Eigen beheer, 2020

De uit Glasgow afkomstige band Urusei Yatsura was actief vanaf 1993 en werd opgeheven in 2001. In die tijd bracht de band een drietal albums uit, plus een behoorlijk aantal ep’s en singles. Hoewel de groep dus al een tijd niet meer bestaat, verschijnt sinds begin dit jaar via bandcamp regelmatig wat materiaal uit het verleden. Zo bracht het viertal vorige week Can You Spell Urusei Yatsura – Lost Songs 1993-2000 uit, een volgens eigen zeggen incomplete verzameling b-kantjes, bonustracks en verloren gegane of vergeten songs.

Hoewel de muziek van de Schotten enigszins in de underground is blijven hangen, was de band in de jaren negentig een veel geziene gast op de internationale concertpodia. De twee songwriters, gitaristen en vocalisten van Urusei Yatsura, Graham Kemp en Fergus Lawrie, verdeelden hun composities en leadvocalen keurig op de reguliere albums. Hun songs zijn te onderscheiden, maar belangrijker is dat de groep een eigen sound had, wat binnen de indierockwereld in de negentiger jaren best een prestatie genoemd mag worden.

De muziek van Urusei Yatsura zal echter geen originaliteitsprijs winnen. In zijn beste songs weet de band een perfecte balans te vinden tussen de nonchalance en lijzigheid van Pavement, de noisy aanpak van Sonic Youth en de lo-fi van Sebadoh en daarmee weten de Schotten toch hun eigen geluid neer te zetten. Daarbij is Urusei Yatsura altijd songgericht geweest. Ten tijde van het laatste album Everybody Loves Urusei Yatsura waren de scherpste randjes er wel vanaf geslepen, zonder dat echt afbreuk werd gedaan aan de karakteristieke sound.

Het nu digitaal verschenen verzamelalbum is niet de eerste verzamelaar van de band uit Glasgow. In 1997 verscheen al !Pulpo! en zes titels die daarop te vinden zijn, horen we ook terug op Can You Spell… Het overgrote deel van de songs betreft b-kantjes of nummers afkomstig van ep’s. Echte ‘lost songs’ zijn het dus niet. Wel zijn de liedjes die de nieuwe verzamelaar bevolken zo bij elkaar gezet dat een sterk album ontstaat dat niet of nauwelijks onderdoet voor de reguliere platen van de band. De stevige sound die de muziek van Urusei Yatsura zo aantrekkelijk maakt, komt goed uit de verf en het maken van niemendalletjes lijkt – een enkele uitzondering daargelaten – niet aan te band te zijn besteed.

Sterke troef van Urusei Yatsura zijn de inventief schurende gitaarpartijen en die zijn ook volop te horen in een groot deel van de songs op Can You Spell… In opener ‘Still Exploding’ laat de band zich direct in de kaart kijken: een stevige ritmesectie (Elaine Graham op bas en Ian Graham op drums), tegendraadse gitaren, een memorabele melodie en een ruige, ongepolijste sound: het is jaren negentig indierock in optima forma. ‘Vent Axial’ doet er vervolgens een schepje bovenop, aanvankelijk in een tempootje hoger en met een nog steviger geluid, waarna het tempo naar beneden wordt geschroefd en een flinke Sonic Youth-gitaarinjectie wordt toegevoegd. Urusei Yatsura was een energieke band en dat komt in de eerste twee songs goed naar voren.

Dat de band ook een ingetogener kant heeft en met akoestische gitaren uit de voeten kan, wordt bewezen met ‘Burriko Girl’. Een hoofdrol is weggelegd voor Elaine Graham in ‘Got The Sun’, dat is gebaseerd op een melodieus en even simpel als doeltreffend basloopje en een prachtige uitbarsting kent. Een pakkende, typische Urusei Yatsura-riff ten tijde van Slain by Urusei Yatsura is de basis van ‘Nu Style’, maar het is de heerlijke schurende instrumentale passage die de meeste aandacht trekt. De bas is eveneens melodieus in de weer in ‘Silver Krest’, waarin ook de combinatie akoestische/elektrische gitaar uitstekend werkt.

Minpuntjes zijn er weinig te ontdekken, maar ‘Everybody Hang Out’ kent een iets te lang experimenteel intro. Dat wordt, zodra er rechtuit gemusiceerd wordt, enigszins rechtgetrokken, maar tot de sterkste songs in het oeuvre van de band behoort de song zeker niet. Volledig overtuigen doet wel ‘Hail 2 The New Poor’, dat hoorbaar uit dezelfde periode afkomstig is als ‘Nu Style’. De vervormde vocalen passen goed bij de wat vreemde maar prachtige riff. Luchtiger klinkt het bij vlagen Pavement-achtige ‘Down Home Kitty’, wat de variatie ten goede komt. De beide gitaristen vinden elkaar zowel op melodieus als op noisy terrein. Een waar genot om naar te luisteren.

Pavement is ook een referentie in ‘Kozee Heart’ en het lijzige ‘Pampered Adolescent’, maar Urusei Yatsura weet er toch zijn typische draai aan te geven. In de laatstgenoemde song is subtiel een pianopartij verwerkt. Een orgeltje verrijkt de sound op ‘Sucker’, dat een aanstekelijke ritmiek heeft in de gitaarpartij. ‘Thread’ is een melancholieke indierocker, niets meer en niets minder, terwijl de melancholie in ‘What Is Wrong With Me’ aanvankelijk wordt verpakt in een akoestische setting, voordat de elektrische gitaren met veel gevoel voor emotie hun jankende werk doen. In ‘Nova Static’ zet de band je in het intro even op het verkeerde been, voordat in een vlot tempo en energiek het album wordt besloten.

Can You Spell… is een gevarieerd album waarop de verschillende kanten en de sterke troeven van de band goed naar voren komen. Van de gruizige en noisy gitaren is nooit genoeg te krijgen, maar ook met akoestische gitaren en met een goed gevoel voor melodie en melancholie weet Urusei Yatsura te overtuigen. Deze band behoorde tot de top van de (lo-fi) indierock van de jaren negentig en hun songs staan anno 2020 nog fier overeind.

Can You Spell Urusei Yatsura – Lost Songs 1993-2000 bandcamp