Third Man, 2018
Het verhaal van Sleep mag bekend worden verondersteld, maar toch nog maar even: in 1992 bracht de band de doom/stoner-mijlpaal Holy Mountain uit, wat het trio de nodige respons opleverde van platenmaatschappijen. Sleep tekende bij London Records en zette zich aan een ambitieus project: het volgende album moest uit één nummer bestaan van een uur. De band nam de plaat ook op, maar kwam in conflict met de platenmaatschappij, die weigerde de plaat uit te brengen. Dat leidde ertoe dat Dopesmoker lang op de plank bleef liggen. De juiste versie verscheen pas in 2003, al kwam eerder onder de titel Jerusalem een kortere versie uit en was er ook al een bootleg verschenen.
Door alle strubbelingen werd de band ontbonden. Gitarist Matt Pike zocht met zijn High on Fire sneller en agressiever terrein op, terwijl bassist/zanger Al Cisneros en drummer Chris Hiakus met Om verder gingen. Sleep verwierf in de tussentijd een cultstatus en wellicht heeft dat ertoe bijgedragen dat het trio in 2009 een aantal reünieshows deed. De jaren erop bleef Sleep zo nu en dan optreden. In 2014 verscheen een nieuwe song, ‘The Clarity’, waarop nieuwe drummer Jason Roeder (Neurosis) te horen is.
Weer vier jaar later is er dan eindelijk The Sciences. Van Sleep hoeven we – ook na al die jaren – geen koerswijziging te verwachten en daarvan geeft de band ook geen blijk op het nieuwe album. De zware riffs van Matt Pike gaan nog steeds door merg en been, het tempo is traag en de geneugten van geestverruimende middelen zijn een belangrijk tekstueel onderwerp, net als de Black Sabbath-verwijzingen, die er muzikaal natuurlijk ook zijn. Sleep weet waar het de mosterd haalt en doet daar niet moeilijk over.
Dat de kwaliteit van het gebodene erg hoog is, mag geen verrassing worden genoemd, ook al doet het Amerikaanse drietal niet aan veranderingen. Bij mixer Noah Landis (Neurosis) en masterer Bob Weston (Shellac) zit het met de sound wel snor. Met The Sciences laat Sleep vrijwel de gehele stoner/doom-concurrentie ver achter zich. Zoals dit trio het doet, hoort het te klinken en dan leiden repeterende patronen zoals zich steeds herhalende riffs tot langzaam meeknikken met het hoofd en het sluiten van de ogen om maar niets te missen van de zware songs. Verveling is uitgesloten.
De enige afwijkingen van de massieve Sleep-sound zijn te vinden aan het begin en aan het einde van de plaat. ‘The Sciences’ kan als een lawaaiig intro worden gezien, bestaande uit vuige gitaargeluiden en feedback, terwijl in afsluiter ‘The Botanist’ na een stevig begin afstand wordt gedaan van de luide geluidsmuur en een akoestische gitaar opduikt. Die geluidsmuur wordt wel opgetrokken in ‘Marijuanaut’s Theme’, dat gebaseerd is op een simpele en zware riff, zoals Black Sabbath die begin jaren zeventig ook maakte. De zang van Cisneros is aardser, al bezingt hij juist de ruimtelijke aspecten van drugsgebruik, daarbij en passant ook even een verzonnen planeet naar Tony Iommi vernoemend (“Marijanaut loads a new bowl / Behold as he enters the clearing / Planet Iomma nearing”). Pike’s solo is er een om in te lijsten en ook het goed naar voren komende drumwerk van Roeder valt op, met name de manier waarop hij zijn cimbalen geselt.
Het tempo gaat verder naar beneden in ‘Sonic Titan’, dat nog iets zwaarder is aangezet dan ‘Marijuanaut’s Theme’. De Sabbath-invloed ligt er nog dikker bovenop en wát een riffs! Zwaar verslavend. Na vijf minuten volgt een omslag, waarna voor het vocale gedeelte het tempo nog iets verder naar beneden wordt geschroefd. Ook hier is de solo van Pike de slagroom op de geestverruimende taart. Sabbath-bassist Geezer Butler wordt geëerd in ‘Giza Butler’. Van de lyrics wordt je al bijna high als je die alleen maar leest. De tekst bevat verwijzingen naar Frank Herberts heelalsaga Duin en geeft de serieus klinkende muziek een humoristisch trekje, waardoor het allemaal niet te zwaar op de hand wordt. IJskoude sferen worden opgeroepen in het ruim veertien minuten durende ‘Antarcticans Thawed’. Hoe zwaar de muziek ook klinkt, de volle sound wordt nergens overdreven, waardoor de muziek lucht bevat en niet verzandt in een wazige brij.
The Sciences is het lange wachten meer dan waard geweest. Al is de band al sinds 2009 weer actief, dit album kan als een daverende comeback worden beschouwd. Het is zelfs beter dan Dopesmoker. Natuurlijk is het muziek die vijftig jaar geleden al gemaakt werd, maar de manier waarop deze band daarmee omgaat, maakt dat die muziek nog altijd relevant is en tijdloos klinkt. Sleep brengt je in hogere sferen. Daar heb je geen wiet meer voor nodig.
Opduvel 