Plus Timbre, 2019
Gisteren werd op deze site de cd Bestemmia van bassist Marco Serrato en percussionist Francesco Covarino besproken, een ruwe improvisatieplaat die nog nazindert. Voor de recensie van vandaag blijven we in de improvisatiehoek en staat ook de contrabas weer centraal. Dat is het instrument dat Daniel Barbiero en Cristiano Bocci al improviserend bespelen, op een geheel andere wijze dan Serrato. Het resultaat is even ongrijpbaar en fascinerend.
Wooden Mirrors is de derde release van de vanuit de Verenigde Staten opererende Barbiero en de in Italië wonende Bocci, na Nóstos uit 2015 en Non-Places uit 2017. De muzikale aanpak verschilt per album en de muzikanten zitten ook niet vastgekleefd aan de contrabas. Met name Bocci is met elektronica in de weer en hij speelt ook elektrische bas. Barbiero laat zich ook in met elektronica maar in mindere mate. Eind vorig jaar bracht hij nog een solo-album uit met vijftien miniatuurtjes voor bewerkte contrabas.
Op de vorige duo-cd ging het tweetal nog uit van een door Barbiero bedacht concept over plaatsen (‘Non-Places’) die voor mensen geen betekenis hebben buiten de functie die de plek vervult. De field recordings en de contrabas van Barbiero werden door Bocci van een elektronische bewerking voorzien, en zo ontstond een album met wonderlijke en originele muziek. Opvallend organische muziek ook, als je bedenkt dat de muzikanten niet samen in de studio hebben gezeten maar ieder in hun eigen land hun bijdragen leverden.
Wooden Mirrors is anders tot stand gekomen. Bocci was in Amerika voor een korte periode en in die tijd hebben hij en Barbiero in de studio de twee lange stukken opgenomen die op het album terecht zijn gekomen. Het eerste en met bijna drieëntwintig minuten ook het langste stuk, ‘Wooden Mirrors (two carved objects, in complementary motion)’ is een geïmproviseerd werk voor twee contrabassen, waarbij Barbiero in het linker kanaal is te horen en Bocci in het rechter.
Waar Serrato op het gisteren besproken album kiest voor een robuuste aanpak en ongemakkelijke geluiden, daar bespelen Barbiero en Bocci hun bassen op meer conventionele wijze. De muziek is echter verre van conventioneel. De muzikale gedachtestromen van de twee bassisten lopen soms synchroon maar vaker zijn ze nevengeschikt of aanvullend. Van voorzichtig aftasten is geen sprake. Integendeel: de muzikanten hebben elk hun eigen muzikale vertellingen in te brengen en dat doen zij zonder terughoudendheid. De muziek is constant in beweging en dat zorgt ervoor dat er geen saai moment te vinden is in het lange stuk.
In het levendige begin laten de beide bassisten hun instrument zingen. De geplukte snaren brengen tonen voort die door mogen klinken. Barbiero is daarbij de meer melodieuze muzikant, terwijl Bocci met zijn lage klanken tegengas geeft en verderop staccato accenten legt. De spontane ideeën lijken geen begrenzing te kennen, ook niet als na ruim acht minuten het tempo naar beneden gaat en Barbiero zijn strijkstok van stal haalt. Zo’n anderhalve minuut later doet Bocci hetzelfde en wat volgt is een schitterend gestreken duet waarin de diepe klank van de instrumenten en het melodische potentieel ten volle worden benut.
Na dertienenhalve minuut worden de strijkstokken opgeborgen en krijgen we snel pizzicatospel van beiden te horen. De bassisten blijven nergens hangen in het leggen van ritmische patronen, het is meer een knap staaltje muzikale vrije associatie. Elke gedachtesprong lijkt te worden aangegrepen en de muziek is daardoor moeilijk te vangen. Er is geen kapstok waar de spontane ingevingen aan kunnen worden opgehangen; het stuk beweegt zich constant voort maar zonder ritmisch vangnet en zonder vooropgezet plan. De zoektocht is tevens het doel.
In het tweede stuk, ‘From a Concourse’ speelt Barbiero nog steeds bas, maar schakelt Bocci over op live elektronica. Met die live elektronica reflecteert Bocci op het spel van Barbiero. Het is daardoor vaak moeilijk onderscheid maken tussen akoestisch basspel en elektronische bewerking. De combinatie is echter een razend spannende. Zo wordt het gestreken spel van Barbiero vermenigvuldigd en daarbij enigszins vervormd, waardoor prachtige samenklanken ontstaan.
Bocci gaat echter ook meer vervreemdend te werk. Zo zorgt hij voor korte prikkende accenten, als insecten zoemende geluiden, percussieve klanken, echoënde effecten en een elektronisch ritme. Naarmate het stuk vordert, krijgt het meer een elektronisch karakter, waarin de bas nog wel te onderscheiden is, maar vaker wel dan niet in bewerkte vorm. Het laatste gedeelte is voor Barbiero’s basspel, maar elektronisch gemanipuleerd en met veel galm.
Het zijn twee heel verschillende stukken die Wooden Mirrors bevolken. Overeenkomst is het spontane gedachtegoed van de muzikanten, dat garant staat voor originele en levendige muziek die je als luisteraar niet van hot naar her sleept, maar wel barst van de muzikale ideeën. Zowel in akoestische als in elektro-akoestische vorm is dat een genot om naar te luisteren.
Opduvel 