De laatste post van het jaar is zoals gewoonlijk de jaarlijst. Kiezen was opnieuw moeilijk, maar uiteindelijk is een lijst van 20 memorabele albums tot stand gekomen waar Opduvel achter kan staan. Op dit moment dan, want hier past – zoals elk jaar – de opmerking dat het slechts een momentopname betreft.
1. MoE with Mette Rasmussen & Ikuro Takahashi – Painted
Het Noorse MoE (Guro Skumsnes Moe op bas en Håvard Skaset op gitaar) werkte al eerder samen met de van oorsprong Deense maar vanuit Noorwegen opererende altsaxofoniste Mette Rasmussen. Dat leidde al tot spannende resultaten, maar voeg er de Japanse slagwerker Ikuro Takahashi aan toe en je hebt een overtreffende trap. De onstuimige noiserock/freejazz is overrompelend en gedurende de volle speelduur van Painted is het genieten van muziek die vrij is als een vogel en aanvallend als een hongerige leeuw. De tomeloze energie en het opwindende spel zorgen voor een niet minder dan sensationeel album.
2. Incentive – Presence
De elektronische muziek van Incentive kent dansinvloeden, ambient texturen, is donker maar niet depressief en zit boordevol ritmes en melodieën. Op het fenomenale Presence maakt de Amerikaanse muzikant gebruik van synthesizer, gevonden geluiden en stem. Het thema van het album betreft het bestaan en de dood en dat wordt op fantasierijke maar ook rauwe wijze verklankt in zeven stukken die uiteenlopend van aard zijn maar onmiskenbaar Incentive’s signatuur bevatten.
3. Sex Swing – Type II
De op zware riffs en grooves gebouwde muziek van Sex Swing herbergt ook elementen uit krautrock, psychedelische rock en post-punk. Wat op Type II vooral opvalt is de jaren tachtig post-punk-invloed. Het geeft de muziek een donkere rand die goed bij de gedreven noiserock-sound past. Die sound is machtig en staat als een huis. Op gezette tijden wordt er nog een schep bovenop gedaan, waardoor de intensiteit een boost krijgt. Zwaar verslavend.
4. Twin Sister – Twin Sister
Vaste gasten in Opduvels jaarlijst zijn René Aquarius en Otto Kokke, bekend als het duo Dead Neanderthals maar ook daarbuiten actief. Zoals in Twin Sister, waarin het Nijmeegse tweetal samenwerkt met de Engelse bassist Jason Stoll. Met bas, drums en keyboards trekken de drie muzikanten een imposante geluidsmuur op. Dit debuut is een moddervette en indringende plaat.
5. Petrine Cross – Centuries Of August
Laat in het jaar, als veel scribenten hun jaarlijstjes allang ingeleverd hebben, verschijnen er nog regelmatig pareltjes. Deze bijvoorbeeld van Petrine Cross, de naam waaronder de Engelse Esmé Louise Newman opereert op debuut Centuries Of August. De black metal van Petrine Cross is van het depressieve soort. De muur van geluid die op je af komt gestormd is agressief, destructief, somber en aardedonker. In eerste instantie lijkt er geen spleetje licht door te dringen als het eenmaal loos gaat en moet je je best doen om nuance in de muziek te horen. Die is er wel degelijk en bovendien worden de keihard binnenkomende metalstormen afgewisseld met intrigerende ambient-soundscapes.
6. Hvizdalek / Moe / Skaset / Tavil – Juxtaposition II (Blitzopposition)
Voor wie muziek niet heftig en gek genoeg kan zijn: het vanuit Oslo opererende viertal Agnes Hvizdalek, Guro Skumsnes Moe, Håvard Skaset en Utku Tavil bedient je op je wenken. Al improviserend komt het kwartet tot lawaaiige en buitensporige resultaten die het gehoor en het brein van de luisteraar teisteren. Juxtaposition II (Blitzopposition) klinkt knettergek, compleet gestoord en demonisch. Het lijkt wel een muzikale vorm van exorcisme, waarbij niet het geluid van de ziel die moet worden gered wordt verklankt, maar dat van Beëlzebub die zich hevig verzet en dat doet met duivels plezier.
