Cul de Sac, Paradox, Extase en Little Devil, Tilburg
Zaterdag 10 december 2016
Het Incubate Festival beleeft zijn decembereditie en dat betekent twee dagen boordevol ‘cutting edge’-muziek op verschillende locaties in Tilburg. Zoals ook bij eerdere edities is het maken van keuzes vooraf erg moeilijk; het aantal interessante acts is zo groot dat onvermijdelijk een aantal veelbelovende bands moet worden overgeslagen. Opduvel betreurt op de eerste dag het missen van Nefast, Ohhms, Oathbreaker, Cocaine Piss, Wife, Cheena en Okkultokrati.
In Cul de Sac start het trio Kanipchen-Fit het programma.Daarin vinden we de Friese oud-LUL en -Solbakken frontman MP Holwerda en zijn Amerikaanse echtgenote Gloria Holwerda-Williams. Met slechts gitaar, drums en zang weet het drietal een aparte mix van garagerock, punk en soul te creëren die in het kleine zaaltje goed tot zijn recht komt. De rauwe energie van de muziek wordt versterkt door de uitbundige podiumact van Holwerda-Williams, die op geheel eigen wijze helemaal opgaat in de muziek. Kanipchen-Fit is daarmee niet alleen een fijne band om naar te luisteren, maar ook om te aanschouwen. Het songmateriaal is van een constant niveau, ook wanneer het tempo even naar beneden wordt geschroefd. Een goed begin van het mooiste festival van Nederland.
Janneke van der Putten start voor een goed gevuld Paradox, maar gaandeweg de set besluiten steeds meer mensen te vertrekken. Nu maakt de vanuit Rotterdam opererende artieste het de toehoorders ook niet makkelijk. Haar elektronische muziek met ambient-structuren gaat vergezeld van dromerige vocalen. Op papier lijkt dat een combinatie die redelijk makkelijk wegluistert, maar bij Van der Putten schuren muziek en vocalen juist, en dat zonder dat van een rauw randje sprake is. Kennelijk kan niet iedereen het waarderen, maar de muziek heeft iets ongrijpbaars en dat maakt het toch aantrekkelijk om naar te luisteren voor wie het geduld kan opbrengen.
Op naar Extase voor Fanny Kaplan, een trio bestaande uit drie jonge Russische meiden die de jaren tachtig niet bewust kunnen hebben meegemaakt maar daar wel inspiratie uit putten. Met bas, synths en drums wordt een combinatie van no wave en post-punk neergelegd met avant-gardistische trekjes. Met name het prominent in de mix aanwezige basgeluid zorgt voor een aangenaam jaren tachtig-gevoel, maar de invulling die de synths aan de muziek geven zorgt toch voor wat meer eigentijdse klanken. Het liedje blijft centraal staan; de meeste klokken zelfs onder de drie minuten. Een video van het drietal wordt tijdens het optreden gespeeld op de (kleine) tv-schermen aan de zijkant van het podium, maar die trekt nauwelijks de aandacht; het gebeuren op het podium des te meer, want Fanny Kaplan overtuigt muzikaal volledig.
De Oostenrijkse violiste Mia Zabelka treedt solo op in Paradox. Wie denkt naar ‘normale’ vioolklanken te gaan luisteren, vergist zich deerlijk. Zabelka bespeelt een elektrische viool en is niet vies van het maken van een potje lawaai. Daarvoor maakt zij gebruik van een tafel vol elektronische effecten. Nadat de Oostenrijkse aanvankelijk haar instrument al strijkend bespeelt, gaat zij later over tot het bespelen van haar instrument als ware het een elektrische gitaar, inclusief gebruikmaking van feedback. De violiste is daarbij als een echte rocker constant in beweging. Tegen het einde van de performance, die een klein half uur in beslag neemt, bespeelt Zabelka de viool met twee strijkstokken, waarvan er een zowat aan gort wordt gespeeld. De noisy muziek gaat erin als koek en boeit van begin tot eind.
In V39 mag het Belgische Cocaine Piss het programma samenstellen, waarvan Opduvel slechts één act meepikt. Het vijftal Yokocola maakt volgens zijn bio ‘punk on acid, proto punk, psychedelic, industrial, experimental rock, kraut-rock’. Die elementen zijn met wat speurwerk allemaal terug te horen in de muziek van de Rotterdammers. In gitariste/zangeres Sid Idiopath heeft de band een sterke frontvrouw in huis die vooral door haar vocalen de muziek naar een hoger plan tilt. Zodra het tempo wat zakt, verslapt de aandacht wel enigszins. De zaal wordt gaandeweg het optreden ook leger en dat is iets wat de band weer niet verdient want er is al met al niet veel mis met de gedegen rockshow met een lekker psychedelisch en rafelig (post-)punkrandje. Check debuutalbum Cellarsounds, waarop gelukkig geen scherpe randjes van de muziek zijn afgevijld.
