Eigen beheer, 2019
Newduo Series is een door de Japanse saxofoniste Ryoko Ono gestarte reeks digitale uitgaven, waarin zij steeds een duo vormt met een andere muzikant. Zo werkte zij op eerdere releases samen met onder meer gitarist Mick Barr, vocalist Sagayuki, saxofonist Chris Pitsiokos, drummer Hisamine Kondo en de elektronica-muzikanten Yuen Chee Wai, Hiroki Ono en Yan Jun.
Ono speelt altsax, maar ook fluit en zij is gespecialiseerd in geïmproviseerde muziek en werken voor saxofoon en elektronica. Zij beheerst technieken als circular breathing en multiphonics, die zij inzet om nieuwe en complexe geluiden te kunnen maken. Ono is thuis in verschillende stijlen (blues, jazz, progressieve rock, avant-garde, noise), maar in deze serie draait het om volledig geïmproviseerde muziek.
Chuck Bettis is een Amerikaanse elektronica-muzikant en (keel)zanger/stemkunstenaar. Hij heeft een verleden in hardcore, punk en avant-garde en hij werkte samen met onder andere John Zorn, Mick Barr, Fred Frith, Mephista, Ikue Mori, Yellow Swans en Jad Atoui. Met laatstgenoemde, die zich eveneens met elektronica inlaat, bracht hij op de eerste dag van dit jaar Quasars and Moonbeams uit, een album met tien spontane composities dat zeer de moeite waard is.
Op de twaalfde uitgave in de Newduo serie beperkt Bettis zich tot elektronica en Ono zich tot de altsax. Meer hebben de beide muzikanten niet nodig om een knotsgek muzikaal avontuur aan te gaan. Vanaf de aftrap wordt duidelijk dat hier twee muzikanten aan het werk zijn die niet voor elkaar onder wensen te doen en die elkaar tot grootse daden proberen op te zwepen. Het is geen duo waarbij de saxofonist de melodische lijnen mag uitzetten en de elektronica-muzikant een grondlaag aanbrengt, accenten plaatst of subtiele plaagstootjes uitdeelt.
Nee, Ono en Bettis gaan er vol in en dat levert onrustige, zenuwachtige en zelfs freaky muziek op die wat vraagt van de luisteraar, die zich echter uiteindelijk gewonnen moet geven. Behoor je tot de nieuwsgierigen die niet meteen wegloopt voor ongemakkelijke klanken, dan dwingt de muziek tot aandachtig luisteren en is er geen ontsnappen aan.
De elektronica van de Amerikaan bliept, gromt, glijdt, borrelt, ritselt, murmelt, piept en wat al niet meer in openingstrack ‘#G’, terwijl de Japanse redelijk clean speelt maar ook uitschieters naar boven produceert. Ono is zo’n saxofonist die het tegendraadse, weerbarstige en ja, zelfs het tenenkrommende niet schuwt ook het maken van harde noise niet uit de weg gaat. Haar techniek stelt haar in staat razendsnel over te schakelen van hoog naar laag, van hard naar zacht en van verfijnd naar ruw. En uiteraard ook andersom.
Daarnaast heeft Ono een fijn gevoel voor melodie, getuige ‘#F’. Met verstorende futuristische klanken geeft Bettis flink tegengas. Het is een vreemde combinatie, maar het werkt. Ook in ‘#E’ speelt de saxofoniste melodieus, rustiger nu, omringd door science fiction-geluiden die klinken alsof een paar robots met elkaar converseren. Met een beetje goede wil is daar de nodige melodie in te horen.
Ono laat haar multiphonics horen in ‘#D’, een zwaarder aangezet en donkerder improvisatie waarin Bettis langere klanken laat horen die moduleren en daarmee steeds meer spanning creëren. De gekte slaat vervolgens in volle hevigheid toe, want in ‘#C’ gaan beide muzikanten noisy tekeer. De elektronica lijkt wel een verzameling stemmen die door elkaar heen tetteren, terwijl de saxofoon daar bovenuit probeert te komen maar zo nu dan ook lijkt te berusten.
‘#B’ moet het dan weer hebben van dynamische effecten en omslaande stemmingen. Het is een turbulent stuk, vooral van de zijde van Bettis die onvermoeibaar steeds weer nieuwe klanken de ruimte in smijt. Na een kleine drie minuten tempert hij zijn dadendrang enigszins, maar de onrust regeert uiteindelijk toch weer. Ono is de onverstoorbare factor, maar vindt ook ruimte voor een paar venijnige uithalen, als ze gaat overblazen en hele hoge tonen produceert. Het stuk eindigt wonder boven wonder bijna harmonieus.
Rest nog ‘#A’, waarin Bettis een onregelmatig ritme maakt, dat bijna akoestisch klinkt. Nu is het Ono die volledig los is en zich al gillend en schreeuwend een weg baant door het muzikale parcours. Zo eindigt een spontaan tumultueus album in stijl. De muziek van het duo is niet makkelijk en soms zelfs stapel mesjogge, maar geef het een paar draaibeurten en het blijkt van grote schoonheid.
Opduvel 