JazzBlazzt, Neeritter
Zaterdag 9 maart 2019
In een garage in het Limburgse plaatsje Neeritter worden sinds enige tijd concerten georganiseerd. De nadruk ligt daarbij op freejazz, maar er is ruimte voor meer. Overeenkomst tussen alle optredende acts is dat het gaat om vrije en creatieve muzikale geesten. Vanavond treedt het Ensemble Extra Ordinair op en dat ensemble bewijst dat je muziek kunt maken met allerhande objecten.
Het gaat hier om een duo bestaande uit Han Buhrs en Nora Mulder, twee muzikanten die her en der hun sporen hebben achtergelaten. Buhrs, geboren in Horn, niet ver van Neeritter, maakte deel uit van Palinckx, The Ex, Ig Henneman Tentet en Houtkamp’s POW3, maar formeerde zelf ook kleine gezelschappen als Remo Tobs, The Schismatics, Difton, Sumbur en Rubatong en het grotere Nine Tobs.
Mulder, die al eens optrad in Neeritter (samen met Marta Warelis), is zowel actief in modern klassieke muziek als in vrije improvisatie. Zij formeerde 7090 (een trio met Bas Wiegers en Koen Kaptijn), een pianoduo met Pauline Post en het New Hinton Ensemble. Verder musiceerde zij onder meer met Luc Ex, Corrie van Binsbergen, Asko/Schönberg, Ives Ensemble, Orkest De Volharding, Edge Ensemble en het Nederlands Blazers Ensemble. Daarnaast is Mulder instrumentenbouwer en in die hoedanigheid zien we haar in Ensemble Extra Ordinair, dat zij sinds 2004 vormt met Buhrs.
Mulder speelt in het duo ook piano, maar niet alleen op conventionele wijze. De piano die in de garage in Neeritter wordt gebruikt, is een rechtopstaande piano die aan de voorkant helemaal open is, zodat Mulder de snaren van het instrument rechtstreeks kan beroeren. In twee stukken aan het begin van het concert duikt zij onder het klavier om die snaren met haar handen, maar ook met een lint te bespelen, waardoor de piano als een strijkinstrument gaat klinken.
De piano is echter het enige traditionele instrument dat ten gehore wordt gebracht. Tenzij je de menselijke stem als een instrument ziet en dat is met een stemkunstenaar als Buhrs een zeer verdedigbare opvatting. Naast zijn voordracht, zijn de teksten van de vocalist een belangrijke factor binnen Ensemble Extra Ordinair. Daarin komt opvallend veel narigheid voorbij, maar op humoristische wijze en met bijzondere, soms eigenaardige en verrassende taalvondsten gebracht.
Maar het meest in het oog springt het aparte instrumentarium. Zo is daar een bas waarvan de klankkast bestaat uit een toffeetrommel. Het ding heeft ook geen snaren, maar een rubberen band. Buhrs gebruikt de bas als percussie-instrument, waar Mulder het instrument met een strijkstok bespeelt. Mulder gebruikt ook luchtpompen, een haardhek, een ijzeren krantenbak, een dienblad, twee als stemvorken dienende ijzeren staven en een zelfgebouwd snaarinstrument (waar zij distortionklanken mee weet te produceren) om de muziek mede vorm te geven.
Buhrs is in de weer met onder andere een koekblik (met afbeelding van Beatrix), een snijbonenmolen, een wokdeksel, een betonstaaf en een springveer. Met hun bijzondere vondsten op het aparte instrumentarium maken Mulder en Buhrs muziek die nog niet zo makkelijk te classificeren is. Hier klinkt een vleugje blues, daar een stukje Schubert en verderop een scheut avant-gardistische jazz, maar over het algemeen past de muziek niet in een hokje.
Niet alleen muzikaal, maar ook tekstueel valt er heel wat te beleven bij Ensemble Extra Ordinair. Zo is er het bijzonder humoristische ‘Parade van Passerende Personen’, waarin 52 (een voor elke week) sneue figuren worden omschreven. ‘Sneu’ is de titel van het laatste stuk, waarin zoveel mogelijk woorden rijmend op de titel worden genoemd, al dan niet correct uitgesproken. Leuk is ook ‘In De La’, geschreven door Luc Houtkamp, waarin Buhrs daadwerkelijk door een la in en uit een kastje te schuiven muziek maakt en waarin alleen plaats is voor eenlettergrepige woorden.
Curieus en hilarisch is ‘De Dip Is Diep’, waarin Mulder een aan een staaf bevestigde veer met elektronica als ritme-instrument gebruikt en het uiteinde dipt in emmers, waardoor die gaan rondzingen. Het is een van de hoogtepunten van een origineel en bijzonder vermakelijk concert dat zich in een ontspannen sfeer voltrekt en zorgt voor een constante glimlach op het gezicht.
Opduvel 