Utech, 2020
Utech Records is een in Milwaukee, Wisconsin gevestigd platenlabel dat onder leiding staat van Keith Utech. Naast het uitbrengen van platen, wordt door het label ook een festival georganiseerd: het Utech Records Milwaukee Festival (URMF). Tijdens de derde editie van dat festival vond onder andere een optreden plaats van de gitaristen André Foisy en Jacob Essak. Die twintig minuten durende set is nu als ep uitgebracht, uiteraard bij Utech.
Foisy is gitarist van Locrian, een lastig te categoriseren gezelschap dat invloeden uit post-rock, dark ambient, black metal, drone, noise en industrial gebruikt om zijn eigen kenmerkende sound te creëren. Met Infinite Dissolution verscheen in 2015 hun beste plaat tot nu toe. Het is ook het laatste album dat is verschenen. Sun Splitter is de band waarin Essak gitarist was. De inmiddels opgeheven band had net als Locrian een gezonde experimenteerdrift, waarbij genres als doom, drone, black metal en industrial als inspiratiebron dienden. Na het uitbrengen van het sterke Time Cathedral in 2015 hield de band het langzamerhand voor gezien, hoewel later nog de dertig minuten durende track Critical Radiant is uitgebracht.
De opname van Foisy en Essak als duo stamt ook uit 2015. Op 13 juni van dat jaar speelde het tweetal een korte maar geïnspireerde set die nu gelukkig is vastgelegd op geluidsdrager, want de muziek maakt een verpletterende indruk. De opnamekwaliteit is uitstekend en de mastering is gedaan door noisepionier Lasse Marhaug. Dan weet je dat het goed zit. De twee gitaristen zijn volstrekt aan elkaar gewaagd en zijn overigens ook niet bezig om elkaar de technische loef af te steken. Het gaat om het samenspel, of beter: de samenklank en gaandeweg neemt die steeds grotere en noisier proporties aan.
Drone is een van de elementen in het spel van de gitaristen, maar dan wel met een zeer scherpe, metalige rand. Distortion en feedback vormen een belangrijk onderdeel in de muziek, maar ook melodie, zeker in de aanloop naar het gewelddadige einde. Foisy en Essak maken gebruik van de apparatuur om hun gitaren vervormd te laten klinken of om feedback te laten gieren, waarbij zij een bewonderenswaardige controle aan de dag leggen. In het rustige begin, waarin een trage cadans waarneembaar is, is het ruisen van de apparatuur hoorbaar, waardoor je weet dat een enorm volume mogelijk is. Dat levert spanning op, een spanning die door het duo tergend langzaam wordt opgevoerd.
Mooi is hoe de gitaren in het eerste gedeelte om elkaar heen bewegen, de een tinkelend, de ander een zware ondergrond verzorgend én als een soort contrapunt fungerend. De rollen van de gitaristen liggen niet vast, dat wil zeggen dat er niet een dominante lijn is en een of meer begeleidende, maar dat elke component er evenveel toe doet. Het is een waar genot om te luisteren naar de over elkaar heen buitelende melodieën en de manier waarop de gitaristen op elkaars spel reageren.
Gaandeweg wordt het spel grimmiger en nemen venijniger klanken het roer over. De zware klanken op de achtergrond worden luider en gaan gepaard met distortion. Halverwege het stuk is de intensiteit al behoorlijk toegenomen en wordt het melodieuze spel losgelaten ten faveure van noise. Het is het startpunt voor het indrukwekkende tweede gedeelte, als de gitaristen overgaan tot het spelen van alles verschroeiende noise. Het is een flinke bak herrie, indrukwekkend gedaan en o zo mooi. Het geluid gaat richting harsh noise, maar die grens wordt niet overschreden: er zit muziek in de noise, al moet je er soms naar zoeken. Is bijvoorbeeld een ritme waarneembaar, of wordt het slechts gesuggereerd?
Steeds als je denkt dat er niet nog een schep bovenop kan, gebeurt het toch, doordat het distortionpedaal nog verder wordt ingetrapt of doordat scherpe feedback wordt toegevoegd. De climax is een lange en een heftige, maar het is er ook een om nooit genoeg van te krijgen. Het enige nadeel van Flight of Rays is dan ook dat het slechts twintig minuten duurt. Vaker achter elkaar beluisteren is echter beslist geen straf en daarvoor is de repeatknop uitgevonden. Indrukwekkende ep.
Opduvel 