OZO Land, Hunsel
Zaterdag 8 augustus 2020
Het zal je maar gebeuren: ben je verantwoordelijk voor een puike jazzprogrammering in Poppodium Volt in Sittard, wordt dat wegbezuinigd. Dus organiseer je voortaan de concerten gewoon bij jezelf thuis in de garage. En dan is daar Covid19. Je zou er mismoedig van worden. Zo niet Eric, de drijvende kracht achter JazzBlazzt. Hij denkt niet in problemen maar in oplossingen en vindt die keer op keer. Nu concerten in de garage niet mogelijk zijn omdat de vereiste afstand daar niet in acht kan worden genomen, vindt de man uit Neeritter de ruimte om op andere locaties concerten te organiseren.
Een van die plekken is OZO Land, een onder andere als atelier dienst doende boerderij in het nabij Neeritter gelegen Hunsel. Daar werd onder de vlag van JazzBlazzt al drie keer eerder een kleinschalig festival georganiseerd. De editie van 2019 was met 100 bezoekers uitverkocht. Ook de editie van dit jaar is uitverkocht, maar in verband met de Covid-maatregelen blijft het bezoekersaantal beperkt tot 50. Op die manier kan aan de regels worden voldaan en is het toch aangenaam vertoeven op het terrein rondom de boerderij.
Het is een warme dag. ’s Middags tikt de thermometer 37 graden Celsius aan en ook ’s avonds is het nog lang warm. Het lijkt de muzikanten niet te deren, al wordt er her en der hevig getranspireerd. Uiteindelijk wordt de 2020-editie van het festival een afwisselend en zeer geslaagd evenement. Daar kan die ene stoorzender laat op de avond niet aan afdoen.
Ensemble Extra Ordinair XL
Ensemble Extra Ordinair bestaat uit Nora Mulder en Han Buhrs. Met hun bijzondere vondsten op een apart, veelal zelfgefabriceerd instrumentarium maken zij muziek die niet makkelijk te classificeren is. Blues, jazz, Captain Beefheart, Schubert: alles wordt door de extra-ordinaire gehaktmolen gehaald, zodat een oorspronkelijk geluid ontstaat. Op het festival treedt het ensemble in XL-formatie aan, door het toevoegen van Fabio Galeazzi Bacchanalia op percussie en Salvoandrea Lucifora op elektronica, harmonica, trombone en tuba.
Door de inbreng van de twee extra muzikanten ontstaat een andere dynamiek en het concert tijdens het festival verschilt dan ook behoorlijk van het concert dat Mulder en Buhrs vorig jaar gaven in de garage in Neeritter. De rommelende en kletterende percussie zorgt voor een ontregelende ritmische component, terwijl met name het spel op trombone en tuba voor een welluidende impuls zorgt. Tel daarbij op het spel van Mulder op de ietwat ontstemde piano, de inbreng van rondzingemmers en de toffeetrommelbas en de spitsvondige teksten en grofkorrelige voordracht van Buhrs, en het resultaat is speelse, licht avant-gardistische, humoristische en tegendraadse muziek die zijn uitwerking niet mist.
Tom Malmendier & Dirk Serries
Op het tweede podium is er ruimte voor meer naar binnen gekeerde en contemplatieve muziek. Drummer Tom Malmendier en gitarist Dirk Serries kennen elkaar al lang, hebben onlangs ook een duo-cd uitgebracht (Vanguard), maar treden tijdens het JazzBlazzt festival voor het eerst als duo op. In de volledig geïmproviseerde set gaat het Belgische tweetal niet voor uitbundige freejazz, maar voor muziek die zindert van de ingehouden spanning. Daartoe worden de nodige hulpmiddelen ingezet. Serries’ klankenonderzoek op gitaar geschiedt met behulp van onder andere een strijkstok, een cocktailprikker en een bottleneck. De versterkte gitaar heeft een mooi geluid en de gitarist wisselt afgeknepen noten en open klanken af, waarbij zijn hang naar minimalisme naar voren komt. Dat laatste wordt mede gestimuleerd door het spel van Malmendier, die met een schuursponsje, een harde borstel, cocktailprikkers, een klein schaaltje, een stuk piepschuim zelfs een dennenappel subtiele en oorspronkelijke geluiden uit zijn drumkit weet te toveren. Zijn zachte spel op bekkens verleidt Serries tot het spelen van slechts spaarzame noten die langzaam oplossen, waarna Malmendier de sterke set fluisterzacht beëindigt.
