Saxofonist Colin Webster, wonend in Londen, is in de Britse vrije improvisatiemuziek niet meer weg te denken, zeker niet als het om de ruwe, ongepolijste variant gaat waarbij het maken van noise niet geschuwd wordt. Websters saxspel is nooit gemakzuchtig, lijkt te getuigen van een onrustige geest en weet altijd te verrassen. Daarnaast runt de Engelsman zijn eigen Raw Tonk Records, dat dit jaar zijn vijfjarig bestaan viert en waarvan inmiddels drieëntwintig releases zijn verschenen. Opduvel sprak met Webster vlak voor een concert in De Pletterij in Haarlem, allereerst over zijn platenlabel.
Raw Tonk
“De reden om het label te starten was een praktische. Ik had opnamen gemaakt samen met drummer Mark Holub en we wilden dat uitbrengen. We vroegen verschillende labels, maar het zou een lange tijd duren voordat zij de opnamen konden uitbrengen. Ik wilde niet wachten en kwam met het idee om mijn eigen label te starten.
Dat label dat ben ik alleen, zonder hulp van anderen. Het is erg lo-fi, ik verkoop alleen online en natuurlijk wordt ook bij optredens verkocht als bands op tour zijn. De meeste bands die op het label zitten spelen veel en verkopen dan ook merchandise. De overheadkosten van het label zijn erg laag, waardoor geen grote verkoopaantallen nodig zijn voordat het breakevenpoint is bereikt. Met de verkoopopbrengst kan ik weer volgende uitgaven financieren.
Raw Tonk brengt alleen geïmproviseerde muziek uit. Soms word ik benaderd door bands met de vraag om hun gecomponeerde muziek uit te brengen, of op riffs gebaseerde muziek, maar ik accepteer alleen geïmproviseerde muziek. Bijna alle muziek op het label is volledig geïmproviseerd, alleen bij Saxoctopus en en Ripsaw Catfish zijn kleine gedeelten gecomponeerd. Ripaw Catfish heeft gecomponeerde elementen die beide muzikanten kennen, maar tijdens optredens weten ze niet van tevoren of een van de twee die stukjes gaat spelen en soms gebeurt dat dus niet.
Bij twee derde van de releases op Raw Tonk ben ik zelf betrokken. Mijn muziek verschijnt echter ook op andere labels. Hoe ik tot een beslissing kom, weet ik eigenlijk niet. Soms wordt ik gevraagd door een muzikant, of een label benadert me rechtstreeks, en soms betreft het een project waarbij ik een ander label prefereer. Er zijn genoeg mensen die Raw Tonk inmiddels kennen, maar alleen die mensen zorgen niet voor expansie. David Birchall en Dirk Serries hebben ook een eigen label. We praten daar wel over. Het is veel werk om muziek uit te brengen.
Raw Tonk heeft mij meer gebracht dan ik had verwacht; het is een eigen leven gaan leiden. Aanvankelijk moest ik nog veel pushen om de muziek aan de man te brengen, maar inmiddels is er een behoorlijke support en een aardig fundament van artiesten op het label die met de verkoop helpen en ondersteunen. Meestal betreft de oplage honderd stuks, soms iets meer, soms iets minder. Digitaal is de muziek altijd verkrijgbaar. Ik had aanvankelijk het idee om het zo te doen als het Tzadik-label van John Zorn, om nooit iets out of print te laten gaan. Ik verkoop over de hele wereld, maar opvallend veel in de Verenigde Staten, wat interessant is want ik heb daar nooit getourd en de andere muzikanten op het label evenmin. Toch bestaat juist daar behoorlijk veel interesse, maar natuurlijk ook in Groot-Brittannië en in heel Europa.
Het artwork van de uitgaven verzorg ik zelf, waarbij ik steeds dezelfde methode, dezelfde linoprint, gebruik. Daardoor hebben de hoesjes altijd hetzelfde uiterlijk, al is het design steeds verschillend. Veel tekst gebruik ik niet, dat is moeilijk om erin te snijden. Er zijn een paar releases waar de band een bepaalde kunstenaar het ontwerp wilde laten doen en dat is toegestaan, maar tegenwoordig wordt regelmatig gevraagd “kun je zorgen voor degene die dat gewoonlijk doet?”, niet wetende dat ik dat ben.”