Juxtaposition II (Blitzopposition) bandcamp
7. Luís Vicente / John Dikeman / William Parker / Hamid Drake – Goes Without Saying, But It’s Got To Be Said
Trompettist Luís Vicente, tenorsaxofonist John Dikeman, bassist William Parker en drummer Hamid Drake spelen vrije muziek met een ongekend gevoel voor samenspel, waarbij niets geforceerd klinkt en de instrumentbeheersing wordt aangewend voor gevoelvol en veelzijdig spel. Er is ruimte voor excentrieke speelwijzen maar het is geen doel op zich. Goes Without Saying But It’s Got To Be Said is een fantastisch freejazzalbum van vier topmuzikanten in het genre.
Goes Without Saying, But It’s Got To Be Said bandcamp
8. Zoikle – Zoikle
Een debuut-lp van een stel ervaren muzikanten, dat geldt voor het album Zoikle van de gelijknamige band. Gestart in 2010 (maar niet meer van vernomen sinds 2013) maken gitarist Lukas Simonis, vocalist G.W. Sok, celliste Nina Hitz en drummer Cor Hoogerdijk in 2020 alsnog hun albumdebuut. Dat is een frisse en soms lekker tegendraadse of experimentele alternatieve rock- en post-punkplaat die in de jaren tachtig of negentig (toen deze muzikanten al actief waren) niet zou hebben misstaan maar het anno 2020 ook uitstekend doet.
9. Thurston Moore – By The Fire
Gitarist Thurston Moore doet waar hij goed in is en leeft zich zich lekker uit op dubbelaar By The Fire, zonder restricties maar ook zonder opdringerige geldingsdrang. Het maakt misschien niet meer zoveel indruk als destijds Sonic Youth deed (en in de laatste jaren van zijn bestaan deed die band dat ook al minder), maar het is nog steeds erg goed en bij vlagen verslavend mooi, zeker als Moore zich van meerdere zijden laat bewonderen. Verrassend is het misschien niet altijd, maar de klasse straalt ervan af.
10. Ballister – Znachki Stilyag
Ballister bestaat uit de Amerikanen Dave Rempis (saxofoons) en Fred Lonberg-Holm (cello en elektronica) en de Noor Paal Nilssen-Love (drums en percussie). Zij staan al ruim tien jaar garant voor freejazz/impro met de power van een stevige rockband en de inventiviteit van experimentele vrije improvisatie. Met het nieuwe album, met de vreemde titel Znachki Stilyag, voegt het drietal een nieuw hoogtepunt toe al het toch al indrukwekkende oeuvre.
11. Lonberg-Holm / Lopes / Solberg – Hullabaloo
Nog een keer Fred Lonberg-Holm, nu in gezelschap van de Portugese gitarist Luís Lopes en de Noorse slagwerker Ståle Liavik Solberg. Het zijn drie improvisatoren die van wanten weten en die het maken van een flinke portie lawaai niet schuwen. Felle en luide stukken, iele en venijnige klanken, doorklinkende toms en cimbalen, krakende cellosnaren en gitaarfeedback, in- en uitgeschakelde elektriciteit: alles dient als muziek en als inbreng in wat uiteindelijk het gezamenlijke spel vormt.
12. E – Complications
Een van de mooiste gitaarplaten van het jaar komt niet van een jong bandje, maar van drie ervaren rotten die zich E noemen en opereren vanuit Boston. Thalia Zedek (Come, Live Skull, Uzi, Thalia Zedek Band), Gavin McCarthy Karate, Thalia Zedek Band) en Jason Sidney Sanford (Neptune) bewijzen bijna achteloos dat zij er toe doen. De gitaren zijn constant in de weer en blijven niet hangen in obligate riffs of lijnen. De wat droge sound, zonder franje, past bij deze band. De muziek klinkt vitaal, stekelig en gedreven. Natuurlijk zijn er raakvlakken met het verleden, maar E hoeft anno 2020 niet te vrezen als anachronisme te worden weggezet.
13. Bruxa Maria – The Maddening
Verpletterende noiserock die gekruid wordt met punk, hardcore en metal: het Engelse Bruxa Maria deed het vier jaar geleden op Human Condition en doet het op The Maddening nog eens dunnetjes over, maar met wat andere accenten. De rauwe intensiteit is gelukkig niet verloren gegaan en de songs van deze band komen aan als mokerslagen.
