Consouling Sounds, 2019
Het blijft interessant om te horen hoe gitarist Dirk Serries telkens weer nieuwe muzikale wegen weet te vinden. Het kan bij hem gaan om een geleidelijke ontwikkeling, maar hij kan ook het roer radicaal omgooien. Zo nam hij afscheid als solo ambient/drone-muzikant, in ieder geval als het gaat om het uitbrengen van nieuw materiaal op geluidsdrager. Als vrije improvisatie-gitarist vond de Belg nieuwe expressiemogelijkheden en nieuwe muzikanten om mee samen te werken en zijn hang naar minimalisme leidde weer tot een ander project, Tonus.
In 2005 verruilde Serries zijn artiestennaam Vidna Obmana voor Fear Falls Burning. Dat was aanvankelijk een solo-project waarin Serries zich bezighield met minimalisme, maar gaandeweg is het uitgegroeid tot een muzikaal vehikel waarin gitaarklanken mogen schuren en noise een belangrijk onderdeel is van de muziek. De gitarist liet zich daarin bijstaan door muzikanten die zijn manier van aanpak begrepen en zijn ideeën vorm konden geven.
In april 2019 stond Fear Falls Burning op het Roadburn Festival en verscheen tegelijkertijd weer eens nieuw werk. Function Collapse heet het album dat op vinyl is verschenen bij Consouling Sounds. Daarop zijn naast Serries de Zweedse drummer Tim Bertilsson en de Engelse saxofonist Colin Webster te horen. Laatstgenoemde is een muzikant waarmee Serries, sinds hij zich heeft bekeerd tot de vrije improvisatie, vaak mee samenwerkt. Bertilsson, drummer van Switchblade, maakte al eerder deel uit van Fear Falls Burning.
De geïmproviseerde muziek van Serries betekent niet dat hij zijn ambient- en drone-verleden volledig opzij heeft gezet. Integendeel: hij gebruikt zijn jarenlange ervaring nu om zijn improvisaties mee in te kleden. Zo is hij op Function Collapse degene die verantwoordelijk is voor de drones die het hart vormen van de muziek. Webster is een saxofonist die zich zowel in rauwe en robuuste freejazz als in minimalistisch spel op de vierkante millimeter thuis voelt. Beide kanten komen op dit album tot uiting.
Op kant A begint Webster – op dit album te horen op tenorsax – met lange zachte tonen, eerst clean gespeeld, maar al snel overgaand naar het gebied waar de toon onvast begint te worden. Serries legt daar subtiel een nog zachtere drone onder, die uit meerdere lagen bestaat. De zuivere gitaarklanken en piepende saxklanken vormen een spannend contrast. De snaredrum neemt al resonerend deel aan het voorzichtige spel. Er hangt elektriciteit in de lucht; je voelt het spanningsveld tussen de drie muzikanten, die geconcentreerd het stuk opbouwen. De bekkens van Bertilsson verhogen de spanning en geven het startsein voor de opbouw naar een luidruchtiger deel. De drone van de gitaar is nu zwaarder terwijl ook een hogere zuivere toon hoorbaar blijft, die allengs gemene trekjes krijgt.
Net als bij dat andere trio waar Serries deel van uitmaakt, Yodok III, wordt door Fear Falls Burning in ‘Part 1’ naar een climax toegewerkt. Die is ook luid, maar in klankkleur en manier van spelen volledig anders. De gitaar treedt in de weg ernaartoe meer op de voorgrond. Dat is geen straf, want de manier waarop Serries zijn lagen over elkaar heen legt en klanken combineert, is fascinerend en een luisterervaring op zich. Bertilssons drums blijven enigszins op de achtergrond, totdat hij plots hard uithaalt. Webster, die even stilgezeten heeft, is in een klap wakker en meldt zich met krijsende en tierende saxtonen, klinkend als dierlijke kreten die uit het instrument worden geperst.
Met een opkomende drone opent Serries ‘Part 2’, dat een volledig andere opbouw heeft dan het eerste deel. De drone wordt allengs minder vriendelijk; donkere lagen verdrijven de aanvankelijk cleane drone, terwijl het volume toeneemt. In de diepte klinken basklanken. Zodra de duistere drone tot volle wasdom lijkt te zijn gekomen, voegt Webster daar opvallend zuiver klinkend saxofoonspel aan toe. De expansie van de drone daaronder gaat door. Daar gaat een enorme dreiging vanuit, terwijl Webster daar als een motvlinder overheen fladdert. Bertilsson blijft op de achtergrond en het zijn voornamelijk zijn bekkens die boven de zware drone uit te horen zijn. Het saxofoonspel wordt onrustiger en ruiger, totdat de sax zelfs gaat gillen en piepen. Met elektronische effecten wordt een verstorende toon aan het geheel toegevoegd.
Op Function Collapse weet Serries met hulp van Webster en Bertilsson zijn muzikale universum weer iets uit te breiden. De losse elementen zijn niet nieuw, maar de uitwerking is dat wel. Serries drukt overal zijn kwaliteitsstempel op. Of de bezetting met deze drie muzikanten een lang leven beschoren is, is afwachten. Afgaande op wat op dit album neergezet wordt, is het te hopen dat het hier niet bij blijft.
Opduvel 