Eigen beheer, 2019
Uit de Chileense hoofdstad Santiago komt de in 2000 opgerichte experimentele band el diAblo es un magnífico. De muzikale invloeden komen vanuit verschillende hoeken en zo kan het dat dezelfde band bijvoorbeeld krautrock, post-rock en psychedelische rock laat samenvloeien met Zuid-Amerikaanse muziek. In de Chileense underground heeft de band een welhaast legendarische status. Na jaren van inactivitiet kwam de groep begin dit jaar weer bij elkaar voor optredens in Valparaíso en Santiago.
Als voorprogramma bij die optredens fungeerde ihä, het eenmansproject van de eveneens uit Santiago afkomstige Ignacio Moreno-Fluxà, die sinds 2011 actief is en in zijn werken, die je zou kunnen bestempelen als klankenonderzoeken, steeds meer richting pure ambient opschuift. Als verrassing voor het publiek hebben de twee Chileense acts een split-album uitgebracht. Onaangekondigd dus, maar dat is geen reden er geen aandacht aan te besteden, zeker niet als de kwaliteit van het gebodene zo hoog is als op dit album.
el diAblo es un magnífco opent met twee stukken. ‘el descenso de las aguas’ laat een veelkleurige drone horen die vergezeld gaat van een repeterende basklank van Daniel Llermaly en vrij drumspel van Raúl Díaz. De totaalsound is enigszins te vergelijken met die van Yodok III, maar wordt met andere instrumenten ingevuld, naast bas en drums met gitaar (Antonio Aldunate) en sampler en synthesizer (Cristian Sánchez). Er wordt niet zozeer naar een climax toegewerkt, maar een constante geluidsstroom geproduceerd die gedurende het stuk van kleur verandert. Vooral als de gitaar een voornamere rol gaat spelen, in het tweede gedeelte, neemt het noisegehalte toe. De drums zorgen voor het speelse en bewegende element; het stuk is daardoor constant in beweging.
‘Chivito negro de cinco patas’ laat de band van een heel andere kant horen. Hier geen drone als basis, maar een vlot ritme van drums (nu van Cristóbal Cornejo) en basgitaar. Daar overheen vliegen de geluiden van vooral synths. Het stuk kent een vlot tempo en een energieke drive. Na drieënhalve minuut is dat echter afgelopen, wordt het tempo gehalveerd, klinkt een zwaar door dubreggae beïnvloedde baslijn en zijn de synthlagen vervangen door futuristische biepjes, piepjes en andere elektronische geluiden. Dat gedeelte gaat weer over in vrije noise, waarna een zware meerlagige drone het heft stevig in handen neemt. Die drone contrasteert mooi met het hoge tarka- en andesfluitspel van Sánchez. Van daaruit wordt naar een volgend gedeelte toegewerkt waarin een van de fluiten een repeterend patroon speelt en drums en bas een strak ritme neerleggen. Het aantal elementen neemt toe (synths, percussie) en plots verandert het stuk nog een keer radicaal van gedaante: het laatste gedeelte klinkt als post-metal.
ihä liet op zijn laatste album Estructuras de aire, colonias de soplo zijn vertrouwde gitaar achterwege en dat doet hij ook op deze split-uitgave. Voor ’43 puestas del sol’ is dat niet vreemd, want het stuk is afkomstig van Estructuras… Een nieuwe beluistering kan tot nieuwe inzichten leiden, dus volgt hier een nieuwe beschrijving van het stuk.
’43 puestas del sol’ begint met een repeterend keyboardmotief waaromheen verschillende lagen worden gelegd. In die lagen doemt een langzame en melancholieke melodie op en het duurt niet lang voordat je je in een andere wereld waant, een omgeving met veel kleuren maar met een weemoedige ondertoon. De trage melodielijnen verschuiven, klinken soms over of door elkaar heen, als wolken van geluid, en het past allemaal wonderwel in elkaar. In het laatste gedeelte valt het motief even weg en zijn de verschillende lagen op zichzelf aangewezen. De betovering blijft.
‘La ultíma caída’, een nieuw stuk, heeft een wat grimmiger karakter. Een motief gaat samen met pulserende klanken en waar in ihä’s eerste stuk alle klanken prachtig harmoniëren, wringt en schuurt het in dit stuk zo nu en dan een beetje, hoewel niet al te sterk, zodat je oren er vrij snel aan wennen. De muziek is er niet minder fraai om, want de iets minder luistervriendelijke klanken creëren een spanning die je oren doet spitsen. Hier geen trage melodielijnen maar lange drones die op elkaar inwerken en zich langs en over elkaar heen bewegen. Moreno-Fluxà brengt op rustige wijze veranderingen in het klankenspectrum aan en verandert daardoor op subtiele wijze de kleur van het stuk. In het tweede gedeelte voegt de Chileen een donkere onderlaag toe aan het stuk, alsof hij niet van plan is om het de luisteraar al te gemakkelijk te maken.
Hoewel het album muziek van twee uiteenlopende muzikale acts bevat, is geen sprake van een ruwe verstoring als ihä het stokje overneemt van el diAblo es un magnífico. Waar ihä op de concertavonden als openingsact fungeerde, staan zijn werken hier achter die van de weer actieve Chileense band. Het is een andere luisterervaring maar geen grote cultuurshock. Op een of andere manier passen de werken van de band en de eenling prima bij elkaar en kwalitatief doen zij niet voor elkaar onder. Een prima split-album dus, die doet uitzien naar nieuwe volledige albums van beide acts.
Opduvel 