Al zeven jaar organiseert Hans van der Velden onder de noemer Harmonics And Nonadaptive Sounds concerten in zijn huiskamer in Goor. In 2016 organiseerde hij rond zijn vijftigste verjaardag een heus festival. Dat festival, het H.A.N.S Festival, krijgt op 31 maart een vervolg, deze keer in Herberg De Pol in Diepenheim. Van der Velden is erin geslaagd is om met een beperkt budget een kwalitatief sterke, internationale line-up te boeken. Tijd om de organisator, maar vooral ook bevlogen muziekliefhebber, aan het woord te laten.
De weg naar ambient en drone en het ontstaan van H.A.N.S
“In mijn jonge jaren was ik weg van Kiss en Queen en later kwam heavy metal daarbij. In de jaren tachtig ben ik naar steeds meer verschillende soorten muziek gaan luisteren. Het moest steeds sneller, harder en extremer. Van punk en new wave ben ik naar no wave en post modern gegaan en zo kwam ik terecht bij bands als Laibach, Coil, Test Dept. en Einstürzende Neubauten. Steeds vaker kwam ik nieuwe muziek tegen en zo raakte ik via gothic, electro en noise uiteindelijk ook geïnteresseerd in ambient en drone. Het is een ontwikkeling die je doormaakt. Begin jaren tachtig kon ik bijvoorbeeld nog niets met Brian Eno, maar zijn Music for Airports vind ik nu prachtig.
Ik ging ook luisteren naar de Dante Trilogie van VidnaObmana (Dirk Serries). Dat was pas rond 2001-2002. Toen had Serries er al zo’n vijftien jaar als muzikant opzitten. Ik was dus vrij laat. Ik bestelde regelmatig muziek bij Dirk en ging vervolgens met de gitarist mailen. Ik had hem inmiddels een paar keer gezien en hij had zich laten ontvallen dat hij ook wel eens huiskamerconcerten deed. Ik dacht: dat is wel een mooi idee, dat je een artiest in je eigen huiskamer kunt laten spelen, maar ik wist nog niet hoe ik dat moest aanpakken. Na een concert van Fear Falls Burning in Tilburg heb ik de stoute schoenen aangetrokken en Serries gevraagd of hij een keer bij mij in Goor wilde komen spelen. Dat wilde hij wel doen, maar het moest in een tour passen. Later kreeg ik een mail dat hij met zijn Microphonics-project ging toeren en dat hij wel wilde komen spelen. Toen moest ik het dus gaan organiseren, mensen uitnodigen, reclame maken.
In het begin was het ons kent ons. Tegen vrienden en kennissen heb ik gezegd: je weet wat voor muziek ik leuk vind, heb je zin om te komen? De huiskamer zat dat eerste concert helemaal vol. Er waren mensen die nieuwsgierig waren, en sommigen kwamen uit beleefdheid. Die zeiden later: die muziek ligt te ver buiten mijn comfort zone. Anderen zeiden echter: volgende keer kom ik weer. Sommige bezoekers van nu komen al sinds het begin naar de Schoolstraat in Goor.
Het was wel wennen dat we vreemde mensen over de vloer kregen. De eerste keer waren er twee onbekenden uit Arnhem. Mijn vrouw Mieke en ik waren toch een beetje huiverig, maar we zeiden tegen elkaar: als je iets rottigs wilt doen, ga je niet helemaal naar Goor om bij iemand die je niet kent tijdens een concert de woonkamer leeg te halen. Die mensen nemen juist de moeite om te komen om naar muziek te luisteren. Ik denk dat die drempel in sommige gevallen best hoog is.
Nu vinden we het juist leuk als onbekenden de weg naar onze huiskamer weten te vinden. We hebben al heel wat artiesten over de vloer gehad uit verschillende landen, tot aan Japan, Canada en China aan toe. Die muzikanten vinden het prettig om bij ons te spelen, in een huiskamer met een fijne sfeer en een aandachtig publiek. Het doet me ook wel wat om op het affiche van een toerende artiest tussen Kopenhagen, Berlijn, Antwerpen en Tilburg de plaatsnaam Goor te zien staan.”
Het eerste festival
“In februari 2016 werd ik vijftig. Inmiddels was ik vijf jaar bezig met het organiseren van concerten thuis en de animo onder artiesten om bij ons in Goor te spelen was groot. Als ik zou willen, zou ik elke maand wel een concert kunnen organiseren in mijn huiskamer. Dat is echter een te grote belasting en dat wil ik ook mijn buren niet aandoen. Ik speelde met de gedachte om rond mijn vijftigste verjaardag een festival te organiseren. Daar zou dan wel ons spaargeld in gaan zitten. Mijn vrouw zei: je kunt een kroeg afhuren voor een verjaardagsfeestje, dat kost je waarschijnlijk ook € 1.500, of je doet dit. Daarop heb ik besloten om het door te zetten. En hiermee was het eerste festival een feit.
