Ván, 2018
De muziek van het Bredase Faal breekt geen snelheidsrecords en dat doet hun muzikale output ook zeker niet. Na Abhorrence-Salvation (2008) en The Clouds Are Burning (2012) is het nieuwe album Desolate Grief pas de derde langspeler in het dertienjarige bestaan van het sextet, al verscheen in 2015 een split-ep met Eye Of Solitude. Het werktempo zou wat hoger kunnen liggen, maar misschien moeten we genoegen nemen met een album om de zoveel jaar van bands in een genre dat het niet moet hebben van vernieuwingsdrang.
Dat geldt ook voor Faal, dat geen nieuwe wegen verkent, niet experimenteert met andere instrumenten of vreemde genres en dat ook niet vrij is van het spelen van clichés. Maar wellicht ligt de kracht van de Brabanders juist daarin dat niet krampachtig wordt geprobeerd om een eigen draai aan het doom metalgenre te geven, maar dat juist getracht wordt om de reeds gebaande paden zo effectief mogelijk en dus zo goed mogelijk te betreden. Als dat het doel is, slaagt Faal zonder meer.
Want we hebben het allemaal wel eens eerder gehoord: de stemmige mineurakkoorden, de sfeervolle toetsen, de diep gruntende vocalist, de traag en zwaar voortbewegende ritmesectie en de epische aanpak. En toch: Faal weet met de overbekende kenmerken een verdomd mooi album in elkaar te draaien, een album dat per draaibeurt aan kracht wint en er emotioneel inhakt.
Dat laatste is belangrijk, want doom metal zonder het juiste gevoel mist iedere grondslag; dan resteert slechts een trage en oeverloze herhaling van riffs die nooit hun doel bereiken: het hart van de luisteraar. Faal slaagt daar wel in en daarvoor heeft de band uit Breda geen enkele toevoeging nodig. De basisingrediënten volstaan om de juiste melancholieke sfeer te treffen.
Desolate Grief opent met een piano-intro, bestaande uit een paar basale noten, simpel maar doeltreffend, waarna ‘Grief’ het zaakje opvallend vlot in gang trekt. Het stuk neigt enigszins naar death metal, niet in de laatste plaats door de diepe grunts van William Nijhof. Mooi is dat de song niet aan tempo wint, maar na ruim drie minuten juist trager wordt, zelfs tot aan funeral doom-tempo toe. De bijna tastbare desolate sfeer wordt veroorzaakt door een trage (en eerlijk is eerlijk: ook clichématige) doomriff en een paar noten van de tweede gitaar. De overgang naar een tempootje hoger, met een fraaie aanvullende rol voor de toetsen van Cátia, is een hoogtepunt op het album.
‘No Silence In Between’ klinkt aanvankelijk nog een stuk somberder dan ‘Grief’. Het tempo ligt laag, maar na vijfenhalve minuut wordt ineens een versnelling ingezet die zijn uitwerking niet mist. De wanhoop komt in beweging, maar al snel wordt duidelijk dat geen ontsnapping mogelijk is en valt de hoofdpersoon terug in trieste berusting: “You’ll find ways to live inside your grief / and in doing so, it will find it’s own right place.”
De muziek van Faal is beslist geen post-rock, maar bevat wel een paar post-rockelementen. Het intro van ‘Evoking Emotions’ is daar een goed voorbeeld van: de twee gitaren spelen een paar simpele lijnen. Maar waar menige post-rockband ervoor kiest dat thema uit te diepen en naar een climax toe te werken, gaat Faal er na dat intro vol in, uiteraard in traag tempo. En ook hier weet het zestal te raken: de combinatie van sombere gitaarlijnen, sfeervolle toetsen en diepe grunt is van een droefgeestige, ontroerende schoonheid. De versnelling doet de droefheid niet afnemen.
En dan is er nog afsluiter ‘The Horizon’. Tekstueel is sprake van hoop (“This is the point / Where I feel grief no longer”), maar met het muzikaal gebodene is dat in tegenspraak, want de woorden zijn gedrenkt in eenzelfde desolaat doom-bad dat ook de andere tracks kenmerkt, al klinken een paar heldere gitaartonen er bovenuit.
Faal is niet de meest heavy doom metalband en ook niet de meest agressieve. Dat is geen diskwalificatie. Integendeel, de band weet op uitstekende wijze te doseren en dat maakt het album zo prettig om naar te luisteren. De instrumenten zijn goed te onderscheiden, het gebruik van dubbele bas wordt niet overdreven en de gitaren staan niet te luid in de mix. Er is sprake van een afgewogen geheel dat de effectiviteit van de muziek ten goede komt. Faal doet verder niet ingewikkeld maar simpelweg waar het goed in is: doom metal spelen zonder overbodige opsmuk maar met maximale impact.
Opduvel 