Vernacular, 2018
Muziek maken in het openbaar doen de meeste muzikanten vanaf een podium of simpelweg op straat. Platenzaken houden ook wel instores. Het Engelse trio bestaande uit Otto Willberg (bas), Sam Andreae (saxofoon) en David Birchall (gitaar) speelde op 18 april 2017 in de platenzaak ReNTReC in de Japanse stad Beppu, waarvan het resultaat op cd-r is vastgelegd. Het is geen gebruikelijke instore, zoals het woord ‘gebruikelijk’ op niets van de muziek die het drietal produceert van toepassing is.
De drie muzikanten komen uit Manchester en zijn in de Engelse vrije improvisatiescene geen onbekenden. De heren scheppen er genoegen in om muzikale grenzen op te zoeken of te overschrijden. Wie van een experimentele ontdekkingstocht houdt, zal op Live in Beppu genoeg van zijn gading vinden. Ieder ander: wees gewaarschuwd. Dit is muziek die de gangbare wetten van wat muziek is en wat louter geluid, tart en strikte opvattingen aan het wankelen brengt.
Want het gaat hier om drie muzikanten die tegelijkertijd de onconventionele mogelijkheden van hun instrument onderzoeken. Met z’n drieën een kleine ruimte in beslag nemend, gaan de Engelsen op muzikale verkenning, zonder afspraken, zonder bodem en zonder vangnet. Het is een spel van vondsten en van geluiden dat geen richting heeft en geen coherent verhaal vertelt. Wellicht zelfs helemaal geen verhaal.
De vrije improvisatie van het drietal is niet in een studio opgenomen en dat merk je, want omgevingsgeluiden, zoals de stemmen van kinderen en voorbijkomende treinen, zijn te horen en maken dus onderdeel uit van de muziek. Toeval is geen onbelangrijke factor, evenals humor, want al spelend ontstaan grappige situaties, bewust en onbewust. Verder is er geen spanningsopbouw, zijn er geen melodische lijnen en geen ritmische patronen. Het gaat om het experimenteren met geluid, om aftasten, reageren, luisteren en anticiperen. Het woord ‘gemakkelijk’ zit niet in het vocabulaire van het trio.
Wie na het voorgaande gelezen te hebben nog aanhaakt en besluit te gaan luisteren, wacht een wonderlijke en uitzonderlijke muzikale onderneming die fascineert door speelsheid, onderzoeksdrift en door er simpelweg te zijn. Het vergt dus wel ruimdenkendheid over wat muziek is, maar voor wie de opvatting huldigt dat geluid muziek is, is dit een interessante en zeer boeiende improvisatie.
Met alles kun je muziek maken. Een gitaarsnaar hoeft niet op een gitaar te liggen, daar kun je ook mee rondzwaaien. Een saxofoon is niet per se een blaasinstrument. In de beker van een saxofoon kun je een bijvoorbeeld een blik stoppen, dat vastzetten met elastiek en dan tussen het blik en de beker heen en weer poeren, zodat percussieve geluiden ontstaan. Een bas is ook te bespelen door een bekken tegen de snaren aan te houden en dat bekken kun je dan met een strijkstok bespelen. Die strijkstok kan ook tussen tussen de snaren worden geklemd, waarna je geluid produceert door de strijkstok op en neer te bewegen. Ook een gitaar is met een strijkstok te bespelen en dat hoeft niet noodzakelijkerwijs op de snaren maar kan ook op de zijkant van het instrument. De poetsdoek van de saxofoon kun je uitkloppen, en ook zo ontstaat een klank.
Het zijn ideeën die bij de meesten niet op zullen komen, maar dit trio heeft die ideeën wel en voert ze ook uit. Wat daardoor ontstaat is speelse, tegendraadse en percussieve muziek, niet gehinderd door enige muzikale conventie. De instrumenten sax, gitaar en bas vormen de basis maar klinken zelden op de doorgaans gebruikelijke wijze. Dat is niet alleen boeiend om naar te kijken (zie het filmpje hieronder), maar ook om naar te luisteren, zelfs al duurt de improvisatie ruim een uur. Dit is smakelijke kost voor de echt avontuurlijke muziekliefhebber.
Andreae/Birchall/Willberg at ReNTReC from Sam Andreae on Vimeo.
Opduvel 