Met De Reggehof in Goor kon ik een leuke deal sluiten. In eerste instantie zou ik alleen gebruik maken van de foyer, maar het bleek te veel werk om alle geluidsapparatuur en licht ernaartoe te sjouwen. Toen heeft men gezegd: als je een vaste kracht en een klein bedrag betaalt, kun je de grote zaal krijgen. Het was een geslaagd festival met veel mooie ambient- en dronemuziek. De artiesten waren zeer te spreken over de professionele organisatie. Maar deze muziek is niet voor een groot publiek. Een tweede keer bij De Reggehof onder dezelfde condities zat er helaas niet in.”
Nieuwe kans
“Dus ik dacht: prima, het was leuk, ik ga verder met concerten organiseren in mijn huiskamer. Totdat de toenmalige programmeur van Herberg De Pol in Diepenheim contact met mij zocht. Hij zei: een dergelijk festival wil ik hier ook programmeren, maar het moet wel ietwat commerciëler. Nu gruwel ik niet van commercie, maar als ik zelf naar een festival ga, is dat vaak geen commercieel festival. Hooguit ga ik een keer naar een groot metalfestival. Dat commerciële daar schrok ik dus wel van, maar het doel heiligt de middelen.
De programmeur zat te denken aan een tweedaags festival en hij kwam met het voorstel om Colin Benders (Kyteman, red.) te vragen als afsluitende hoofdact op zaterdagavond. Hij had een project met modulaire synthesizers. Ik dacht: als wat hij maakt goed zou zijn, zou zijn naam wel rondzingen in het alternatieve wereldje en dan had ik daar wel iets van gehoord. Ik zag het persoonlijk niet zo zitten, maar het had wel gekund als het de mogelijkheid bood het tweede festival te mogen organiseren. Als men bijvoorbeeld Nadja te heftig had gevonden, dan zou het voor mij wel ophouden.
Nadat de bewuste programmeur vertrok bij Herberg De Pol heb ik nog met twee andere personen te maken gehad. Het was de vraag of het allemaal van de grond zou komen, maar toen ik terugkwam van vakantie, zag ik dat het H.A.N.S Festival in het programmaboekje van het cultuurcentrum stond. Ik moest gaan samenwerken met iemand die mij, min of meer, de vrije hand gaf. In december 2017 had ik het programma klaar en was de trailer (zie hieronder, red.) ook klaar. Die vond men in eerste instantie te lang, maar iemand die een half uur naar een ‘bromtoon’ kan luisteren, heeft wel een langere aandachtsspanne dan een of twee minuten. Ik heb toch maar een korte trailer van een minuut laten maken door mijn zoon.
Als het programma rond is, beginnen de andere zaken. Wie moet waar slapen? Is er voldoende ruimte in bed & breakfast-gelegenheden? Welke geluidsapparatuur is vereist? Hoe staat het met het budget? Ik wilde in ieder geval een ander programma dan bij het vorige festival. Daar bestond de line-up bijna volledig uit artiesten die al in de woonkamer hadden gespeeld. Ik wilde nu ook acts die nog niet bij mij gespeeld hebben. Eigenlijk had ik Colin van Eeckhout (van Amenra, red.) erbij willen hebben, maar dat bleek financieel niet haalbaar, althans niet zonder te veel concessies te moeten doen voor de rest van de programmering.
Je luistert en leest zo wel eens wat. Ik had voorheen nooit naar Dead Neanderthals geluisterd en freejazz sprak mij niet direct aan. De hele heftige dingen van Dirk Serries ook niet. Maar op een gegeven moment ga je vaker luisteren en als je er doorheen bent, dan ontvouwt het zich. Ineens heb je het door, lijkt het of je het gaat snappen.
Dead Neanderthals schurkt net zo goed tegen metal aan als tegen freejazz en vrije impro. Ik heb ook cd’s van Painkiller (John Zorn) en zo ver ligt het daar niet vanaf.
Het is in eerste instantie niet moeilijk om toezeggingen te krijgen, de meeste artiesten komen graag. Soms kunnen er nog wat probleempjes zijn, over de gage, of dat het logistiek moeilijk is. Void* zag ik in Deventer optreden. Zij maken gedeeltelijk gebruik van zelfgemaakte hardware en eigen geschreven software. Een van de leden woont nu in Noorwegen, maar ze hebben toch ja gezegd.