Twenty One 4tet
Op het hoofdpodium gaat het er daarna onstuimig aan toe. Verantwoordelijk daarvoor is het Twenty One 4tet, bestaande uit de in de freejazz en vrije improvisatie gepokt en gemazelde muzikanten John Dikeman (tenorsax), Luís Vicente (trompet), Wilbert de Joode (contrabas) en Onno Govaert (drums). Het viertal weet hoe een naar kakofonie neigende portie jazz neer te zetten, maar het is niet alleen het opwindende en opzwepende element dat de boventoon voert. Dikeman is de agressieve saxofonist die in staat is een tandje bij te schakelen op het moment dat je denkt dat het niet meer mogelijk, waar medeblazer Vicente uitblinkt in technische vondsten waarin spel met lucht, sputterende geluiden en zelfs een hoge fluittoon zijn te horen. Veteraan De Joode en drummer Govaert lijken met speels gemak de meest uiteenlopende ritmische escapades aan te kunnen. Fraai is hoe het viertal midden in een robuuste passage plots gezamenlijk weet over te schakelen naar melodieuzer en rechtlijniger terrein, om vervolgens zonder dat je het in de gaten hebt op te bouwen naar een nieuwe wilde frase. Het is een waar genot om naar te luisteren en om naar te kijken.
Jan Kees Helms
De Amersfoortse kunstenaar Jan Kees Helms koppelt in zijn werk auditieve en visuele elementen, waarbij hij ‘grotere’ gebeurtenissen met persoonlijke elementen kleurt en ook op zeer persoonlijke wijze brengt. Zijn werk laat je dan ook niet onberoerd. Tijdens het festival brengt Helms ‘CoRoNaar’, een project dat is ontstaan tijdens de lock-downperiode, waarin hij geluiden in zijn omgeving heeft opgenomen en foto’s heeft gemaakt van details die hem opvielen. De Amersfoorter maakte ook beelden rondom OZO Land, die hij op het laatste moment heeft toegevoegd. Zijn performance is dan ook kersvers, want vlak voor aanvang van het festival is hij nog druk bezig met de laatste handelingen.
Tussen het muzikale geweld van Twenty One 4tet en afsluiter Spinifex, is de muziek van Helms een welkome afwisseling. Die muziek bestaat uit omgevingsgeluiden die op tape zijn vastgelegd en die de kunstenaar op het podium voorziet van klanken afkomstig van klankschalen en – in het laatste gedeelte – een klein orgel. In combinatie met de foto’s die op een groot scherm worden geprojecteerd, ontstaat een persoonlijk relaas over de lock-downperiode die echter ook ruimte laat voor interpretatie. Het werkt uitstekend en het publiek luistert muisstil toe. Jammer is wel dat van de dertig minuten durende performance de laatste negen minuten niet helemaal zijn voorzien van beelden, waardoor je als toehoorder/toeschouwer uit de flow wordt gehaald. Het is echter slechts een kleine kanttekening bij een uitermate boeiend optreden.
Spinifex
Het na afloop meest besproken concert zal dat van het afsluitende sextet Spinifex zijn, al is dat helaas niet om positieve redenen. Gitarist Jasper Stadhouders kampt met problemen met zijn gitaarversterker, die zelfs vervangen moet worden. Dat is overkomelijk, maar vervelender is dat de gitarist de andere muzikanten en het publiek irriteert met lange soundchecks, het steeds weer moeten stemmen en het op storende wijze ontregelen van de muziek. Bandleider Tobias Klein moet hem zelfs een keer luidkeels tot de orde roepen. Het is een flinke smet op een optreden dat zonder de fratsen van Stadhouders ongetwijfeld een daverend slot van het festival was geweest. Stadhouders toont zich trouwens bij vlagen ook de fantastische gitarist die hij is. Zijn onconventionele spel, maar zeker ook de rockende grooves die hij samen met de blazers (John Dikeman op tenorsax, Bart Maris op trompet en Tobias Klein op altsax), drummer Philipp Moser en bassist Gonçalo Almeida weet neer te leggen, zijn even aanstekelijk als inventief en maken elk concert van Spinifex een enerverende gebeurtenis.
Stadhouders neemt vanavond echter te veel ruimte in om van een geslaagd concert te kunnen spreken. En dat terwijl de nonchalant gebrachte maar messcherpe drumslagen van Moser, de soms knotsgekke elektrische strapatsen van Almeida, het brede geluid van Dikeman, de onverstoorbaarheid van Maris en de lyrische kwaliteiten van Klein wel degelijk naar voren komen. Helemaal teleurstellend is het concert daarom niet, maar volledig tevreden zullen ook de muzikanten zelf niet zijn.
De organisatie kan dat wel zijn. JazzBlazzt @ OZO Land editie 2020 is ondanks de beperkingen een geslaagd festival met een gemoedelijke sfeer en een publiek dat echt luistert. Hopelijk kan het festival volgend jaar weer voor de beoogde 100 mensen plaatsvinden.
Opduvel 