WhyPlayJazz, 2018
Muziek van nu die ook in de jaren zestig gemaakt had kunnen zijn, zo klinkt de muziek van Fusk. Het is een gemakzuchtige omschrijving van de muziek van het viertal, maar daarmee niet helemaal onwaar. Het kwartet geeft zijn jazz wel een eigentijds randje mee en onder andere dat maakt The Jig Is Up tot een genot om naar te luisteren.
Fusk staat onder leiding van de Deense drummer Kasper Tom Christiansen en bestaat verder uit de eveneens uit Denemarken afkomstige bassist Andreas Lang, de Duitser Rudi Mahall op basklarinet en de Pool Tomasz Dabrowski op trompet. Een Europese bezetting dus, maar de muziek van het kwartet is op Amerikaanse leest geschoeid. Dat wil zeggen: grotendeels, want in de spelopvatting van de vier heren klinkt ook de Europese jazztraditie door.
Op het eerste gehoor is de muziek van Fusk vooral beïnvloed door die van Ornette Coleman, zoals hij die eind jaren vijftig en in de jaren zestig maakte. Een enkele keer komt een Miles Davis Kind Of Blue-flard voorbijdrijven (bijvoorbeeld in het begin van ‘Happy New Year’), maar die is voorbij voordat je er erg in hebt. Net als het kwartet van Coleman destijds is Fusk pianoloos, en dat betekent dat de muziek een droge en wat kale klank heeft, waarin de muzikanten, vooral de blazers, niet gehinderd door een akkoordeninstrument vrij spel hebben. Niet helemaal overigens, want helemaal vrij is de jazz van Fusk niet. Christiansen is verantwoordelijk voor de frisse, kwieke composities die uitnodigen tot uitbundige improvisaties.
Ook daarin zet het kwartet de luisteraar een beetje op het verkeerde been, want hoeveel speelplezier de muziek ook uitstraalt, beheersing en controle zijn steeds aanwezig. Geen noisy uitspattingen, elektronisch geweld of andere tierlantijnen; Fusk is een puur akoestisch gezelschap waar de muzikaliteit vanaf spat, maar waarin technisch vernuft geen doel op zich is. Integendeel, het gaat om levenslustige muziek die juist met veel gevoel voor het voetlicht wordt gebracht.
Fusk onderscheidt zich van veel andere jazzkwartetten door de fijne combinatie van trompet en basklarinet. Dabrowski en Mahall hebben een welhaast symbiotische muzikale relatie, doen niet voor elkaar onder, maar laten elkaar ook los voor solistisch spel om daarna op vanzelfsprekende wijze weer in gezamenlijkheid verder te gaan. Dabrowski heeft een fijne, ronde toon, maar weet af en toe ook sputterend, trillend of afgeknepen uit de hoek te komen. Al even afwisselend is het spel op de basklarinet van Mahall, die het hele bereik van het instrument lijkt te gebruiken, als gelijkwaardige speler ten opzichte van de trompettist. Het melodische aspect in de solo’s is belangrijker dan het spelen van veel noten.
De ritmesectie is er een die het hele jazzidioom lijkt te beheersen. Lang speelt lopende baslijnen als de muziek daarom vraagt, of legt een lichte groove neer (al dan niet samen met de drums), en klinkt steeds opvallend melodieus, daarmee een goed tegenwicht biedend aan de blazers. Christiansen swingt maar legt net zo makkelijk een ritmisch complexer patroon neer, zoals in het titelstuk, waarin het thema aanvankelijk ingetogen en aftastend wordt gespeeld terwijl de drummer daaronder druk in de weer is met toms en cimbalen. Ook hier geldt: op beheerste wijze. Het maken van lawaai hoort niet bij de muzikale filosofie van dit viertal.
Dat wil niet zeggen dat de muziek geen dynamiek kent. De sound is vrij gelijkmatig, maar de variëteiten daarbinnen mateloos. Tegenover vlotte jazztracks als ‘Circles’ en ‘Happy New Year’ staan bedachtzame langzame stukken als ‘Blacklisted’, dat een prachtig laag duet van bas en basklarinet herbergt. Mooi is ook het minimale spel aan het eind van het stuk; met een paar noten wordt een muzikale wereld geschapen met enorm veel zeggingskracht. Freejazz klinkt onder andere door in ‘I Play Tennis And Blues’. Vermelding verdienen ook het lome, maar door het gebroken ritme tegelijkertijd springerige ‘Politics’.
In feite heeft elk van de tien stukken op het album zijn vermeldenswaardige aspecten. De muziek van Fusk is niet heel hip, modern of vernieuwend en de vier muzikanten zijn wars van elk effectbejag. Wat The Jig Is Up wel te bieden heeft: melodieuze composities én improvisaties, speelsheid en speelplezier. Dit kwartet ademt jazz uit al zijn poriën en dit album moet veel jazzliefhebbers kunnen aanspreken.
Opduvel 