Jeshimoth, 2017
Jute Gyte is het soloproject van de uit Missouri, Verenigde Staten, afkomstige Adam Kalmbach. Dat is een productief baasje, want van Jute Gyte verschenen sinds 2007 al zo’n vijfentwintig albums. Kalmbach laat zich moeilijk in een muzikaal hokje vangen maar gebruikt black metal, ambient en noise om zijn experimentele en avant-gardistische muziek vorm te geven. Daarbij heeft de Amerikaan lak aan westerse opvattingen van hoe muziek moet klinken. In de muziek van Jute Gyte horen we dus microtonaliteit; de wet van de hele en halve toonafstand geldt niet in de muziek van dit soloproject. Alle ingrediënten bij elkaar maken Jute Gyte tot een zeer prettig buitenbeentje in metalland.
Het is altijd te waarderen als een muzikant een originele invalshoek weet te vinden, maar levert het ook mooie muziek op? In het geval van Jute Gyte is het antwoord volmondig ‘ja’, al is het woord ‘mooi’ niet het eerste woord dat opkomt bij beluistering van het nieuwe album Oviri. Daarvoor maakt Kalmbach het de luisteraar toch te moeilijk. Enig doorzettingsvermogen is vereist, maar dan opent zich een wonderlijke muzikale wereld die volstrekt uniek is en die niet alleen bewondering oproept maar ook daadwerkelijk als ‘mooi’ kan worden betiteld.
Oviri duurt maar liefst vijfenzeventig minuten en in die tijd serveert Jute Gyte zes lange stukken die stuk voor stuk uit de voegen barsten van de muzikale ideeën. Zelfs in de rustige passages krijg je geen rust, want ook die nopen tot aandachtig en zorgvuldig luisteren, als je de muziek wilt doorgronden tenminste. Kalmbach gebruikt gitaren, bas en drums maar ook elektronica om zijn boodschap over te brengen. Die boodschap is boosaardig en intellectueel.
In opener ‘Democritus Laughing’ wordt de tolerantie van de luisteraar meteen getest. Gitaarlagen worden over elkaar gelegd en dat klinkt in westerse oren behoorlijk dissonant. De razendsnelle drums en maniakale zang maken dat we hier wel degelijk van doen hebben met black metal, maar de uitwerking is zo radicaal verschillend van ‘normale’ black metal dat elk verwachtingspatroon aan flarden wordt gereten. De intensiteit wordt ruw onderbroken door een plots opduikende soundscape, waarin vervreemdende percussie opduikt. Het zijn dit soort uitstapjes in combinatie met de heftige black metal die van Oviri zo’n luisterrijk en enerverend album maken. Als Kalmbach het genoeg vindt, wordt het brute black metalgeweld gewoon weer van stal gehaald.
Bij Jute Gyte is over iedere noot nagedacht. De muziek is dus ook volledig bedacht, maar dat stoort nergens. In ‘Mice Eating Gold’ en ‘Yarinareth, Yarinareth, Yarinareth’ vindt een gitaarexperiment plaats: de ene gitaar begint traag en versnelt zijn tempo terwijl de andere gitaar tegelijkertijd snel begint en zijn tempo vertraagt. Op het moment dat de twee gitaren elkaar ‘ontmoeten’, dat wil zeggen exact hetzelfde tempo spelen, voegt zich een derde gitaar erbij die dat tempo blijft spelen. Het hele proces staat op bandcamp uitgelegd. Het resultaat is magnifiek en op een extreme wijze betoverend.
Sowieso wordt op dit album regelmatig in verschillende tempi tegelijkertijd gespeeld. Het technisch kunnen is groot en de muziek buitengewoon. Naast black metal is in het gitaarspel ook de invloed van Glenn Branca te horen en in ‘The Norms That Author the Self Render the Self Substitutable’ lijkt zelfs de oude Trumans Water als invloed op te duiken. In dat gedeelte heeft de muziek iets nonchalants, wat de soms machinaal aandoende muziek een menselijke gedaante bezorgt, al gaat het ook hier om een enorme bak herrie.
Oviri is lang en uiterst intens. Beluistering ervan is een arbeidsintensieve bezigheid voor de oren; achterover leunen is er niet bij en het duurt even voor je oren gewend zijn aan het bombardement van klanken. Het album biedt echter een keur aan originele vondsten, muzikale perspectieven en gekte. Gebroken ritmes, jengelende gitaren, spannende geluidslandschappen, atonaliteit, vervormde stemmen en weirde elektronica: je vindt het allemaal op deze plaat. Stijlvast is het niet, dus black metal-puristen zal het een doorn in het oog zijn, maar Opduvel heeft in lange tijd niet zo’n heerlijk over de top en compleet gestoord metal-album gehoord.
Opduvel 