Het doom metalduo Exo(7) staat geprogrammeerd tegelijkertijd met Oathbreaker en dat betekent dat de Finnen in een akelig leeg Little Devil moeten spelen. Slechts circa vijftien mensen nemen de moeite om de trage, basic doom aan te horen. Te aanschouwen valt er niet veel. Het tweetal staat in blauw licht en bassist Scumuli staat grote delen van het concert met zijn rug naar de mensen toe. De muziek is traag, repeterend en behelst niet veel meer dan een paar basic riffs die op de zwaar vervormde bas worden gespeeld. Exo(7) slaagt er wel in een soort trance op te wekken, vooral instrumentaal. De zang is overbodig en mag wat Opduvel betreft achterwege blijven. Voor het overige: Doom met een hoofdletter D. En, vooruit, een beetje sludge. Niets mis mee.
Terug naar Paradox, waar de tafels en stoelen aan de kant zijn geschoven voor MNHM. Opduvel zag die band al twee keer eerder dit jaar, in Luxor Live in Arnhem, als voorprogramma van Raketkanon en tijdens Donnerwetter Day. Wat daar nu nog over te zeggen? Nou, dat de band keiharde noiserock speelt bijvoorbeeld, strak, op het mathematische af en vooral ritmisch ijzersterk. En dat MNHM wellicht wel de vetste show van het hele weekend neerzet. Vanaf de eerste noot ontploft de band op het podium en wordt het publiek murw gebeukt met de ene na de andere muzikale kopstoot. Een belangrijke rol is weggelegd voor de baritonsax van Otto Kokke, die bijdraagt aan de totaalsound en niet soleert. Een gedeelte van het publiek gaat volledig uit zijn dak, opgezweept door de energieke muziek. Wat een dijk van een concert! Het wordt tijd voor die nieuwe plaat.
In tegenstelling tot Exo(7) mag het Amerikaanse Oozing Wound wel voor een vol Little Devil spelen. Wellicht dat de metalstijl van het trio wat meer aanspreekt, hoewel de band allerminst stijlvast is. En dat is een pluspunt. Snelle thrash metal wordt gelardeerd met invloeden uit doom, sludge en noiserock en dat maakt Oozing Wound een aangenaam buitenbeentje. De laatste plaat van de band, Whatever Forever, is ijzersterk en live overtuigt het drietal evenzeer. De muzikanten zijn technisch begaafd, spelen desondanks lekker thrashy, en hebben een gezond gevoel voor humor. Bovendien staat speelplezier zichtbaar voorop. Vanavond is de laatste show in de Europese tour van de band, maar van vermoeidheidsverschijnselen blijkt niets. Erg goed optreden van een van de beste metalbands van dit moment.
Als laatste wordt Paradox nog een keer aangedaan voor Sum, dat bij binnenkomst net begonnen is. Maar waar, wat en wie is Sum eigenlijk? Op het in het donker gehulde podium staan slechts een barton en barkrukken waarop een paar mensen uit het publiek hebben plaatsgenomen. Aan de overkant van het podium op een kleine verhoging zitten wat mensen achter een laptop verscholen. Zij blijken de klanken te produceren die je zittend of staand in de zaal rondom je waarneemt. Het zijn elektronische geluiden, die onvoorspelbaar en ongrijpbaar zijn en daardoor fascineren. Een enkele keer is een voorzichtige beat waarneembaar, of eigenlijk meer een puls. De set van Sum is ook een oefening in geduld. Geduld en ongeduld gaan samen: het is mooi om te zien hoe mensen in het publiek met de ogen dicht zichtbaar genietend de klankenpracht ondergaan, terwijl anderen ongemakkelijk heen en weer schuiven. Sommigen houden het snel voor gezien, anderen houden het langer vol. Je mond houden is voor sommigen ook lastig. De waarneming van de gebeurtenissen in de zaal maakt, of het zo bedoeld is of niet, onderdeel uit van de geluidskunst van Sum. Het stuk duurt zo’n tachtig minuten en is een aparte en mooie luisterervaring.
Dag 1 van Incubate zit erop en kent geen enkele tegenvaller. De gemaakte keuzes pakken allemaal goed uit en hoe vaak maak je dat mee? Tevredenheid alom dus en op naar dag 2.
Opduvel 