Unfathomless, 2020
Unfathomless is een in Brussel gevestigd platenlabel dat een serie uitgaven verzorgt die zich voornamelijk richt op fonografieën (het opnemen van geluid in de natuurlijke omgeving) die de geest van een specifieke plek vol herinneringen, uitstraling en resonanties en onze intieme interactie ermee weerspiegelen. De serie is inmiddels toe aan nummer 65 en dat is een werk van de Luikse geluidskunstenaar Ludovic Medery.
Het werk van deze kunstenaar laveert tussen field recording, musique concrète en vrije improvisatie, waarbij het luisteren centraal staat. In de studio gebruikt Medery akoestische en elektronische apparaten, die hij mixt om ze te sublimeren en om andere klankgebieden te verkennen. Zo ontwerpt hij een praktijk van luisteren zonder vooroordelen en van het vastleggen wat er wordt aangeboden, aldus zijn bio.
Les Pierres Sèches is niet het eerste werk dat Medery uitbrengt bij het Brusselse label. Eerder verscheen van zijn hand eMERgences, nummer 45 in de serie. Voor het nu verschenen werk zijn de geluidsopnamen gemaakt van maart tot en met augustus 2016 en vervolgens heeft de kunstenaar die geluiden in de jaren 2017 tot en met 2020 gemixt, gemonteerd en gemasterd. De locatie die door de man uit Luik als onderzoeksobject is genomen, betreft een oude, niet meer in gebruik zijnde fabriek in zijn woonplaats. Medery heeft het verlaten pand meermaals bezocht om er de geluiden met omni- en unidirectionele microfoons en contactmicrofoons te vangen. Bij de bewerking heeft hij gebruik gemaakt van een analoge synthesizer, een ringmodulator, een delay en een feedbackgenerator.
Medery geeft op bandcamp zelf een toelichting bij zijn werk, waarbij hij ingaat op de geschiedenis van de plek en drie verschillende fasen benoemt: de geluidsambience zonder tussenkomst, de geluidsambience met ingrepen in de ruimte en het zoeken naar objecten van elk formaat, waardoor de kunstenaar andere geluiden kan creëren en de sequentie kan bepalen. Voor de luisteraar betekent dit dat merkbaar een ontwikkeling plaatsvindt in het stuk dat op cd is vastgelegd en dat ruim zevenendertig minuten in beslag neemt.
De natuurlijke geluiden zijn in Les Pierres Sèches het belangrijkste element. Medery voegt daar zachte, subtiele elektronische klanken aan toe. Die geluiden overheersen niet, maar vormen een ondergrond waarop de natuurlijke geluiden goed gedijen. Ze geven richting en zorgen voor een zekere coherentie.
Wie denkt bij de soundscape van Medery rustig achterover te kunnen leunen, komt bedrogen uit. Op de onderliggende synthlaag na, klinkt het werk niet beheerst maar onrustig en de verschillende geluiden komen steeds pregnanter naar voren. De fabriek mag dan gesloten zijn, met de geluiden wordt gewerkt en ook als luisteraar moet je aan het werk om de vele details te kunnen onderscheiden. Wrijvende, kloppende, slaande, schurende, draaiende, schrapende en tikkende geluiden worden gelardeerd met onder andere pratende stemmen, een heen en weer bewegend olievat waar ook op wordt geslagen, een beierende klok, zingende vogels, passerende auto’s en een claxon van een vrachtauto.
Uiteindelijk is het geluid van stenen (vandaar de titel) het belangrijkste thema in het werk. Je hoort de stenen bewegen over een ondergrond, je hoort ze rollen en vallen en verderop in het stuk wordt hoorbaar met stenen gegooid. Ondertussen doen de overige geluiden zich ook gelden, aanvankelijk willekeurig maar gaandeweg duidelijk met een menselijke ingreep. Zo wordt met een object door de ruimte gezwiept, waardoor het geluid als van een zweep ontstaat. Kinderstemmen vormen in het laatste gedeelte van het stuk ook een essentieel onderdeel van het geluidslandschap.
Hoewel het stuk geen direct muzikale invalshoek lijkt te kennen, bevat het wel degelijk muziek door de manier waarop Medery zijn geluiden selecteert en weergeeft, al is het wel afhankelijk van wat voor definitie van muziek je hanteert. Concrete geluiden en elektronische klanken zorgen samen voor een geheel dat meer behelst dan slechts opgenomen geluiden die worden weergegeven. Medery onderzoekt het oude fabriekspand in alle hoeken en gaten, maakt gebruik van de ruimte in al zijn facetten en ook van de ruimte om het onderzoeksobject heen, en weet iets van de geschiedenis van het object en de omgeving auditief te vangen. De luisterervaring die dat oplevert, is een fascinerende.
Opduvel 