Geen solist
In Websters solo’s lijken de ideeën elkaar in snel tempo op te volgen, wat bijvoorbeeld tot uiting komt in de twaalf minuten durende solo voor tenorsax op Gravity Lacks, een duoplaat met gitarist David Birchall. De saxofonist blijkt echter allerminst een liefhebber van solistisch spel.
“Ik vind solo spelen het moeilijkst om te doen. Het is ook lastig om de tijd van spelen in te schatten. De eerste keer dat ik een soloconcert deed, was de bedoeling dat ik ongeveer een half uur zou spelen. Ik kwam op, speelde, had allemaal ideeën die ik gebruikte, en op een gegeven moment dacht ik: ik ben al zo lang bezig, ik kan beter stoppen. De mensen klapten en ik verliet het podium. De organisator van het concert kwam naar me toe, bleek ik slechts tien minuten te hebben gespeeld! Als je solo speelt, is je geest ergens anders. Je hebt geen idee van het verstrijken van tijd. Je hebt ook niets om op te reageren, geen ander instrument waarmee je de interactie aangaat, niet het toevalselement. Je gaat door het hele proces in je eentje. Ik houd niet van solo spelen, ik doe dat ook niet vaak. Ik heb maar vijf of zes soloconcerten gedaan. De kans dat ik een soloplaat zal uitbrengen is heel klein.
Het gaat om geven en responderen. Je voelt elkaar aan, dat geldt voor iedereen met wie ik gespeeld heb en dat is ook de reden dat ik met hen speel. Je komt steeds bij die muzikanten terug. De Manchester-scene is voor mij heel speciaal. David Birchall, Andrew Cheetham, Otto Willberg: ik kende ze wel voordat ik met ze speelde, maar had ze nog niet eerder ontmoet. Ik werd uitgenodigd voor een festival in Manchester om met hen te spelen en vanaf toen is het blijven voortduren. Met de Spaanse muzikanten Marco Serrato, Borja Díaz en Ricardo Tejero is dat vergelijkbaar. Er zijn geen echte verschillen tussen spelen met de Spanjaarden en met de Engelsen, de energie is vergelijkbaar.”
Geen ECM
Kenmerk van de muziek van Colin Webster, in welke setting dan ook, is dat die direct en ruw klinkt. Er lijkt niet of nauwelijks aan de muziek te worden geschaafd.
“De muziek die ik maak is rauw; het is geen ECM. Het is niet bedoeld om glad te zijn; het moet zo goed mogelijk klinken, maar niet gepolijst. Het noise-element heeft zich ontwikkeld in de laatste paar jaar. Ik heb met vele muziekstijlen kennisgemaakt, maar zeker nadat ik ben verhuisd naar Londen hoorde ik meer experimentele freejazz, vrije impro en noise. Ik was altijd al geïnteresseerd in rockmuziek en mainstream jazz. Dat speelde ik ook.
Nu speel ik rock met Sex Swing, dat is een erg zware, psychedelische, rockdrone-achtige manier van muziek maken. Het is heavy en repetitief, gebaseerd op riffs maar de structuren zijn behoorlijk geïmproviseerd, erg los en erg noisy. Of een album nu op lp of cd uitkomt: belangrijk is dat de muziek goed is gemastered. Bij Sex Swing is dat erg goed gedaan; de plaat klinkt geweldig.”
Tenor-, bariton- of altsax
“Van origine ben ik tenorsaxspeler. Dat heb ik een lange tijd gedaan, totdat ik een baritonsax kocht. Ik heb beide instrumenten een tijd bespeeld. Anderhalf jaar geleden heb ik een alt gekocht en daar speel ik nu meer op. Tenor heb ik al bijna een jaar niet meer gespeeld, het is nu alleen bariton en alt. De alt is kleiner en reageert sneller, waardoor je sneller kunt spelen, maar wat ik speel is de muzikale taal die ik altijd gebruik. Er zijn wel dingen die je op de bariton kunt doen die niet op de andere instrumenten mogelijk zijn, zoals het blazen van boventonen en het lage bereik. Welk instrument ik kies hangt af van wat ik wil bereiken. Wat ook wel meespeelt is dat het reizen met een altsax makkelijker is.”