14. Patrick Shiroishi – Descension
Patrick Shiroishi liet in 2020 een flink aantal albums het licht zien. De man uit Los Angeles speelt op deze uitgave tenorsax en daarnaast maakt hij gebruik van effecten en gebruikt hij zijn stem. De grootouders van Shiroishi zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog in een concentratiekamp gevangen gezet, niet omdat zij niet loyaal waren aan de Verenigde Staten, maar puur en alleen omdat zij Japanse roots hadden. Dit overkwam ongeveer 120.000 mensen. De muziek op dit persoonlijke en emotionele album wordt door deze bittere geschiedenis gekleurd.
15. Trixsi – Frau Gott
Trixsi is een nieuwe band – bestaande uit gelouterde muzikanten – die toegankelijke songs met een aangenaam stekelrandje maakt. “Bisschen Keller, bisschen dreckig, bisschen Rock, ganz viel Hamburg!”, zo omschrijft de band het zelf. Opduvel houdt het op expressieve en levenslustige indierock, post-punk en punk die, hoewel geworteld in de jaren negentig, in het huidige tijdsgewricht niet misstaat. De bezongen onderwerpen getuigen niet van een optimistisch wereldbeeld, de muziek werkt echter stemmingverhogend.
16. Constantine Skourlis – Eternal Recurrence
De muziek van de Griekse componist, muzikant en producer Constantine Skourlis is rauw, confronterend, dystopisch, angstaanjagend en gewelddadig. Maar Skourlis heeft ook oog voor pure schoonheid. Het contrast tussen die schoonheid, die een gevoel van hoop geeft, en de dissonante harmonieën en agressieve klanken creëert een enorm spanningsveld, waarin weer ruimte bestaat voor verschillende gemoedsbewegingen. Eternal Recurrence is een werk met muzikale diepgang dat intellectueel bevredigt, tot nadenken stemt en sterk op het gevoel werkt.
17. Orphax – Mijmeringen
Mijmeringen ziet op de geestesgesteldheid vlak voor het slapengaan, als de dag wordt verwerkt, waarover je je verwondert of waar je over piekert, terwijl je ook bezig bent met het soort dromen dat je ‘s-nachts zou kunnen hebben. Orphax verklankt dat in een stuk met schommelingen, met soms zelfs grote dynamische verschillen en met wisselende gevoelswaarden. Zo toont Mijmeringen een heel andere, muzikaal actievere kant van de in Amsterdam wonende muzikant, terwijl hij toch zijn eigen uitgangspunten als ambient/drone-muzikant trouw blijft. Dit luide, scherpzinnige en dynamische werk is een verrassing en het is een hele aangename.
18. ROJI – ONI
ROJI bestaat uit de Portugese bassist Gonçalo Almeida en de Duitse drummer Jörg A. Schneider. Net als op het debuut van eind 2016 worden op ONI gastmuzikanten geïntroduceerd: Riccardo Marogna op basklarinet, tenorsax en elektronica Giovanni di Domenico op piano, keyboards en elektronica. De sound is stevig, dicht en impressief, de ritmiek is hoekig en vrij. In de flinke bak herrie valt veel moois te ontdekken, al zul je je daarvoor enige moeite moeten getroosten. ONI is een gelaagd en indrukwekkend album.
19. Martina Testen / Simon Šerc – Biodukt
De uit Slovenië afkomstige Martina Testen en Simon Šerc hebben gedurende een maand opnamen gemaakt en verzameld, wat uiteindelijk heeft geleid tot een album met exact een uur natuurgeluiden, onderverdeeld in vijf perioden: zonsopgang, ochtend, middag, avond en zonsondergang. De opnamen zijn gemaakt in bossen in Italië en Slovenië. Dieren, water en vegetatie produceren kleurrijke geluiden die, ook omdat je je soms afvraagt wat je precies hoort, aandachtig luisteren afdwingen. De pure natuur klinkt betoverend mooi.
20. Macie Stewart & Lia Kohl – Recipe For a Boiled Egg
In de speelse en enigszins arty muziek van Macie Stewart (viool en vocalen) en Lia Kohl (cello en vocalen) gaan pure schoonheid, ongemakkelijke samenklanken, een uitmuntende techniek en een grote gevoelswaarde samen in vrij korte, behapbare stukken die vol zitten met muzikale details. Een artistiek juweeltje.
Opduvel 