Theater Het Hof, Arnhem
Dinsdag 13 december 2016
Theater Het Hof is een tot theater omgebouwde gymzaal in Arnhem, waar onder leiding van Joop van der Linden veel toneelvoorstellingen worden vertoond. Stichting Jazz In Arnhem organiseert er echter ook maandelijks concerten en vanavond staat het LAMA Trio op het programma, bijgestaan door (bas)klarinettist Joachim Badenhorst. Het is het eerste concert in een korte Nederlandse tour van dit gezelschap.
LAMA bestaat uit de Portugese bassist Gonçalo Almeida, de eveneens Portugese trompettiste Susana Santos Silva en de Canadese drummer Greg Smith. Op het debuutalbum Oneiros uit 2011 musiceerde het trio het nog alleen, maar op opvolger Lamaçal kregen zij gezelschap van de Amerikaanse saxofonist/klarinettist Chris Speed. Vorig jaar verscheen de derde plaat, The Elephant’s Journey, en daarop wordt het trio aangevuld met Joachim Badenhorst.
Almeida kennen we van het punk/freejazz/metal/noise-trio Albatre, dat drie maanden geleden nog een zeer luid concert gaf in het Nijmeegse Extrapool en waarin de Portugees elektrische bas speelt. De muziek van Albatre vormt een groot contrast met die van het LAMA Trio. Niet alleen bespeelt Almeida in het laatste trio contrabas, maar ook is daarin op geen enkele wijze een hang naar het maken van een portie lawaai te bespeuren. Santos Silva speelt onder andere met Kaja Draksler en Torbjörn Zetterberg en zij heeft daarnaast haar eigen ensembles Impermanence en Life And Other Transient Storms.
Smith verhuisde in 1997 naar Nederland. Hij is niet alleen in de jazzscene actief, maar houdt zich ook bezig met Afrikaanse muziek, R&B en hiphop. Gastspeler Badenhorst speelde onder andere met Thomas Heberer, John Butcher en Han Bennink en maakt(e) deel uit van Mogil, International Trio, Baloni en Carate Urio Orchestra.
Dat avant-gardistische trekjes en speelse experimenteerdrift geenszins ten koste hoeven te gaan van toegankelijkheid, wordt vanavond bewezen door LAMA + Badenhorst. Vanuit gecomponeerde stukken wordt op beheerste wijze muzikale vrijheid gezocht. In twee sets geven de muzikanten ieder een staalkaart van hun kunnen, maar het is vooral het samenspel tussen de vier muzikanten dat indruk maakt. Het geluid van de akoestische instrumenten wordt zo nu en dan verrijkt met elektronica.
Daarmee begint het concert ook: Almeida bespeelt een klein keyboard en Smith maakt geluiden vanachter zijn laptop. De blazers blazen wat lucht, zonder een noemenswaardige toon te produceren. Het is de opmaat tot ‘Metamorphoses’, de lange opener waarin inderdaad de vele gedaanten van het viertal worden getoond. Almeida speelt een melodieuze bassolo en Smith bespeelt zachtjes zijn bekkens en trommels terwijl hij onderwijl een microfoon in de buurt houdt, waardoor een echoënd effect ontstaat. Santos Silva onderscheidt zich vervolgens met een trompetsolo waarin zij ook haar stem gebruikt. Een korte bassolo leidt vervolgens een door Almeida en beide blazers unisono gespeeld gedeelte in, wat weer overgaat in een recht getimed stuk met trompetsolo.
Santos Silva’s trompetspel is lyrisch, gecontroleerd en dermate kleurrijk dat het spelen van harde noten niet nodig is. Zij schuwt echter experimenteler klanken niet, zoals het produceren van sputterende geluiden, al dan niet samen met Badenhorst. In ‘Dark Corners’ spelen trompettiste en (nu) basklarinettist om beurten en vervolgens door elkaar heen en in alle stukken valt op hoe mooi hun spel bij elkaar kleurt. In het laatste stuk voor de pauze speelt Almeida een melodie op zijn keyboard, vergezeld door beide blazers.
Na de pauze speelt het viertal muzikanten aanvankelijk wat jazzier en wordt in het eerste stuk een soort ‘walking jazz’-ritme gevonden. Op het eind van dit stuk gaat het tempo omhoog, waarna de blazers alleen overblijven. ‘The Process’ (inderdaad, naar Kafka) is wat robuuster. Smith mept op de randen van de trommels. Vervolgens speelt Almeida een prachtig gevarieerde bassolo met veel hoge noten, begeleid door een loop en overgaand in ‘Moby Dick’, een langzaam en gedragen stuk waarin de perfecte balans tussen de vier instrumenten nogmaals goed naar voren komt. De laatste solo van de avond is van Badenhorst, die met een achteloze, van elk machismo gespeende houding een adembenemend mooie, doorlopende klarinetsolo speelt, onder andere gebruikmakend van de circular breathing-techniek.
LAMA weet vanavond in Theater Het Hof een schitterend staaltje beheerste jazz te brengen waarin toch enige stekeligheden zitten verstopt. Het smaakvolle gebruik van elektronica, het fraaie samenspel en vindingrijke solo’s zorgen voor een grandioos concert van een stel pure muzikanten dat het op geen enkele wijze moet hebben van effectbejag maar puur muzikaal indruk maakt.
Opduvel 