A Besta, 2018
Opduvel houdt van muzikanten die muzikale grenzen opzoeken, genres overstijgen en mogelijkheden onderzoeken. Boven ieder stuk staan genre-aanduidingen, maar die zijn slechts bedoeld als richtsnoer, om enigszins te duiden in welke hoek je de muziek moet zoeken, en niet om de muzikanten in kwestie erop vast te pinnen. Dat is meestal ook niet mogelijk, omdat veel muziek die op deze site besproken wordt zich op het snijvlak van verschillende genres bevindt of omdat de muzikanten simpelweg een broertje dood hebben aan het zich beperken tot één stijl.
Dead Vortex is een Portugees kwartet dat opereert in verschillende genres, niet per nummer maar binnen een en hetzelfde stuk. Toch klinkt de muziek niet als bijeengeraapt of als los zand. Nee, deze vier heren maken muziek zonder onnodige opsmuk en genrehokjes passen niet goed bij de sound van het viertal. En zo horen we het dus graag.
De vier leden van Dead Vortex zijn Luís Guerreiro (trompet, synthesizer en elektronica), Jorge Nuno (elektrische gitaar), André Calvario (basgitaar) en Pedro Santo (drums). In hun voor een groot deel geïmproviseerde muziek zijn stijlkenmerken van psychedelische rock, jazz, post-rock en jam-rock te herkennen, maar het mixt op natuurlijke wijze tot een eigen sound.
De muziek van de Portugezen moet het niet hebben van heldere songstructuren, maar van meer of minder uitgesponnen ideeën die al improviserend worden uitgewerkt. Daarbij lijkt het doel niet om tot een climax of een afgerond geheel te komen, maar om gezamenlijk een sound te creëren die verder wordt uitgeplozen en onderzocht, waarin dan wel weer plaats is voor dynamische differentiatie. Op de enige maanden geleden verschenen dubbel-cd Even Horizon / Redshift levert dat een spannende interactie op tussen vier gelijkgestemde muzikanten die echter ook ieder hun eigen stempel drukken op het geheel.
Opvallend is dat de trompet van Guerreiro niet – zoals je wellicht zou verwachten – per definitie het melodie-instrument is waar de andere muzikanten zich naar schikken. De trompettist vervormt het geluid van zijn blaasinstrument met behulp van elektronica. Een enkele keer schuurt hij langs de sound van de elektrische Miles Davis of Erik Truffaz, maar bij lange na niet genoeg om van epigonisme te kunnen spreken.
Guerreiro speelt ook synthesizer en de elektronische component zorgt ervoor dat het soms moeilijk te herkennen is wanneer de vervormd klinkende trompet in stelling wordt gebracht en wanneer we te maken hebben met alleen synths en/of elektronica. Dat geldt zelfs na ettelijke luisterbeurten en het is een van de aantrekkelijke kanten van het luisteren naar zowel Event Horizon als Redshift. Het houdt je als luisteraar scherp en geconcentreerd.
Voeg daarbij het gevarieerde gitaarspel van Nuno, dat ook niet van effecten gespeend is en een minstens zo grote inbreng heeft in de sound als de trompet, synth en elektronica, en een enerverende luisterervaring is gegarandeerd. Het viertal blijft overigens niet hangen in experimenteel gefröbel, er wordt – mede dankzij de zelfverzekerde en sturende ritmesectie – gerockt en voor een groove draaien Calvario en Santo hun hand ook niet om. Daar staan meer jazzy en minder vastomlijnde ritmes en structuren tegenover.
Spanning opbouwen gebeurt direct in het begin van ‘-3’, het mooi opbouwende, vrij trage eerste stuk op Event Horizon, vooral dankzij de ruisende bekkens en de mysterieuze baslijn. ‘-1′ is ook zo’n lang uitgesponnen track, waarin alle vier de muzikanten improviseren en daarbij de spanningsboog constant strak houden, totdat de verlossing komt in de vorm van een stevige rockgroove. Wat korter en rechter van vorm zijn ‘-2’ en ‘0’, waarbij de laatste track wat experimenteler van aard is maar toch stevig inzet op psychedelische rock.
Cd 2 (Redshift) opent met bluesy psychedelica in ‘+1’. Het wollige basgeluid zorgt voor een wat lome sfeer. ‘+2’ gaat richting freejazzrock, met een Bill Laswell-achtig basgeluid, kletterende drums, een scherpe gitaar en spacey trompetspel. Dan hebben we de twee kortste tracks gehad. Daarna volgen ‘+3’, dat zestien minuten in beslag neemt, en het bijna elf minuten durende ‘+4’. Het viertal gaat in ‘+3’ aftastend van start, maar nog voor de vijfminutengrens bereikt is, hebben Calvario en Santo een vooruitgaand ritme gevonden waar Guerreiro en Nuno hun improviserende kunsten op mogen botvieren. Verderop stort het tempo in en is het vrij spel voor iedereen. In ‘+4’ wordt vanuit een tumultueus begin vertrokken voor een psychedelische trip met een karrevracht aan elektronische effecten die voor vervreemding zorgen.
Event Horizon / Redshift is al even uit, maar nog vers genoeg om aandacht te krijgen. En die aandacht is terecht. De muziek mag uitwaaieren, maar toch is sprake van een consistent geheel. Het spelplezier druipt hoorbaar van iedere noot af en vooral in de langere stukken komt Dead Vortex al zoekende tot psychedelische, jazzy, rockende en vooral tot de verbeelding sprekende trips.
Opduvel 