esc.rec., 2020
De in Madrid geboren geluidskunstenaar Francisco López wordt internationaal erkend als een van de belangrijke actoren in de geluidskunst- en experimentele muziekscene. Al bijna veertig jaar maakt de man zijn muziek annex geluidskunst, waarbij hij volledig autonoom te werk gaat en zijn eigen geluidsuniversum creëert. Genregrenzen, muzikale hokjes en discussies over wat geluidskunst is en wat muziek, zijn in het geheel niet van belang als het om het werk van López gaat. Het is er, het is origineel en het is inventief.
Hoe de Spanjaard het doet, is een raadsel, maar zijn werk heeft duidelijk zijn eigen stempel, terwijl zijn stukken toch veel verschillende richtingen op kunnen gaan. Onlangs bracht López een verzameling uit (A Bunch Of Stuff (1980-2020), waarop fragmenten van 138 stukken zijn te horen die in de loop van de jaren zijn verschenen. De vele uitgaven zijn uitgebracht door een paar honderd platenlabels. Zo is nu Untitled (2019) verschenen bij het in Deventer gevestigde Esc.rec. en op die uitgave zijn een achttal werken zonder titel (maar met cijfer), stammend uit 2019, verzameld waaruit in ieder geval een deel van de veelzijdigheid van de kunstenaar blijkt.
López’ werk is elektro-akoestisch, waarbij hij gebruik maakt van veldopnamen. Die veldopnamen zijn als zodanig te herkennen of liggen ingebed in de klankwereld die de geluidsartiest creëert. Elektronische klanken kunnen een motief vormen, als drone fungeren, maar ook een ritme maken, zoals gebeurt in #375, waarmee met ruis ritmische patronen worden geweven, die al repeterend van vorm of van dynamiek veranderen. Naast variatie in vorm en volume, zorgt López voor verandering van klankkleuren, wordt in dichtheid gevarieerd, is er ruimte voor incidentele klanken en worden spanningsbogen gecreëerd. Elk geluid, hoe klein of zacht ook, heeft een functie en draagt bij aan de eigenzinnige geluidskunst.
In elk stuk dwingt López je om aandachtig te luisteren. Dat kan komen door de veelheid van klanken, door veranderingen in muzikaal perspectief, door klanken die je ergens mee kunt associëren en je doen afvragen wat je nu precies hoort en of je het goed hoort, of doordat een stuk zo zacht klinkt, dat het bijna lijkt dat er alleen stilte heerst. Dat is het geval in #379, dat je de oren doet spitsen om goed te kunnen beoordelen of er geluiden waar te nemen zijn. Met een goede koptelefoon en op hoog volume blijkt dat wel zo te zijn en de geluiden dragen ook een flinke lading spanning in zich. Een hoge drone en lage, zware en donkere tonen zijn daarvoor verantwoordelijk, al klinken ze zelfs zacht met de volumeknop volledig opengedraaid.
Aan de andere kant van López’ muzikale terrein bevindt zich het slotstuk. #378 laat de noisy kant van de kunstenaar horen en daarin gaat hij behoorlijk ver, tenminste in vergelijking met de andere stukken op Untitled (2019). #372 klinkt dan weer minimaler, met enkele trage percussieve bewegingen, maar bijna onopvallend bestaat het stuk uit subtiele lagen en gebeurt er constant iets achter het hoofdmotief. Tegen het einde komen de achterliggende klanken dreigend naar voren. Natuurgeluiden zijn te herkennen in #373. López bouwt daar zijn abstracte werk omheen, gebruikmakend van voorwerpen. Plots zijn de natuurgeluiden en de klanken van de objecten verdwenen, om plaats te maken voor elektronische klanken, inclusief harde ruis. Daar voegt hij dan weer het geluid van onweer en een overvliegende helikopter aan toe, waarna de natuurgeluiden weer terugkeren. Het tekent de drastische manier van werken van de artiest. Bij beluistering is niets zeker en zelfs na ettelijke luisterbeurten bevat de geluidskunst nog verrassingen.
Hoewel de stukken op het album heel verschillend zijn, passen ze goed bij elkaar en maakt de plaat als geheel een coherente indruk. De overeenkomst tussen alle stukken is dat het om (muzikaal) avontuur gaat. Dat avontuur zit niet alleen in de geschapen klankwereld zelf, maar ook in de interpretatie ervan en dat is aan de luisteraar. Wat López creëert is op zichzelf staand en is radicaal, waarbij de Madrileen wel alles onder controle houdt, ook als hij af en toe noisy uitpakt. Kil is zijn werk allerminst; de klanken hebben een bepaalde gevoelswaarde en de geluidskunst wekt een sensatie door zijn ongrijpbaarheid. Het is ronduit intrigerend.
Opduvel 