Luminous, 2020
Exabout is wat de navigatie op de telefoon van bassist Seth Bennett zei toen die vond dat een rotonde moest worden verlaten (“exit a roundabout”). Het is de titel geworden van het nieuwe album van het Engelse kwintet Sloth Racket. Het betreft hier een live-album dat op 18 september 2019 is opgenomen in Arco Barco in Ramsgate, een kustplaats in het Engelse graafschap Kent. De band speelde daar in het kader van hun Dismantle Yourself-tour, genoemd naar het laatste studio-album dat eerder dat jaar was verschenen.
Die tour was voor Sam Andreae (altsaxofoon), Cath Roberts (baritonsaxofoon), Anton Hunter (gitaar), Seth Bennett (contrabas) en Johnny Hunter (drums, en alleen tijdens deze gig ook piano) een andere dan gebruikelijk. Normaliter schrijft Roberts eerst de muziek die het uitgangspunt vormt van waaruit wordt geïmproviseerd. Daarna wordt vervolgens getourd om ten slotte de studio in te duiken om met de tourervaring en de tijdens de tour aangescherpte en gerijpte stukken een nieuw studio-album op te nemen. In dit geval was Sloth Racket in februari 2019 al de studio ingegaan en volgde het ontwikkelingsproces erna, tijdens de tour.
Drie van de stukken die op Dismantle Yourself staan, zijn ook te vinden op Exabout: Live In Ramsgate. Het is goed te horen dat het kwintet die stukken verder heeft ontwikkeld, terwijl de vorm, het raamwerk, nog steeds intact is, al moet je er incidenteel even moeite voor doen om het te horen. Het verder exploreren van de muziek lijkt bij Sloth Racket een natuurlijk proces te zijn, zo makkelijk en vanzelfsprekend klinkt het zeven maanden na de opname van de studioversies. Dat wil niet zeggen dat er geen ongemakkelijke en weerbarstige frasen in de muziek te vinden zijn, maar dat zijn juist de passages die de muziek zijn ruwe aantrekkelijkheid geven.
Het live-album opent met ‘Exabout’, dat niet op de laatste studioplaat te vinden is maar tijdens de tour op de setlist is beland. Het is bij aanvang een vrij robuust en hoekig stuk, met een hoofdrol voor de baritonsax van Roberts, die tegengas krijgt van de altsax van Andreae. Al snel laat de ritmesectie een gat vallen dat door Roberts met haar beheerste spel met een ruwe rand wordt opgevuld. Anton Hunter laveert dwars door de bewegingen van de andere muzikanten heen en Bennett klinkt diep en plukt aan zijn snaren die vrij los gespannen lijken te zijn. Mooi is hoe Andreae weerwoord geeft aan het tegendraadse gitaarspel van Hunter.
Langzaam wordt toegewerkt naar het thema van ‘We Decide What’s Next’, dat vastzit aan ‘Exabout’. Dat thema is herkenbaar, ook al bestaat het slechts uit een paar elementaire noten, waarvan er na een poosje ook nog een paar worden geloosd. De muzikanten voelen de thematiek echter ook aan zonder dat die gespeeld wordt. De overgang naar een trager tempo is prachtig en hetzelfde geldt voor de manier waarop ruimte wordt gegeven aan het drumspel van Johnny Hunter, die sober en effectief speelt, ook als even later Bennett zich meldt. Het is de opmaat naar een chaotischer gedeelte, waarin het tempo wordt opgevoerd en de opwinding stijgt. Roberts en Andreae spelen een spel van nemen en geven, waarbij Anton Hunter accenten legt. De verschillende frasen volgen elkaar op, waarbij de ritmesectie zich zeer bedrijvig toont, zelfs als het stuk op het eind in rustiger vaarwater terecht komt. ‘We Decide What’s Next’ eindigt thematisch.
Johnny Hunter’s kunsten op piano zijn te horen bij de start van ‘Butterfly Takes The Train’, subtiel ondersteund met bas en percussie. Bennett’s geplukte melodie op bas wordt vervolgens ondersteund door het drumspel van Hunter. Na drie minuten volgt een verstild gedeelte met veel lange tonen, van waaruit de sax van Roberts speldenprikken uitdeelt. De ingehouden spanning is voelbaar, niet in de laatste plaats door het mysterieuze gitaarspel van Anton Hunter op de achtergrond. Langzaam maken meer stemmen zich los uit de verstilde beklemming en ontwikkelt het stuk zich toe naar een beetje loom klinkende jazz met ruimte voor muzikale exploratie én voor een doortastend thema dat als vanzelfsprekend opduikt uit de gezamenlijke improvisatie. Rondom dat thema wordt dan weer vrij gemusiceerd, hoewel de geschreven component niet uit het oog wordt verloren.
In ‘Dismantle Yourself’ gaat Sloth Racket in rockmodus, iets waar de grofkorrelige toon van Anton Hunters gitaar goed bij past, evenals de harde drumslagen van Johnny Hunter. Roberts en Andreae spelen een tweestemmig thema zonder begeleiding, waarna de rockgroove wordt voortgezet, waarin de twee blazers vrij spel hebben. Het strakke tempo houdt geen stand, daarvoor zijn deze muzikanten te ongedurig en te veel gericht op het experiment. Dat is beslist geen straf om naar te luisteren, zeker niet omdat de toon die met het thema en de groove is gezet, hoorbaar blijft in de vrije omzwervingen die de muzikanten zich veroorloven, al worden zowel thema als groove vakkundig gedeconstrueerd en drijft het vijftal qua intensiteit steeds verder weg van het rockende begin. De titel van het stuk is raak gekozen.
Sloth Racket eindigt het album op rustige toon en dat past wel bij het niet voldoen aan de verwachtingen dat de muziek van het vijftal kenschetst. Zoals gezegd: de composities van Roberts dienen als een uitgangspunt waar vrij mee wordt omgegaan. Elk stuk dat het kwintet begint, kan verschillende kanten op gaan, maar elke muzikant is zich bewust van het grondbeginsel. Op dit live-album komt dat goed tot uiting, klinkt het vijftal vitaal en verkeert het in uitstekende vorm.
Opduvel 