Tombed Visions, 2017
Het Engelse label Tombed Visions Records brengt regelmatig cassettes (in luxe verpakking) op de markt, maar soms brengt men ook een cd-r uit. Dat is het geval met Holy, Holy van contrabassist Brandon Lopez, drummer Chris Corsano en pianist Sam Yulsman. Het is pas de eerste plaat met Lopez als bandleider, hoewel hij al lange tijd een veelgevraagd muzikant is en hij samenwerkte met onder meer Nate Wooley, William Parker, Peter Evans, Tyshawn Sorey, Weasel Walter, Ingrid Laubrock, Mette Rasmussen, Cactus Truck, John Dikeman en Daniel Carter.
De opsomming hierboven is ook bedoeld om aan te geven dat we Lopez moeten zoeken in de linkse, avant-gardistische en soms ook noisy hoek van het jazzspectrum. De bassist heeft een fysieke, robuuste stijl van spelen, maar hij voelt zich evenzeer thuis op aftastend experimenteel terrein. Drummer Corsano is een zeer veelzijdig drummer, altijd op zoek naar nieuwe muzikale vondsten, die overigens altijd in dienst van de muziek staan. Onlangs was zijn inventieve spel te bewonderen in het Bimhuis in Amsterdam, waar hij speelde in het kwartet van saxofonist Rodrigo Amado. Corsano speelt niet vaak met pianisten, dus de aanwezigheid van én de drummer én pianist Yulsman op Holy, Holy is een bijzonderheid.
Yulsman is in de vrije impro-wereldje wellicht wat minder bekend dan zijn twee companen, maar hij speelde al met onder andere Joe Morris, Bill Frisell, Tyshawn Sorey, Peter Evans en Art Lande. Yulsman is niet alleen in jazz en (vrije) impro actief, maar maakt ook modern klassieke muziek. Recent speelde hij nieuw werk van Kenji Sakai (‘Fanfare Towards The Dusk’) en Chris Pitsiokos (‘Working From Postcards is Good Enough If You Are Francis Picabia’).
Alle composities op Holy, Holy zijn van de hand van Lopez, maar het betreffen slechts thema’s, raamwerken waar het trio op eigengereide wijze mee aan de slag gaat. De muziek klinkt daardoor zeer vrij, bestaat voor het grootste gedeelte uit improvisaties, waarbij vooral het gezamenlijk improviseren grote indruk maakt. De titels van de drie stukken op het album betreffen de tijdsduur die elk van de werken in beslag neemt.
Lopez opent ‘15.43’ met een gestreken ruwe solo. Na drie minuten mengen Yulsman en Corsano zich in het gewoel. Lopez neemt iets gas terug. Yulsman wisselt clusters af met losse noten en Corsano produceert wrijvende klanken. Het stuk ontwikkelt zich niet langs rechte lijnen, maar is opgebouwd uit verschillende frasen waarin iedere muzikant zijn kunnen tentoonspreidt. Lopez soleert nog een keer, weer met gebruikmaking van zijn strijkstok, maar waar de eerste solo was gebouwd rond een paar zich herhalende gestreken noten, is de solo nu de opmaat tot een vurig gezamenlijk gespeeld gedeelte. Daarin komt de echte kracht van dit trio naar voren: al improviserend wordt een rommelig maar heerlijk vrij klinkend stuk muziek gemaakt. De snelle noten van Yulsman maken indruk. Hetzelfde geldt voor het zachte spel in de rustige passage die volgt. Corsano wrijft en tikt en Lopez speelt zijn ruwe noten nu fluisterzacht. Gevolg: een gedeelte met een enorme ingehouden spanning, die ergens tot ontlading moet komen. Dat gebeurt doordat de muzikanten het volume langzaam laten opkomen. Als vanzelf ontstaat een nieuw gedeelte, met veel ijle noten, dat op een andere manier spanning oproept. Yulsman eindigt het stuk met een levendige solo met een harde aanslag op het klavier.
‘21.21’ opent ook met Yulsman, nu met rustig spel. Lopez geeft onrustig tegengas met gestreken basspel. Corsano meldt zich iets later. Zo wordt toegewerkt naar een kakofonische fase, waarin elk van de muzikanten er vol voor gaat. Corsano en Lopez leggen een onregelmatig en snel ritmisch tapijt neer en Yulsman probeert de vaart te remmen door langzamer te spelen. Zodra hij ook het tempo opvoert, is er geen houden meer aan: schijnbaar onbestuurbaar stevent het muzikale voertuig af op… Ja, op wat eigenlijk? Er is geen afscheiding, geen muur om het trio een halt toe te roepen. Dat kunnen zij alleen zelf doen.
Waar ‘15.43’ uit een aantal frases bestond, is het nog langere ‘21.21’ meer een geheel. Het gezamenlijke spel staat voorop, al speelt ieder van de muzikanten zijn eigen eigenwijze spel. De muziek is levendig, vurig, en wordt gebracht vol inzet. Pas rond de negende minuut wordt het volume getemperd, legt Lopez een drone met zijn bas, speelt Yulsman spaarzame noten op de piano en wrijft Corsano over zijn snare en toms. Mooi is hoe Lopez vervolgens een weerbarstige tegenmelodie legt onder het spel van Yulsman. Corsano doorbreekt de ingehouden spanning met het in hoog tempo slaan op allerhande trommels. De andere twee muzikanten laten zich er niet door van de wijs brengen en blijven in het rustige stramien voortbewegen, waarin Lopez voor een langzaam maar gestage beweging zorgt. Corsano probeert het dan maar met spel om de cimbalen, maar ook dat heeft geen effect op Lopez en Yulsman. Wel zorgt het voor een aangename ontregeling. Uiteindelijk verlaat Yulsman de voorzichtige zone en wordt toegewerkt naar weer een climax waarin je als luisteraar alle hoeken van de kamer krijgt te zien.
Het laatste stuk, ‘8.05’, laat het trio in een wat luistervriendelijker bui horen. Het thema is duidelijk. Corsano is met zijn spel op bekkens en trommels een onrustige factor in de muziek, evenals de fanatiek plukkende Lopez. Yulsman speelt melodieus maar vaak a-ritmisch, tegen de richting van de twee andere muzikanten in. Dat levert een spannend contrast op. Ook hier weten de bandleden elkaar uit te dagen en wordt uiteindelijk krachtig gemusiceerd. Toch klinkt ‘8.05’ helderder dan de vorige twee stukken.
Holy, Holy is binnen het jazzidioom waarin Lopez, Corsano en Yulsan opereren een afwisselend album. Het trio vindt elkaar zowel in druk gekrioel en geraas als in ingehouden spel. Echt rustig is de muziek nooit, want altijd is minimaal één muzikant ontregelend in de weer. Hoewel ieder lid van het trio zijn eigen stempel drukt op de muziek, ligt de nadruk sterk op het samenspel. Daarin overtuigt het drietal het meest op deze heerlijk ongepolijste jazzplaat.
Opduvel 