Hubro, 2017
Van het in Noorwegen gevestigde label Hubro blijven interessante releases verschijnen, waaruit blijkt dat het in dat land wel goed zit als het om experimentele muziek gaat. Ook het nieuwe album van Phonophani, genaamd Animal Imagination, getuigt van gevoel voor kwaliteit en liefde voor het elektronische experiment. De muziek van het eenmansproject is lastig te omschrijven en de luisterervaring een strikt persoonlijke. Hieronder toch een poging tot duiding, want het album is veel te bijzonder om onbesproken te laten.
De elektronica-muzikant Espen Sommer Eide maakt al muziek onder de noemer Phonophani sinds 1998. Er zit steeds een aantal jaren tussen de releases en de tijdsspanne die verstreken is sinds het vorige album Kreken bedraagt maar liefst zeven jaar. In de tussentijd verscheen nog wel een track op cassette (Epsilon, 2015) en werkte Eide in duoverband met vocaliste Mari Kvien Brunvoll op Weathering, een mini-album, verschenen in 2015 onder de noemer Kvien & Sommer.
Eide maakt sinds 1997 deel uit van Alog, een duo dat hij vormt met Dag-Age Haugen en waarvan tot nu toe eveneens vijf albums zijn verschenen, meestal in jaren dat Phonophani niet aan het platenfront actief was. De laatste release, Unemployed, dateert alweer uit 2011. Daarnaast heeft Eide zich de laatste jaren bezig gehouden met geluid als kunst, onder andere door het maken van geluidsinstallaties die te bewonderen waren in musea. Nu is hij dus terug als Phonophani en dat is een welkome terugkeer, want Animal Imagination is een rijk album vol experimentele, spitsvondige en sfeervolle elektronische muziek.
Eide maakt voor zijn sonische experimenten gebruik van elektronica, omgevingsgeluiden en glitches. De gevonden en gecreëerde geluiden worden gecombineerd tot composities. Dat laatste woord moet wel met een korreltje zout genomen worden als het gaat om dit album. Op de elf tracks lijkt geen sprake van een vooropgezet plan, een van tevoren bedachte structuur of precies uitgedokterde klanken. Het komt zoals het komt en als het goed is, mag het blijven. Zo lijkt het, want tegelijkertijd is allerminst sprake van een aaneenschakeling van toevalligheden.
Bijzonder is dat Phonophani geen met emotie geladen muziek maakt, maar desondanks weet te raken. Het is niet de makkelijkste kost die de Noor de luisteraar voorschotelt maar naarmate het aantal draaibeurten toeneemt, wordt steeds meer de pracht van de muziek geopenbaard. Soms is het puur de combinatie van klanken die een betoverend effect heeft, zoals in opener ‘Life’s White Machine’, dat geen vast ritme heeft maar waarin de verschillende geluiden – met veel glitches – toch een kronkelig ritmisch patroon vormen. Tegen het einde is een melodie waarneembaar.
Op dit album kan het ook zomaar zijn dat de muziek je direct bij de kladden grijpt om niet meer los te laten. Het techno-achtige ‘Deep Learning’ heeft dat effect door de lange klanken in combinatie met de ongelijke ritmiek. Het stuk heeft een repeterend patroon, maar het verschuift steeds een beetje, waardoor je regelmatig op het verkeerde been wordt gezet. Op ‘Sunrise at Bear Island’ gaan een dromerige bas en een grote hoeveelheid druktemakende klanken hand in hand. Mari Kvien Brunvoll komt ook nog even meedoen met woordloze zang op ‘Untime Me’, het enige nummer met vocalen.
Het gaat pas echt duizelen bij de ruim tien minuten durende titeltrack. Het is onbegonnen werk om alle voorbijkomende klanken en motieven te duiden. Dit is klankenwaanzin, maar prachtig is het ook. Het ronduit schitterende ‘End of All Things III’ is het tweede boven de tien minuten klokkende stuk, maar de muzikale aanpak is totaal verschillend van het titelstuk. Phonophani geeft de elektronische klanken nu een constante dreiging mee. Die klanken houden de luisteraar gevangen en creëren welhaast een claustrofobisch gevoel. Maar het is meer dan dat, want tegelijkertijd treedt je binnen in een onbekende (maar bedreigde) wereld die zo mooi is dat je er eeuwig in wilt blijven.
Animal Imagination is ondanks de ogenschijnlijk losse aanpak verre van structuurloos. Ieder stuk op het album heeft zijn eigen kenmerken, zijn eigen sfeer en zijn eigen timbre. Waar elektronische muziek nog wel eens abstract, klinisch en afstandelijk kan klinken, weet Phonophani door de enorme muzikale rijkdom die hij tentoonspreidt de muziek ver boven die kwalificaties uit te tillen en echte emotie over te brengen. Animal Imagination is een album met magische geluidskunst.
Opduvel 