk ontwikkelingen plaats binnen de dikke atmosfeer en de muziek heeft reliëf. Na minuut twaalf lijkt de grootste razernij voorbij, maar het is de schijn die bedriegt. Met donkere pulserende klanken wordt naar een nieuw allesverzengend hoogtepunt toegewerkt, waarin scherpe gitaarklanken en feedback opdoemen, van tegenwicht voorzien door een stevige noisegitaar. Snerpend is het geluid van de elektronisch gemanipuleerde sax.

De twee onstuimige klanklandschappen die zijn te horen op Massacre bevatten een flinke hoeveelheid details en het is aan de luisteraar om die in de dikke geluidsmuur te ontdekken. Het vervormde geluid schuurt soms aan tegen drone metal, maar je zou er ook een zeer heavy vorm van freejazz in kunnen horen. Opduvel houdt het op elektronische noise. Die bandnaam is trouwens nog niet zo gek gekozen. De muziek is hard, gewelddadig en nietsontziend. Het is hels, maar wat is het lekker.

Massacre bandcamp