The Thing/Trost, 2018
The Thing staat inmiddels geruime tijd garant voor harde freejazz, gespeeld met de attitude van een rockband. Dat geldt zeker live, maar ook het zeer potige Boot uit 2013 laat horen over wat een enorme power het Scandinavische drietal beschikt. Het daaropvolgende Shake (2015) toonde ook de rockende kant van het trio, maar op ietwat subtielere wijze. Vorig jaar verscheen Baby Talk, een samenwerking met James Blood Ulmer, een enigszins tegenvallende cd, wellicht omdat het respect voor de legendarische gitarist iets te groot is en de dynamische wisselwerking niet helemaal goed uitpakt.
Dat Mats Gustafsson (saxofoon), Ingebrigt Håker Flaten (bas) en Paal Nilssen-Love in samenwerking met andere muzikanten wel degelijk uit de voeten kunnen, bewijst The Cherry Thing uit 2012, een prachtige verzameling (voornamelijk) covers waarop het trio gezelschap krijgt van zangeres Neneh Cherry. The Thing werkte ook samen met DKV Trio, Otomo Yoshihide en Thurston Moore, om er maar een paar te noemen. En dan is er natuurlijk Joe McPhee, die het drietal vooral live een aantal keren versterkte. Ook op de nieuwe plaat van The Thing, getiteld Again, is de oude saxofonist/trompettist van de partij, waarbij hij zich beperkt tot pocket trompet.
Dat doet hij in een compositie van Frank Lowe, een in 2003 overleden Amerikaanse jazzsaxofonist. ‘Decision in Paradise’ is afkomstig van het gelijknamige album uit 1985, waarop trompettist Don Cherry te horen is. Naar een stuk van zijn hand is The Thing vernoemd. Het trio en McPhee trekken de Lowe-compositie uit elkaar, maar met respect voor het origineel, en plakken de restanten op eigen wijze aan elkaar. Het vlotte tempo dat het sextet onder leiding van Lowe hanteerde, maakt plaats voor een lome introductie, met unisono spelende contrabas en tenorsax, waar McPhee zijn onnavolgbare trompetspel overheen legt. Håker Flaten plukt dat het een lieve lust is en Nilssen-Love is, als hij zich na een paar minuten meldt, in de weer met toms en vooral ook bekkens. Het vrij rechtlijnige origineel, met de solo’s keurig achter elkaar gespeeld, is bijna niet te herkennen: The Thing en McPhee nemen de volledige vrijheid en zetten het stuk volledig naar hun hand. In de laatste paar minuten, als Gustafsson zijn schreeuwsax in stelling brengt, gaat het kwartet helemaal loos en wordt een muzikale kopstoot van jewelste uitgedeeld.
Håker Flaten is verantwoordelijk voor ‘Vicky Di’, waarop hij in het eerste gedeelte basgitaar speelt. Het geeft het stuk een punky rand. Gustafsson leeft zich uit op tenorsax, maar vooral Nilssen-Love gaat als een beest tekeer. De adrenaline stroomt al door je lijf als je ernaar luistert, laat staan hoe dat moet zijn voor de drie muzikanten. Het spel is vrij en toch heb je het gevoel te maken te hebben met stevige rock. Als de vierminutengrens nadert, speelt Håker Flaten een gestoorde bassolo met een vervormde sound met veel distortion en feedback. Daarna vinden Håker Flaten – nu op contrabas – en Nilssen-Love een vette rockgroove, waar Gustafsson met sopraansax overheen soleert. Bij de Zweed maakt het niet uit welke sax hij speelt: iedere noot is krachtig en zit vol ruwe emotie. Het lijkt wel uit zijn tenen te komen.
Again opent met ‘Sur Face’, van de hand van Gustafsson. Met ruim eenentwintig minuten is het het langste stuk op de plaat, al bestaat de track uit verschillende gedeelten. De opening is voor The Thing op zijn energiekst: onvoorspelbaar voortrazende drums, robuust geplukte en geslagen bas en een schreeuwende en gierende tenorsax. Na ruim vier minuten wordt de energie getemperd en volgt een contrabassolo, waarin de diepe klank van het instrument goed tot zijn recht komt, terwijl Håker Flaten tegelijkertijd snel speelt en al strijkend melodieuze wegen verkent. Samen met Gustafsson vervolgt hij met een unisono gespeeld thema, spaarzaam begeleid door de cimbalen van Nilssen-Love. Gustafsson verlaat het thema en verkiest de vrijheid. De muziek blijft ingetogen.
Maar uiteraard blijft dat niet zo. Na ruim tien minuten krijgt Nilssen-Love zijn solospot, waarin hij op zeer ferme wijze zijn hele drumkit gebruikt. Het is bijna niet te geloven dat al die geluiden van slechts één persoon afkomstig zijn. Daarna wordt de rock van stal gehaald middels een wat langzame maar toch ook krachtige basgroove. Gustafsson verkent de uiteinden van zijn bereik en schreeuwt ook zonder sax aan zijn mond. Met nog een kleine vijf minuten te gaan, wordt de groove om zeep geholpen. Nilssen-Love deelt nog een paar rake klappen uit, waarna Gustafsson zijn imponerend rauwe spel in zijn eentje mag voortzetten. Zodra hij terugschakelt en een rustige frase speelt, krijgt hij gezelschap van Håker Flaten, terwijl Nilssen-Love het ingehouden spel accentueert met verschillende percussieve elementen.
Net als op de vorige albums, vindt het Scandinavische drietal op het nieuwe album een fraai midden tussen jazz, freejazz en rock. Toch is Again anders, want de stukken zijn meer uitgesponnen en de vrije kant van de muziek komt meer naar voren. Gebleven is de tomeloze energie, maar Gustafsson, Håker Flaten en Nilssen-Love weten dat wel te doseren. Nergens gaat de spanning verloren, ook niet in de ingehouden passages. The Thing flikt het hem dus weer. Again. Rake titel, prachtige plaat.
Ingebrigt Håker Flaten website
Opduvel 