Eigen beheer, 2018
Al bijna twintig jaar maakt Sietse van Erve onder de noemer Orphax ambient- en dronemuziek. Zijn productiviteit is hoog, ook nu het jubileum nadert, want tussen de voorlaatste release A Summer’s End en de nieuwste uitgave Circles zit slechts twee maanden. Kennelijk is de inspiratie in al die jaren onaangetast gebleven, terwijl Van Erve de laatste tien jaar daarnaast ook zijn eigen label (Moving Furniture Records) runt. De ep is verschenen op cd-r in 3 inch-formaat en is gehuld in een schattige mini-dvd-verpakking.
Van Erve vond de inspiratie voor Circles na het bijwonen van een live-uitvoering van een werk van La Monte Young. Het is een werk dat Orphax vaker heeft uitgevoerd, met een wisselend instrumentarium. Op 3 mei 2018, tijdens een Moving Furnitures-avond in STEIM in Amsterdam, voerde hij het werk uit met Arp Odyssey (synthesizer), de MFOS WSG/01 (sound generator) en AudioMulch (software). Die uitvoering is de basis van het stuk dat uiteindelijk is uitgebracht. De versie op de ep is ge-edit door Van Erve en het uiteindelijke resultaat is wat korter dan de oorspronkelijke uitvoering in STEIM.
Een kleine twintig minuten resteren en dat is lang genoeg om de langzaam verschuivende patronen goed tot hun recht te laten komen. Circles is wat minder minimalistisch dan bijvoorbeeld A Summer’s End, hoewel ook hier de muzikale lagen zorgvuldig en met rust worden aangebracht. Orphax maakt ook statische drones met een minimum aan beweging, maar op deze ep is er juist volop beweging en gebeurt er constant iets. Het blijft op en top Orphax, maar het bewijst zijn veelzijdigheid.
Circles is ook zeker geen kalme ambient- en dronemuziek. Vanaf de bastonen en ruis aan het begin bouwt Van Erve aan een muzikaal parcours dat naar gelang de tijd vordert gemenere trekken begint te vertonen. De donkere tonen van het begin krijgen gezelschap van een hoge klank, die zich in het begin vreedzaam voegt bij de andere klanken, maar allengs scherper en brutaler gaat klinken. Geen van de tonen volgt een rechtlijnig pad. Een lage klank pulseert en de andere klanken bewegen daar als het ware omheen, overheen en onderdoor.
Na negen minuten is de hoge toon op doordringende wijze aanwezig, domineert die klank binnen het geheel, terwijl daaronder het patroon ook wijzigt, nog meer body krijgt. De hoogte van de hoge toon wordt aangepast. Het contrast met de andere klanken wekt spanning op en houdt je aan de speakers gekluisterd. Na ruim twaalf minuten verbrokkelt de hoge klank langzaam en treedt even rust in. Maar niet voor lang; een pulserende klank komt op en geeft het stuk een ander reliëf. Twee tonen komen nu naar boven, waarvan de onderste bijna als een blaasinstrument (hoorn) klinkt. De puls blijft, komt weer wat meer naar voren en aan de klanken wordt een zeer snel bewegend en een propellerachtig geluid toegevoegd. Daarmee wordt naar het slot toegewerkt, waarin de pulserende klank is weggevallen.
Circles herbergt een dosis spanning, zonder dat de muziek direct dreigend overkomt. Het is constant in beweging en er gebeurt genoeg om de aandacht de volle twintig minuten vast te houden. Het is een dwingend soort muziek, muziek die je in haar macht houdt en je pas laat gaan als de laatste klank geklonken heeft. Dat Orphax daarin slaagt, mag trouwens geen verrassing meer heten.
Opduvel 