Gaffer, 2018
Zet een freejazzdrummer en een avant-garde metalgitarist bij elkaar en succes is verzekerd. Niet waar natuurlijk, maar in het geval Marc Edwards en Mick Barr gaat de vlieger wel op. Op The Bowels of Jupiter tonen zij aan dat een combinatie van twee wilde genres tot zowel heftige als meer ingetogen improvisaties kan leiden.
Nu hebben we hier te maken met niet de eersten de besten. Edwards (New York, 1949) speelde in het verleden met freejazz-grootheden als Charles Gayle, Cecil Taylor en David S. Ware, maar de slagwerker loopt ook niet weg voor het spelen van stevige rock. Gitarist Barr kijkt niet op een pseudoniem meer of minder; achter de namen Ickarr, Ocrilim, Octis, Or:12r3 en Mobo gaat Barr schuil. Hij was of is onder meer te vinden in Orthrelm, The Flying Luttenbachers, Krallice en Crom-Tech.
Barr staat bekend om zijn snelle en technisch knappe gitaarspel, maar gelukkig is dat niet waar het op The Bowels of Jupiter om draait. De gitarist toont zijn technische kunnen zeker, maar in samenwerking met Edwards gaat het om meer: spelvreugde, rauwe energie, onderhuidse spanning en spontane interactie. Zowel Barr als Edwards neemt zijn eigen eigenwijze muzikale persoonlijkheid mee en die persoonlijkheden blijken elkaar niet te bijten. Het spel klinkt alsof de drummer en gitarist als jaren in elkaars gezelschap vertoeven, maar dan zonder dat een greintje spontaniteit verloren is gegaan.
Het album telt een paar heftige freejazz/rock-uitbarstingen, die in het geval van dit duo minutenlang duren. Opener ‘Molten Lava’ is daar een goed voorbeeld van. Het duo vindt de energie direct en laat die niet meer los. Edwards is all over the place en zijn slagen zijn hard, alsof hij met de achterkant van de tromstokken op zijn trommels en bekkens slaat. De drummer klinkt in het eerste gedeelte welhaast furieuzer dan de gitarist, die dat echter niet over zijn kam laat gaan en een tandje bijzet. Barr’s spel is onnavolgbaar en klinkt soms alsof twee gitaristen in de weer zijn. Het is wel jammer dat het stuk eindigt in een snelle fade-out. Het had nog wel even door mogen gaan.
Het duo zet meer in op sfeer in ‘The Rings of Saturn’. Edwards is met bellen en een geluidsslang in de weer en Barr speelt cleane tonen, gebruikmakend van galm. Dat je met brushes een stevige sound kunt produceren, bewijst Edwards in ‘The Asteroid Belt’. Tegenover het vrije spel van de slagwerker zet Barr een surfachtig geluid, zonder muziekinhoudelijk aan surfmuziek te refereren. In ‘Lightning Strikes’ gaat de energiekraan weer voluit open, zelfs nog meer dan in de opener. Metal is niet ver weg, zeker niet in het gitaarspel, maar Edwards spel is weliswaar krachtig maar ook veel te vrij om voor metal door te kunnen gaan. Maar wát een energie!
Het contrast met ‘Venus Upper Atmosphere’ is gigantisch. Hier toont het duo geen power, althans niet aan de oppervlakte, maar kruipt het onderhuids in een bijna als een soundscape klinkend stuk waarin de spanningsboog steeds gespannen staat. Edwards speelt met mallets op zijn bekkens en Barr beproeft het lage register van zijn gitaar, waarmee hij dreigende klanken voortbrengt. ‘Deep Space African Drums’ klinkt zoals de titel doet vermoeden. Het Afrikaanse ritme is onweerstaanbaar, terwijl de gitaar voor het vervreemdende, spacey effect zorgt.
Daarna is het weer alle hens aan dek in ‘Solar Flares’, dat de rauwe energie uitspreidt over bijna tien intense minuten. Alsof de twee muzikanten elkaars uithoudingsvermogen testen en geen van beiden ook maar een moment denkt aan opgeven. Het levert weer een schitterend staaltje muzikale krachtpatserij op. Edwards haalt zijn bellen vervolgens weer tevoorschijn voor het slotstuk, ‘Inner Space’, dat aanvankelijk (en inderdaad) wat meer naar binnen gekeerd klinkt. Barr speelt ijle noten. Na drie minuten slaat het stuk om, alsof een deur is opengezet en de geest naar buiten vliegt, de vrije ruimte in.
Het is het einde van een – om in de sfeer van de titels te blijven – ruimtereis waarin een aantal facetten van de muzikale kosmos op vrije wijze worden verkend. Edwards en Barr zijn volledig aan elkaar gewaagd, zwepen elkaar op in vurige improvisaties en vinden elkaar op meer intieme momenten. The Bowels of Jupiter is een heerlijk afwisselend album met freejazz en -rock van de bovenste plank.
Opduvel 