Aidan Baker wilde ik graag, maar deze keer niet als solo-artiest. Ik heb toen Nadja gevraagd, dat is een duo. Dat is minder makkelijk om te boeken, maar het lukte. Uiteindelijk kwam ik tot een line-up waarvan ik zelf denk: dat is iets waar ik voor zou willen reizen. Als het in Arnhem, Nijmegen of Amsterdam zou zijn, zou ik de moeite ervoor nemen.”
Kunst en crossover
“Ik mag van de mensen van Herberg De Pol het hele gebouw gebruiken. Naast twee zalen met muziek, zijn er ook ruimtes gereserveerd voor beeldende kunst. Ik ken Patricia van de Camp, die in Goor woont en verantwoordelijk is voor de foto op het affiche van het festival. Van haar zal een fototentoonstelling te zien zijn. Daarnaast is er werk te zien van Marcel Herms, een schilder uit Deventer.
Ik wilde kunst en muziek eerst gescheiden houden, maar Reinhold Bogaard wilde graag wat met muziek doen. In Duitsland bestond het plaatsje Garzweiler, dat opgeofferd is aan de winning van bruinkool. Er is veel verzet geweest van mensen die weg moesten. Een aantal kunstenaars is op dat onderwerp gedoken, waaronder Bogaard. Hij heeft veel dia’s gemaakt van de omgeving, van aardlagen, maar ook van graafmachines, immense machines. Dat past wel bij de muziek van N , die ook nog eens landschapsarchitect is. N heeft vaak van die aardkleurige platenhoezen, het werk van Bogaard past daar goed bij. Voor deze gelegenheid zal N samen met [BOLT] aantreden, muzikaal weliswaar niet als gezamenlijk project maar als twee gescheiden sets met de dia’s van Reinhold Bogaard als bindende factor.
Jan Kees Helms heeft op het eerste festival ‘Waasland’ gespeeld, een werk dat handelt over de periode rond het overlijden van zijn ex-partner en moeder van zijn kinderen. Voor zijn nieuwe project ‘Triduum Deep’n’ is hij momenteel bezig met het maken van beeld- en geluidopnames in de omgeving van Diepenheim. De scheidslijn tussen muziek en beeldende kunst is dus niet een hele strikte.”
Toekomst
“Ik hoop dat het festival een succes wordt, zodat het een jaarlijks terugkerend iets mag worden. Ik heb geen grote ambities, maar het is leuk dat je in deze regio iets neer kunt zetten dat zich kan meten met grote steden. Het festival mag wel iets groter worden, maar het moet ook de huiskamersfeer behouden. Niet dat het van honderd naar tweehonderd naar driehonderd gaat en steeds door moet blijven groeien. Daar zit ik niet op te wachten. Dan zijn nog meer mensen afhankelijk van je. Nu is het nog te behappen en kan ik het grotendeels alleen organiseren, maar in de uitvoering ben ik natuurlijk wel afhankelijk van vrijwilligers. Zonder hen is het onmogelijk een festival als dit te organiseren.
Muzikale wensen heb ik ook nog wel, ook voor in de huiskamer. Chelsea Wolfe heb ik ooit gevraagd toen ze nog onbekend was. Dat zal er nu niet meer inzitten. Eerder noemde ik al Colin van Eeckhout, dat is ook een grote wens. Jim Thirlwell van Foetus is een idool, maar te hoog gegrepen ben ik bang. Ik sluit ook niet uit ooit iets met doom of sludge metal te gaan doen, wellicht een semi-alternatief festival. Voor de toekomst zijn Kodian Trio en ORE dingen die bijvoorbeeld goed in het concept H.A.N.S passen. Wie weet. Ik wil hiermee doorgaan zolang ik het leuk vind en mensen bereid zijn naar Goor of Diepenheim af te reizen.
En laten we dit jaar de huiskamerconcerten ook niet vergeten: op zaterdag 26 mei staat alweer het volgende concert in Goor op het programma. Aanvankelijk zou mijn eerste muzikale gast Dirk Serries weer komen optreden, maar dat gaat helaas niet door. Ik heb echter Veni Om (Otto Kokke, de helft van duo Dead Neanderthals) en Dotlights weten te strikken. Ik hoop jullie op 31 maart te mogen verwelkomen bij het tweede H.A.N.S Festival in Diepenheim of bij een van de komende livingroom shows in Goor.”
H.A.N.S II
Cultuurcentrum Herberg De Pol, Raadhuisstraat 8 Diepenheim
Aanvang: 13:30 uur
Entree: € 20 (voorverkoop), € 25 (kassa)
Harmonics And Nonadaptive Sounds website
Opduvel 