Jazzblazzt, Neeritter
Vrijdag 15 februari 2019
JazzBlazzt is de noemer waaronder in Midden-Limburg (free)jazzconcerten worden georganiseerd. Voorheen gebeurde dat in Poppodium Volt in Sittard, maar toen daar een streep door werd gehaald is initiatiefnemer Eric niet bij de pakken neer gaan zitten en heeft hij naar andere mogelijkheden gezocht. JazzBlazzt organiseert nu concerten op locatie, maar meestal in een tot knusse concertruimte omgebouwde garage (“inne Graasj”), middenin een woonwijk in Neeritter, vlakbij de Belgische grens.
Vanavond staat het optreden van Spinifex op het programma, een jazzensemble van zes muzikanten uit verschillende landen, waarvan de meesten in Nederland wonen. De bezetting die in Neeritter aantreedt bestaat uit Tobias Klein (altsax), John Dikeman (tenorsax), Bart Maris (trompet), Gonçalo Almeida (bas), Jasper Stadhouders (gitaar) en Philipp Moser (drums). Het is dezelfde bezetting als waarmee de laatste twee albums zijn gemaakt.
De laatste daarvan, Soufifex, is nog niet zo lang uit en daarop staan zeven stukken die zijn beïnvloed door Sufi-tradities uit verschillende landen. Dat betekent niet dat louter sprake is van bewerkingen van Sufi-traditionals, want de meeste stukken zijn composities van de hand van bandleden. De invloed is echter wel duidelijk aanwezig in de thema’s met oosterse melodielijnen en repeterende patronen.
De herkenbare en steeds terugkerende thema’s worden afgewisseld met avant-gardistisch en tegendraads spel en (soms wilde) improvisaties. Het concert begint met zo’n wilde improvisatie voor allen, waarbij de muziek bijna uit de bocht vliegt maar nooit helemaal. De controle is daar als het eerste thema wordt gespeeld. De blazers Klein, Maris en Dikeman spelen de geschreven gedeelten unisono of met zijn tweeën terwijl de derde blazer soleert. Dat levert spannende resultaten op, waarbij sprake is van stijlverschillen maar ook van gelijkwaardige rollen binnen het geheel.
Van Soufifex worden alle stukken gespeeld. Voor ‘Drinks & Logistics’, gecomponeerd door gitarist Stadhouders, betekent dat een wereldpremière; de band speelde het stuk nooit eerder live. Het is een werk waarin de blazers een voor een hun solomoment hebben. Dat gebeurt in meer stukken en het klinkt voorspelbaarder dan het in werkelijkheid is. De muzikale persoonlijkheid van iedere blazer maakt dat nooit platgetreden paden worden bewandeld. Dikeman is op tenorsax de meest robuuste van het stel, waar Klein met de lichtere altsax in zijn solo’s wat meer subtiliteiten en oosterse invloeden laat horen en trompettist Maris het meest gevarieerde klankpalet gebruikt.
Dat laatste valt vooral op in de solomomenten die Maris heeft zonder begeleiding. Mooi is de wat hese toon als de trompettist gebruik maakt van valse lucht, zoals in het begin van ‘AHAP’ (geschreven door Klein). Zijn spel met demper (of koffiebekers die als zodanig worden gebruikt) zorgt voor afwisseling. In ‘Zarbi Owj’, geschreven door de Iraanse tar- en setarspeler Mohammad Reza Lotfi, mag Dikeman loos gaan in een intense solo, waarbij zijn bovenlijf heftig op en neer beweegt. Het stuk begint echter met een lange altsaxsolo van Klein, die met veel gevoel voor melodie en met een prachtig timbre het stuk inleidt.
Het zijn zeker niet alleen de blazers die het optreden van Spinifex tot een waar genot om naar te luisteren en kijken maken. Stadhouders is een gitarist die zich volledig senang lijkt te voelen in zowel de repeterende motieven als in de muzikale uitwassen die ook zo eigen zijn aan de muziek van het sextet. Als solist toont hij zich inventief en intens maar hij is ook een teamplayer die soms de thema’s met de blazers meespeelt. Bassist Almeida, die bij Spinifex elektrische basgitaar speelt, geeft met harde en strakke lijnen de muziek drive. Veel soleren doet hij niet, maar de korte slidesolo in ‘AHAP’ maakt indruk. Het technische kunnen van bassist en gitarist blijkt als in de eerste set een stuk wordt beëindigd met volledig gecontroleerde feedback.
Het spel van drummer Moser, tot slot, is niet zozeer de motor waar de muziek om draait (wat hij soms ook wel is), maar een van de speelse elementen binnen het geheel. De drums klinken soepel, krachtig of juist subtiel waar dat nodig is, niet al te opdringerig maar wel steeds duidelijk aanwezig. Dat is hij vooral in het laatste stuk van de avond, ‘Dikri’, een traditional met veel korte accenten die door Moser ritmisch strak worden gehouden. In datzelfde stuk gaat hij echter ook helemaal los, tegelijk met een krachtige solo van Dikeman. Samen met Almeida is hij verantwoordelijk voor de stevige groove in ‘AHAP’.
Een concert van Spinifex biedt heel veel: mooie thema’s, sublieme ritmiek, tegendraads spel en gloedvolle solo’s. De zes persoonlijkheden komen ieder naar voren terwijl tegelijkertijd de samenhang wordt bewaard. De Sufi-traditie wordt met respect behandeld en samengebracht met de vrije muzikale geest van het ensemble. Alle ingrediënten bij elkaar zorgen voor een prachtig concert voor een aandachtig luisterend en dankbaar publiek.
Opduvel 