Verschillende projecten
In tegenstelling tot de meeste andere uitgaven op Raw Tonk waarbij Webster betrokken is, heeft Kodian Trio een naam.
“We wilden dat het een band zou zijn, met een bandnaam, een eigen identiteit. Wij bewegen ons allemaal in andere muzikale cirkels, spelen met allerlei soorten muzikanten. We wilden ons meer focussen op het trio als eenheid.”
De grote reikwijdte van het saxspel van Webster komt goed tot uiting als je Prime van Dead Neanderthals, met Webster op baritonsax, vergelijkt met Oval van Webster en Graham Dunning. De ene een toonbeeld van brute kracht, de andere juist getuigend van muzikaal minimalisme.
“Het spelen van Prime was een erg fysieke bedoeling. Het idee was om gewoon veertig minuten lang volle bak te gaan. Met name op de B-kant van Oval wilden we het esthetisch aanpakken, een idee volhouden, gebruik makend van slechts het kraken en ruisen van onze instrumenten. Dat was het oorspronkelijke idee. Graham gebruikt die elementen die normaliter eruit geknipt worden juist als het hoofdbestanddeel van zijn sound. Ik gebruik dat soort elementen ook.”
Opvallend is dat Firehouse Tapes van Webster en drummer Andrew Lisle op cassette is uitgebracht, terwijl de andere uitgaven op Raw Tonk op cd zijn verschenen. Dat blijkt een duidelijke reden te hebben.
“Firehouse Tapes is op cassette uitgebracht omdat het ook op cassette is opgenomen, op een oude taperecorder met twee tracks, die ik voor acht pond kocht op een vlooienmarkt. Ik heb daar gevraagd of het ding nog werkte en kreeg te horen dat dat in 1976 nog wel zo was. Andrew en ik namen de muziek rechtstreeks op op die recorder. Dat ding werkte erg goed, vooral voor de drums, het comprimeerde het geluid op een eigen wijze. Ik vond het belachelijk om die opnames op cd uit te gaan brengen. We namen het op op cassette, het werd vervolgens digitaal gemastered en weer op cassette uitgebracht. Dat is natuurlijk ook idioot, maar dat vond ik minder ridicuul dan het uitbrengen op cd.”
Toekomst
Er komt voorlopig nog geen einde aan de stroom uitgaven van Colin Webster en hij ziet de toekomst van de vrije impro niet somber in.
“Vandaag verschijnt een cassette van David Birchall, Rogier Smal en ikzelf. Volgende maand verschijnt een plaat van mij en Andrew Lisle op het Nederlandse Norwegianism Records.
Wat betreft Raw Tonk: ik had het idee om wat minder uitgaven per jaar te doen, maar daar komt vooralsnog weinig van terecht. Op het label verschijnt volgende maand een cd van Well Hung Game, een duo, baritonsax en elektronica, uit Londen. Daarna zal een tape verschijnen van Kodian Trio, met live-opnames van concerten die vorig jaar gegeven zijn in De Pletterij in Haarlem en Volt in Sittard. Later in het jaar staat een cd-release gepland van Dirk Serries en drummer George Hadow. Verder heb ik plannen om e-zines over muziek uit te brengen, wellicht iets met alleen het artwork te doen, en aan het eind van het jaar hoop ik een vinyl-uitgave te presenteren. Dat is echter wel duurder om uit te brengen.
Ik denk niet dat de belangstelling voor vrije improvisatie kleiner wordt. Dat kan zo lijken omdat podia sluiten. Het is ook moeilijk om ruimte te vinden in de steden, maar er zijn altijd weer mensen die op een nieuwe plek starten. Er zullen altijd mensen zijn die geïnteresseerd zijn en luisteren naar deze muziek. Ik ondervind in ieder geval geen problemen met het vinden van plaatsen om te spelen, dat lukt altijd wel.”
Opduvel 