Taping Policies, 2020
De Belgische gitarist Ben van Houdt gebruikt de naam SITKA voor zijn solo ambient/drone-project. In december 2016 verscheen daarvan het eerste werk, Spirit Lake, vorig jaar juni gevolgd door Splitting Oak. De uitgaven verschillen van elkaar, maar in beide gevallen weet de gitarist emotie over te brengen en al te voor de hand liggende ambient- en drone-clichés te vermijden. Dat laatste geldt in sterke mate voor de nu bij Taping Policies cassette Tape Cuts.
Bij ambient/drone-muziek gaat het vaak om lange stukken waarin langzaam en in lagen wordt gebouwd. Door het veranderen van klankkleuren kunnen nieuwe emoties worden opgeroepen of oude worden versterkt of verzwakt. De luisteraar kan in de muziek gaan ‘hangen’, zichzelf verliezen in de klankenwereld die wordt geschapen. Maar wat als je dat als muzikant nu eens loslaat? Dus wel de ingrediënten gebruiken, maar onderbroken stukken creëren. Dat is wat SITKA doet op ‘Tape Cuts’.
Van Houdt verzamelde gedurende bijna twee jaar cassettebandjes uit een afvalcontainer, wetende dat ze op een gegeven moment nuttig zouden worden. Nadat hij er een groot aantal had verzameld en ermee had geëxperimenteerd, vond hij een manier om ze te behandelen met een door hem gekochte taperecorder. Cassettes werden geopend om stukken tape af te snijden en gebruikt om gitaarcomposities op te nemen. Door deze stukken keer op keer op te nemen en af te spelen, werd de tape behoorlijk opgebruikt, waarbij resten verloren gingen en de machine verstopte. Het geluid dat uiteindelijk ontstond, weerspiegelde wat Van Houdt eerder in zijn werk miste. Wat er eerder was, was uit de focus verschoven of verdwenen.
Van Houdt’s werkwijze zorgt op het uiteindelijke resultaat voor abrupte overgangen, want stukken muziek worden ruw onderbroken om daarna plaats te maken voor een nieuw stuk. Het lijkt of de muziek niet af is. Bovendien is slijtage van de tape hoorbaar en dat maakt als zodanig onderdeel uit van de muziek. Het geeft de muziek een extra dimensie. Zoals een muziekinstrument een geschiedenis heeft die doorklinkt, zo heeft ook een tape waarop herhaaldelijk muziek wordt opgenomen een geschiedenis.
De muziek is onder meer tot stand gekomen door knippen en plakken en dat hoor je op Tape Cuts. Het is even wennen, maar als je de muziek met een open geest tegemoet treedt, valt er veel te ontdekken. Het bewust onaf klinkende resultaat laat wat aan de verbeelding van de luisteraar over. Maar laten we niet vergeten dat ondertussen wel degelijk sprake is van gitaarcomposities.
De gelaagde compositie waar kant A mee begint, klinkt wat wollig door de schade die aan de tape is ontstaan. Het geeft op een aparte manier diepte aan de muziek, of wellicht suggereert het die diepte alleen. De lange gitaarklanken klinken door de beschadigde tape niet helemaal strak. Na een eerste ruwe onderbreking volgt een nieuw stuk met een andere klankkleur en een andere sfeer. De muziek begint te stotteren en dat is een onvoorspelbaar element dat de aandacht vasthoudt. De wat sombere sfeer krijgt er een onheilspellende lading door. Plots is ook dat stuk ten einde en volgt een derde gedeelte, waarin niet lange drones, maar een melodieus motief de leidraad is. Het klinkt dof en is een kort leven beschoren, want een nieuw stuk dient zich aan, nu weer met drones, maar dan scherper klinkend en met een langzaam bewegende onderlaag. Dit vloeiende gedeelte maakt plaats voor donkerder klanken die dreigen te bezwijken aan de schade en dat uiteindelijk ook doen.
De B-kant opent met alleen ruis. Daaruit ontstaan langs elkaar bewegende drones. Schrille tonen trekken de aandacht en gaan prachtig samen met een golvende drone daaronder. Doordat je inmiddels weet dat schoonheid ruw kan worden verstoord, zit je op het puntje van je stoel, klaar voor de verrassing. De onvoorspelbaarheid creëert spanning. Ook nu voldoet SITKA niet aan de verwachtingen, want dit gedeelte duurt vrij lang. De eerste haperingen treden op als de vierminutengrens in zicht komt. Na vijf minuten is het voorbij, maar deze keer stopt de muziek niet plotseling, maar vloeit die natuurlijk weg. Wel plotseling is daar het nieuwe stuk, waar je middenin lijkt te vallen. Dit gedeelte hapert iets meer en vooral aan het eind, als de muziek wegsterft en de ruis overblijft, levert dat onverwacht mooie resultaten op. Er volgt nog een laatste bibberend stuk waarin de ruis en de muziek gelijke tred houden.
SITKA toont op Tape Cuts in twee keer tien minuten de schoonheid van het onvolmaakte. Het geschonden product is het eindresultaat. Het klinkt in eerste instantie alsof de compositie (of meerdere losse composities, het is maar hoe je het bekijkt) onaf is, maar als je de onderbrekingen, de ruis en de hoorbare beschadigingen ook als muziek beschouwt, ontstaat een prikkelend stuk muziek met weerbarstige trekken. Het is een muzikaal pad met hindernissen en daar is weinig mis mee. Wie Tape Cuts op cassette koopt, krijgt er nog wat taperuis bij.
Opduvel 