Insub, 2020
De Zwiterse muzikant Laurent Peter presenteert zijn muziek onder de naam d’incise. Hij noemt zich een klankonderzoeker, waarbij hij zich niet van één specifiek instrument bedient, maar datgene gebruikt wat hij als instrument wenst te beschouwen: software, geluidsopnamen, objecten, percussie, harmonium, etcetera. De Zwitser is geïnteresseerd in radicalisme, reductionisme, repetitie en conceptuele benaderingen en hij heeft de neiging om de kleinste details uit de muzikale elementen te halen. Hij waardeert traagheid en obsessieve verkenningen van simpele processen.
Met zijn landgenoot Cyril Bondi vormt d’incise regelmatig een duo. Bondi is drummer en percussionist. Hij speelt in het duo Cyril Cyril en de band La Tène en tot 2018 ook in het jazztrio Plaistow. Als het gaat om experimentele muziek, heeft hij zich beziggehouden met projecten als diatribes en Bondi Martel Schiller. Zowel Bondi als d’incise zijn naast muzikant ook componist en daarnaast runnen zij het label Insub Records.
Als duo voeren de twee Zwitsers hun eigen muziek uit, maar ook die van andere componisten, zoals bijvoorbeeld het werk ABC, 1-6 van hun landgenoot Stephan Thut, waarin zij overigens bijstand kregen van de Chileense gitarist Cristian Alvear. Op Levitas is de rol van Bondi en d’incise die van componist. Zij spelen niet op deze uitgave. De compositie wordt uitgevoerd door Rebecca Lane (basfluit), Clara de Asís (elektrische gitaar), Golem Mécanique (stem, tapes en elektronica), Mike Majkowski (contrabas) en Stéphane Garin (percussie).
Levitas is het derde werk in een serie composities die Bondi en d’incise hebben gemaakt in 2017 en 2018 en het werd voorafgegaan door Kirari-Kirari en Mem, Aleph, Lassis. Het nu uitgekomen werk is een minimaal werk. Het muzikale parcours ontvouwt zich op rustige wijze, maar het is geen vlak parcours. In de muziek schuilt emotie en er is sprake van dynamiek. De instrumenten maken samen akkoorden of volgen elkaar, maar komen nergens tot een echte melodie. Daarnaast zijn er – soms vrij lange – passages waarin slechts één instrument klinkt. Daartussenin klinkt stilte, dat in deze compositie ook als een instrument kan worden beschouwd.
Het musiceren gebeurt vaak uiterst behoedzaam, al weet met name De Asís op elektrische gitaar incidenteel wat meer volume in het stuk te brengen. De hang naar reductionisme is hoorbaar, maar Levitas is niet zo minimaal dat slechts een noot tegelijkertijd klinkt. Wel telt het werk geen noot te veel: iedere gespeelde noot is essentieel. Het stuk verloopt gradueel, waarbij het samengaan van klanken niet dient om meer temperament te bewerkstelligen, maar puur om het verloop van de muziek te verzinnelijken.
De menselijke stem van Mécanique roept als vanzelf emotie op, al is steeds sprake van het zingen van één toon. Spanning wordt opgeroepen in het gedeelte waarin de percussieklanken van Garin worden onderbroken door secondenlange stiltes. De muziek is zo opgenomen, dat je als luisteraar de muzikanten dicht op de huid zit. Het meest duidelijk komt dat naar voren in de hoorbare ademhaling van fluitiste Lane.
Bij oppervlakkige beluistering kan het stuk overkomen als een aaneenschakeling van frasen zonder noemenswaardige ontwikkeling. Die beleving is niet helemaal incorrect, maar doet het werk van Bondi en d’incise geen recht. Bij aandachtige en herhaalde beluistering blijkt het stuk een scala aan muzikale uitingsvormen te bevatten die emoties als melancholie en berusting uitstralen, terwijl het stuk ook iets mystieks in zich draagt.
Er zit geen dramatiek in Levitas, maar het is ook geen klinisch werk. De muziek vertelt een abstract verhaal waarin niet alles ingevuld is, zodat de verbeelding van de luisteraar wordt geactiveerd. Repeterende motieven zorgen voor herkenbaarheid. Elektronische klanken en geluiden afkomstig van tapes roepen soms een wat raadselachtige sfeer op, maar van zweverigheid is geen sprake: de muziek staat met beide benen op de grond. Voor een minimale compositie, is het werk vrij levendig, al zal niet iedereen het op dezelfde manier interpreteren. Feit is dat er genoeg gebeurt om de luisteraar bij de les te houden. Bij herhaalde beluistering gaat de muziek steeds meer intrigeren. Levitas is een bescheiden maar ook buitengewoon en tijdloos werk.
Opduvel 