Consouling Sounds, 2017
IIVII is het muzikale vehikel van Josh Graham. Hij was lid van Battle of Mice, Blood & Time, The (Fallen) Black Deer en Red Sparowes en hij maakt nog steeds deel uit van A Storm Of Light. Bekender is hij wellicht als de man die verantwoordelijk is voor de visuals van Neurosis en (recenter) Soundgarden. Ook Mastodon, Jesu, The Dillinger Escape Plan en ISIS maakten gebruik van de diensten van de man uit Denver.
De meeste hiervoor genoemde bands en projecten opereren of opereerden in stevige muziekgenres als post-rock, post-metal en (atmosferische) sludge metal. In 2015 verscheen het album Colony van IIVII, het soloproject van Graham. Daarop toont de Amerikaan zijn voorliefde voor ambient, gecombineerd met zijn fascinatie voor science fiction-films. Space ambient wordt de muziek wel genoemd, maar zelf houdt hij het op ambient-fiction.
Inmiddels is het tijd voor het tweede werkstuk van Graham onder de naam IIVII, getiteld Invasion. Is er veel veranderd sinds Colony? Dat niet – we horen nog steeds veel analoge synths – maar het nieuwe album lijkt het verhaal dat met de voorganger is gestart te vervolgen en daardoor is van een herhalingsoefening absoluut geen sprake. Wel horen we opnieuw sferische nummers met louter elektronische klanken, zorgvuldig geconstrueerde muziek waarin het science fiction-element geloofwaardig wordt verklankt.
Waar Colony zich afspeelt buiten de aarde en duister klinkt, klinkt Invasion veel dichterbij en iets lichter, maar niet minder dreigend. De invasie voltrekt zich gedurende het album. Ze zijn onder ons, de aliens, op zoek naar een nieuwe leefwereld. IIVII vertaalt dat naar negen instrumentale stukken die als vanzelf beelden oproepen van een buitenaardse machtsovername. Voor wie liever de beelden erbij heeft: het artwork geeft een idee, evenals de drie videos (van de hand van Graham) die inmiddels op YouTube zijn te vinden.
Muzikaal creëert IIVII landschappen, bewegend, alsof er overheen en tussendoor gevlogen wordt. De ambient is niet statisch, wordt voorzien van percussieve elementen die de atmosferische klanken een richting uit duwen. Opvallend zijn de diepe basklanken, die het unheimische gevoel van een ophanden zijnde catastrofe versterken. Helemaal abstract is de muziek ook niet, her en der duiken (flarden van) melodieën op. En al klinkt de muziek dichtbij, tegelijkertijd scheppen de vervreemdende elektronische klanken ook afstand. De aliens mogen dan onder ons zijn, ze begrijpen is uitgesloten.
IIVII speelt met dynamiek, maar op fijnzinnige wijze. Nergens verzandt de muziek in holle bombast of in minutenlange drones. Prachtig en beangstigend tegelijk is ‘Hidden Inside’; de spanning en beklemming zijn voelbaar, alsof je vanuit je schuilplaats de opmars van de vreemde wezens gadeslaat. Het stuk heeft de video helemaal niet nodig. ‘No More Enemies’ roept post-rocksferen op; het zou niet misstaan op de laatste Mogwai.
Er is ook hoop. In ‘Painless’ lijkt het te gaan komen tot een wankel bestand. Met een tweeluik wordt die hoop echter de grond ingeboord, in ‘We Live’ in een langzame tred met ijle synthklanken en dreigende bastonen en in het onlosmakelijk eraan vastzittende ‘You Die’ met nog steeds dreigende bastonen gecombineerd met aan strijkinstrumenten refererende klanken, klokkenspel en donkere ritmiek van het slagwerk. Het album besluit op post-rockachtige wijze met het orkestrale ‘Sanctuary’.
Het muzikale verhaal komt tot een einde, althans voor nu. Invasion sleept je mee, zit boordevol muzikale details, kleine finesses die bijdragen aan de algehele sfeer. Die sfeer is onwerelds, bevreemdend. Onheilspellend ook, maar soms ook gelaten. De vraag is of IIVII de thematiek in de toekomst nog verder weet uit te diepen, al is science fiction een onuitputtelijke bron van inspiratie voor schrijvers en filmmakers. Wellicht geldt dat ook voor muzikanten als Josh Graham.
Opduvel 